Wczesne narażenie na dietę wysokotłuszczową sprzyja długoterminowym zmianom w preferencjach żywieniowych i centralnej sygnalizacji nagród (Deltafosb zmniejsza sygnalizację dopaminową) (2009)

Neuroscience. Rękopis autora; dostępny w PMC Sep 15, 2010.
Opublikowany w końcowym edytowanym formularzu jako:
PMCID: PMC2723193
NIHMSID: NIHMS119686
Ostateczna, zredagowana wersja tego artykułu jest dostępna pod adresem Neuroscience
Zobacz inne artykuły w PMC, że cytować opublikowany artykuł.

Abstrakcyjny

Nadwaga i otyłość w Stanach Zjednoczonych nadal rosną w tempie epidemii, w dużej mierze z powodu nadmiernej konsumpcji smacznych pokarmów o dużej kaloryczności. Identyfikacja czynników wpływających na długoterminowe preferencje makroskładników odżywczych może wyjaśnić punkty zapobiegania i modyfikacji behawioralnych. W naszym obecnym badaniu zbadaliśmy preferencje makroskładników odżywczych u myszy, które w trzecim tygodniu po urodzeniu były mocno narażone na dietę wysokotłuszczową. Postawiliśmy hipotezę, że spożywanie wysokotłuszczowej diety we wczesnym okresie życia zmieni programowanie głównych ścieżek ważnych w preferencjach żywieniowych dorosłych. Jako dorośli, myszy wcześniej eksponowane wykazywały znaczną preferencję dla diety bogatej w tłuszcze w porównaniu do kontroli. Efekt ten nie był spowodowany znajomością diety, ponieważ myszy narażone na nową dietę wysokowęglowodanową w tym samym wczesnym okresie nie wykazały różnic w preferencjach makroskładników odżywczych jako dorośli. Zwiększone spożycie wysokotłuszczowej diety u myszy wcześniej narażonych było specyficzne dla preferencji żywieniowych, ponieważ nie wykryto żadnych zmian w całkowitym poborze kalorii lub wydajności kalorycznej. Mechanistycznie, myszy poddane diecie wysokotłuszczowej we wczesnym okresie życia wykazywały znaczące zmiany w biochemicznych markerach sygnalizacji dopaminy w jądrze półleżącym, w tym zmiany poziomów fosfo-DARPP-32 Thr-75, ΔFosB i Cdk5. Wyniki te potwierdzają naszą hipotezę, że nawet krótkotrwała ekspozycja na wczesne życie na gęste kalorycznie smaczne diety zmienia długoterminowe programowanie centralnych mechanizmów ważnych w preferencjach żywieniowych i nagradzaniu. Zmiany te mogą leżeć u podstaw pasywnej nadmiernej konsumpcji wysokotłuszczowej żywności, przyczyniając się do zwiększenia masy ciała w świecie zachodnim.

Słowa kluczowe: dopamina, prążkowie, makroskładniki, rozwój

Epidemia otyłości w Stanach Zjednoczonych nadal rośnie, a ostatnie statystyki wskazują, że ponad 60% dorosłych Amerykanów ma obecnie nadwagę lub otyłość (Ogden i in. 2006). Kolejnym, równie ważnym trendem jest rosnąca stopa otyłości wśród dzieci (Ogden i in. 2002). Dzieci w społeczeństwach zachodnich, oprócz wzmożonego siedzącego trybu życia, są narażone na różnorodne produkty spożywcze o wysokiej zawartości tłuszczu i kalorii, które przyczyniają się do rozwoju otyłości. Otyłe dzieci częściej stają się otyłymi dorosłymi, być może częściowo z powodu utrzymujących się nawyków i programowania preferencji żywieniowych opracowanych w dzieciństwie (Serdula i in. 1993).

Badania wykazały, że ekspozycja na niektóre bodźce smakowe w okresie niemowlęcym i wczesnym dzieciństwie może zmienić preferencje dietetyczne u dzieci wiele lat później (Johnson i in. 1991; Kern i in. 1993; Liem i Mennella 2002; Mennella i Beauchamp 2002). Jednak mechanizmy, w których występują takie długoterminowe skutki, nie zostały wyjaśnione. Dlatego zbadaliśmy wpływ ekspozycji na wczesne życie na dietę wysokotłuszczową na preferencje makroskładników odżywczych u myszy. Myszy były narażone na dietę wysokotłuszczową przez jeden tydzień, od dni po urodzeniu 21-28 (P21-28), czas, w którym zaczynają spożywać pokarm stały i nie są już zależne od matki do odżywiania. W momencie odsadzenia myszy wracano do standardowej karmy dla zwierząt domowych i badano pod kątem preferencji wyboru makroskładników odżywczych i spożycia kalorii w przewlekłej diecie wysokotłuszczowej jako dorośli. Na podstawie wcześniejszych badań wykazujących wpływ smacznych diet na ośrodki nagradzania mózgu i zmiany w sygnalizacji dopaminy (Teegarden i Bale 2007; Teegarden i in. 2008), zbadaliśmy również markery biochemiczne w prążkowiu brzusznym tych myszy. Postawiliśmy hipotezę, że narażenie na dietę wysokotłuszczową i jej odstawienie we wczesnym okresie życia doprowadziłoby do zwiększenia preferencji w zakresie diety bogatej w tłuszcze w wieku dorosłym poprzez zmiany w obwodach nagrody, które promują spożywanie gęstej, smacznej żywności.

Eksperymentalne procedury

Zwierzęta i wczesna ekspozycja na dietę

Myszy generowano na mieszanym tle C57Bl / 6: 129 jako część naszej wewnętrznej kolonii hodowlanej. Myszy te występują na mieszanej populacji od ponad dziesięciu lat (Bale i in. 2000), z wprowadzeniem nowej puli genów co dwa lata poprzez hodowlę z krzyżem F1 C57Bl / 6: 129. W wieku 3 mioty wystawiano na dietę wysokotłuszczową (Research Diets, New Brunswick, NJ) przez tydzień. Dieta wysokotłuszczowa zawierała 4.73 kcal / g i składała się z 44.9% tłuszczu, 35.1% węglowodanów i 20% białka. Mioty kontrolne pozostały na standardowej karmie domowej (Purina Lab Diet, St. Louis, MO). Domowa karma zawierała 4.00 kcal / g i składała się z 12% tłuszczu, 60% węglowodanu i 28% białka. Ten okres na ekspozycję na dietę został wybrany, ponieważ 3 wks wieku, potomstwo spożywa pokarm stały i nie jest zależne od matki w zakresie żywienia. Po odstawieniu od piersi, wszystkie myszy (n = 16 kontrola, 14 wcześnie eksponowane na wysoką zawartość tłuszczu) utrzymywano w domu karmy do 3 miesięcy. Wszystkie badania przeprowadzono zgodnie z protokołami zatwierdzonymi przez Komitet ds. Opieki nad Zwierzętami i Użytkowania Zwierząt Uniwersytetu w Pensylwanii, a wszystkie procedury przeprowadzono zgodnie z wytycznymi instytucjonalnymi.

Preferencje wyboru makronutrientów

W celu zbadania, w jaki sposób wczesne narażenie na dietę wzbogaconą w makroelementy wpłynęłoby na preferencje żywieniowe dorosłych, miesięczne myszy 3 zbadano pod kątem preferencji wyboru makroskładników odżywczych w ciągu 10 dni. Myszom pozwolono przyzwyczaić się do indywidualnego mieszkania dla 1 wk przed preferencją wyboru. Wstępnie zważone peletki o wysokiej zawartości tłuszczu, wysokowęglowodanowych i wysokobiałkowych diet (Diety Badawcze) umieszczono na podłodze klatki. Myszy i granulki żywności ważono codziennie. Dieta wysokowęglowodanowa zawierała 3.85 kcal / g składający się z 10% tłuszczu, 70% węglowodanów i 20% białka. Dieta wysokobiałkowa zawierała 4.29 kcal / g i składała się z 29.5% tłuszczu, 30.5% węglowodanów i 40% białka. Stosowana dieta wysokotłuszczowa była identyczna z dietą stosowaną do wczesnej ekspozycji.

Aby kontrolować wpływ znajomości diety na preferencje dotyczące makroskładników odżywczych, zbadaliśmy również oddzielne mioty narażone na dietę wysokowęglowodanową (Diety badawcze, jak opisano powyżej), ponownie z 3-4 wieku i przetestowano pod kątem preferencji wyboru makroskładników odżywczych jako dorośli (n = 6).

Narażenie dorosłych na dietę przewlekłą o wysokiej zawartości tłuszczu

Po preferencji wyboru makroskładników odżywczych podgrupa myszy (n = 7 control, 9 wczesna ekspozycja na wysoką zawartość tłuszczu) została poddana samej diecie wysokotłuszczowej dla 15 wks w celu zbadania konsumpcji i skutków przewlekłej diety wysokotłuszczowej i możliwego rozwoju otyłość u myszy, które były narażone na tę dietę we wczesnym okresie życia. Myszy ważono co tydzień w tym okresie, a spożycie 24-hr mierzono w okresie jednego tygodnia po 6 wks chronicznej ekspozycji. Pod koniec okresu przewlekłej diety wysokotłuszczowej myszy uśmiercano przez dekapitację po krótkim znieczuleniu izofluranem, a tkankę tłuszczową, osocze i mózgi zebrano do analizy.

Otyłość i leptyna w osoczu

Po uśmierceniu myszy ważono i usuwano brązową tkankę tłuszczową oraz depoty białych i tłuszczowych komórek rozrodczych i nerkowych, a także ważono. Krew pnia zbierano do probówek zawierających 50 mM EDTA i wirowano dla 10 min przy 5000 rpm i 4 ° C w celu oddzielenia osocza. Osocze przechowywano w -80 ° C aż do oznaczenia. Poziomy leptyny określono za pomocą testu radioimmunologicznego (Linco Research, St. Charles, MO). Pięćdziesiąt mikrolitrów osocza użyto na próbkę i wszystkie próbki przepuszczono dwukrotnie. Czułość testu wynosiła 0.2 ng / ml, a współczynniki wariancji wewnątrz i między oznaczeniami wynosiły odpowiednio 7.2% i 7.9%.

Analizy biochemiczne

Przy uśmierceniu mózg szybko usunięto, wycięto prążkowie brzuszne (około 0.5 - 1.75 mm od bregmy, na głębokości 3.5 - 5.5 mm) (Teegarden i Bale 2007), a tkanka natychmiast zamrożona w ciekłym azocie. Western blot (kontrola n = 4, n = 5 wczesna ekspozycja na wysoką zawartość tłuszczu) przeprowadzono zgodnie z wcześniejszym opisem stosując koktajl inhibitora fosfatazy (P2850 Sigma, St. Louis, MO) w celu zachowania stanu fosforylacji (Bale i in. 2003; Teegarden i Bale 2007). Zastosowanymi przeciwciałami były FosB (1: 200; Santa Cruz Biotechnology, Santa Cruz, CA), Cdk5 (1: 500; Santa Cruz Biotechnology), fosfo-DARPP-32 Thr 75 (1: 200; Cell Signaling Technology, Danvers, MA) , fosfo-DARPP-32 Thr 34 (1: 500; PhosphoSolutions, Aurora, CO), całkowity DARPP-32 (1: 500; R&D Systems, Minneapolis, MN) i receptor opioidowy mu (1: 500; Abcam, Cambridge, MAMA). ΔFosB odróżniono od pełnej długości FosB wagowo (Nestler i in. 2001). Wszystkie bloty usunięto i ponownie poddano powtórnej analizie pod kątem β-aktyny do normalizacji (1: 1000; Sigma, St. Louis, MO). Bloty analizowano przy użyciu oprogramowania IPLab (Teegarden i Bale 2007). Wartości gęstości optycznej dla białek docelowych podzielono przez wartości dla β-aktyny w każdej próbce, aby skorygować błąd ładowania.

Statistics

Wszystkie dane analizowano za pomocą testu t-Studenta z zastosowaniem wczesnej diety jako zmiennej niezależnej. Wszystkie dane przedstawiono jako średnią ± SEM.

Efekt

Preferencje wyboru makronutrientów

W celu określenia wpływu wczesnej ekspozycji na dietę na preferencje dietetyczne dorosłych, myszy poddane diecie wysokotłuszczowej z 3-4 wieku zostały zbadane pod kątem preferencji wyboru makroskładników odżywczych dla 10 dni rozpoczynających się w wieku 3. Preferowanie diety wysokotłuszczowej (wyrażonej jako procent całkowitej ilości kalorii spożywanych jako dieta wysokotłuszczowa; Rys. 1A) był znacznie większy u myszy, które były narażone na dietę wysokotłuszczową we wczesnym okresie życia (P <0.05). Preferencja dla diety wysokobiałkowej nie uległa istotnej zmianie w wyniku wczesnej ekspozycji na dietę (P = 0.17). Myszy wcześniej narażone na dietę wysokotłuszczową spożywały znacznie mniej diety wysokowęglowodanowej niż kontrolne (P <0.05). Średnie dzienne spożycie kalorii pomiędzy myszami kontrolnymi i myszami narażonymi na wysoką zawartość tłuszczu nie różniło się (Rys. 1B). Gdy dzienne spożycie wyrażano w gramach spożywanej żywności, ponownie nie było istotnych różnic między grupami (kontrola = 3.29 ± 0.13 g / dzień, wczesna ekspozycja na wysoką zawartość tłuszczu = 3.15 ± 0.14 g / dzień).

Rysunek 1 

Krótka wczesna ekspozycja na dietę wysokotłuszczową powoduje wzrost preferencji dla tłuszczu w wieku dorosłym. (A) Myszy narażone na dietę wysokotłuszczową bezpośrednio przed odsadzeniem (Early HF) spożywały znacznie większą część swoich kalorii w ...

Średnia masa ciała nie różniła się istotnie pomiędzy grupami leczenia przed lub po preferencjach wyboru makroskładników odżywczych (Rys. 1C). Wydajność kaloryczną obliczono jako wagę uzyskaną (g) / zużyte kalorie (kcal) w trakcie eksperymentu. Nie było różnicy w wydajności kalorycznej między grupami, podczas gdy preferencje wyboru makroskładników odżywczych (Rys. 1D). Sugeruje to, że chociaż wczesna ekspozycja na dietę wysokotłuszczową zwiększa preferencje dorosłych dla diety wysokotłuszczowej, nie prowadzi to do zmian w ogólnym spożyciu kalorii lub wydajności.

Aby kontrolować wpływ znajomości diety na długoterminowe preferencje dietetyczne, oddzielna kohorta myszy otrzymywała dietę wysokowęglowodanową z 3-4 wieku. Myszy te nie wykazywały żadnych zmian w preferencjach makroskładników odżywczych w przypadku wysokowęglowodanowych lub wysokotłuszczowych diet w stosunku do kontroli (Rys. 1E), wspieranie silnego efektu specyficznego dla wysokotłuszczowej diety w systemach mózgowych regulujących preferencje żywieniowe.

Przewlekła dieta wysokotłuszczowa

Myszy były narażone na przewlekłą dietę wysokotłuszczową i mierzono spożycie żywności, masę ciała, otyłość i poziom leptyny w osoczu. Nie stwierdzono istotnych różnic w średnim dziennym spożyciu pokarmu, końcowej masie ciała lub wydajności kalorycznej podczas narażenia na dietę wysokotłuszczową (Rys. 2A-C). Po miesiącach 3 w diecie wysokotłuszczowej nie zaobserwowano różnic we względnych ilościach tkanki tłuszczowej między grupami (Rys. 2D). Ponadto nie było różnic między grupami w poziomach leptyny w osoczu po przewlekłej diecie wysokotłuszczowej (Rys. 2E).

Rysunek 2 

Nie zaobserwowano różnic między grupami w odniesieniu do przyjmowania pokarmu i masy ciała podczas narażenia na 3-miesięczną dietę wysokotłuszczową. (A) Dzienne spożycie kalorii nie różniło się między myszami kontrolnymi (Ctrl) i wczesnymi narażonymi na wysoką zawartość tłuszczu (wczesna HF), gdy myszy były ...

Biochemia w prążkowiu brzusznym

Po przewlekłej ekspozycji na dietę wysokotłuszczową, analizowano biochemiczne markery sygnalizacji nagrody u tych myszy. Myszy narażone na dietę wysokotłuszczową we wczesnym okresie życia wykazywały znacząco podwyższony poziom czynnika transkrypcyjnego ΔFosB (P <0.05; Rys. 3A). Wykazano, że osFosB indukuje ekspresję kinazy zależnej od cyklin 5 (Cdk5) (Bibb i in. 2001). Zgodnie z tym modelem, myszy narażone na wczesną dietę wysokotłuszczową również wykazywały podwyższone poziomy Cdk5 w prążkowiu (P <0.05; Rys. 3B). Cdk5 fosforyluje fosfoproteinę regulowaną przez białko dopaminę i cAMP, masę cząsteczkową 32 kDa (DARPP-32) w treoninie 75 (Bibb i in. 1999). Myszy narażone na dietę wysokotłuszczową we wczesnym okresie życia również wykazywały znacząco wyższe poziomy fosfo-DARPP 32 Thr 75 (P <0.05; Rys. 3C). Myszy te wykazywały również nieistotną tendencję do odpowiedniego zmniejszenia fosforylacji DARPP-32 przy Thr 34 (P <0.10; Rys. 3D). Poziom całkowitego białka DARPP-32 w prążkowiu nie był zmieniany przez leczenie wczesną dietą (P = 0.78; Rys. 3E). Aktywacja układu opioidowego w prążkowiu jest również związana ze zwiększonym spożyciem smacznych pokarmów. W szczególności receptor opioidowy mu jest ściśle związany ze zwiększoną konsumpcją preferowanych diet. Dlatego zbadaliśmy poziomy receptora mu w tym obszarze (Zhang i in. 1998). Poziomy nie różniły się między myszami kontrolnymi i wczesnymi narażonymi na dietę wysokotłuszczową (P = 0.90; Rys. 3F).

Rysunek 3 

Markery sygnalizacji dopaminy w prążkowiu brzusznym zostały zmienione u myszy krótko poddanych diecie wysokotłuszczowej we wczesnym okresie życia (wczesne HF). (A) Poziomy czynnika transkrypcyjnego ΔFosB były znacząco podwyższone w brzusznym prążkowiu dorosłych myszy ...

Dyskusja

Badania preferencji żywieniowych niemowląt i dzieci wykazały, że wczesna ekspozycja na różne smaki może prowadzić do większej akceptacji i preferencji dla tych smaków w późniejszym życiu (Liem i Mennella 2002; Mennella i Beauchamp 2002). Ponieważ dzieci są coraz bardziej narażone na pokarmy bogate w tłuszcze we wczesnym okresie życia, ważne jest, aby określić, w jaki sposób narażenie na niektóre diety w tym czasie może wpływać na preferencje żywieniowe w okresie dorosłości i być możliwym czynnikiem przyczyniającym się do zwiększonego spożycia gęstej, smacznej żywności. W bieżącym badaniu zbadaliśmy, w jaki sposób narażenie na dietę wysokotłuszczową w okresie okołoporodowym (3-4 wieki), kiedy myszy spożywają pokarm stały i nie są już zależne od matki do odżywiania, wpłynęłoby na preferencje makroskładników odżywczych u dorosłych, spożycie pokarmu i przyrost masy ciała.

W teście preferencji wyboru makroskładników odżywczych w dniu 10, myszy o wysokiej zawartości tłuszczu, które wcześnie eksponowały dietę, wykazywały znacznie większą preferencję diety wysokotłuszczowej niż dorośli, mierzonej jako proporcja całkowitego dziennego spożycia kalorii. Jako kontrola znajomości diety, myszy narażone na dietę wysokowęglowodanową we wczesnym okresie życia nie wykazały różnic w preferencjach makroskładników odżywczych dla dorosłych, co sugeruje, że zmiany preferencji dorosłych nie są po prostu wynikiem wcześniejszego doświadczenia z dietą. Zmiany w diecie matki wiążą się ze zmienionymi preferencjami dla makroskładników odżywczych, przy czym zarówno dieta niskobiałkowa, jak i wysokotłuszczowa zwiększają preferencje w zakresie diety wysokotłuszczowej we wczesnym wieku, chociaż różnice te zmniejszają się z wiekiem (Bellinger i in. 2004; Kozak i in. 2005). Jednak te manipulacje występują podczas ciąży i laktacji, gdy mózg wciąż się rozwija, a zatem jest mało prawdopodobne, aby były odpowiedzialne za obserwowane tutaj efekty. Co ciekawe, wykazano, że ekspozycja na nowy słodki smak (zboże Froot Loops) z P22-27 zwiększa spożycie tego przedmiotu w wieku dorosłym (Silveira i in. 2008). Jednak wnioski z tej pracy sugerowały ponadto, że zmiany w konsumpcji wynikały bardziej z ograniczonego dostępu i nowego środowiska, w którym podawano żywność, niż z jakiejkolwiek zmiany nieodłącznych preferencji szczurów do niej. Stosując kompletną pod względem odżywczym, bogatą w makroskładniki dietę podawaną ad libitum w środowisku klatek domowych, byliśmy w stanie ocenić zmiany globalnych preferencji żywieniowych. Ponieważ moment prezentacji diety nastąpił na późnym etapie rozwoju, jest mniej prawdopodobne, że zmiany w okablowaniu nerwowym w obwodach żywienia i nagrody są odpowiedzialne za obserwowane zmiany w zachowaniu i mogą występować inne mechanizmy, takie jak zmiany epigenetyczne.

Pomimo zwiększonego proporcjonalnego spożycia diety wysokotłuszczowej obserwowanej u myszy wcześnie eksponowanych, nie było różnic w całkowitym dziennym spożyciu kalorii lub przyroście masy podczas okresu preferencji wyboru makroskładników odżywczych. Myszy spożywające więcej wysokotłuszczowej diety rekompensowały nadmiar kalorii, zmniejszając spożycie innych diet wzbogaconych w makroskładniki odżywcze, zwłaszcza dietę wysokowęglowodanową. Podsumowując, wyniki te sugerują, że wpływ wczesnego narażenia jest sam, a nie ogólne spożycie pokarmu lub metabolizm. Możliwe, że gdyby długość testu preferencji wyboru makroskładników odżywczych została zwiększona, pojawiłyby się różnice w masie ciała i wydajności kalorycznej ze względu na przedłużony wzrost spożycia tłuszczu w diecie. Jednak podczas przewlekłego narażenia na dietę wysokotłuszczową nie zaobserwowaliśmy różnic między grupami pod względem spożycia, przyrostu masy ciała lub otyłości, co dodatkowo wspiera wpływ ekspozycji na wczesne życie specyficzne dla preferencji żywieniowych.

Mechanistycznie zbadaliśmy możliwe czynniki przyczyniające się do zwiększenia preferencji tłuszczu w diecie. Czas ekspozycji na dietę w obecnym badaniu sprawił, że mało prawdopodobne było, aby bezpośredni wpływ na podwzgórze był odpowiedzialny za fenotyp. Obwody łukowatego jądra, pierwotnego centrum rządzącego przyjmowaniem pokarmu, powstają głównie w drugim tygodniu życia, z połączeniami przypominającymi dorosłego zwierzęcia P18 (Bouret i in. 2004). Ekspresja głównych peptydów oreksigenicznych i anoreksygenicznych, neuropeptydu Y (NPY) i pro-opiomelanokortyny (POMC), zmienia się również w trakcie wczesnego rozwoju poporodowego, osiągając poziomy u dorosłych w trzecim tygodniu życia (Ahima i Hileman 2000; Grove i in. 2003; Leibowitz i in. 2005). Łukowate neurony reagują na leptynę i grelinę między dwoma a czterema tygodniami po urodzeniu (Mistry i in. 1999; Proulx i in. 2002). Większość badań nad skutkami wczesnego odżywiania u gryzoni obejmuje manipulacje dietetyczne podczas ciąży i / lub laktacji, aby wykorzystać ten okres plastyczności w podwzgórzu gryzoni. W czwartym tygodniu życia, kiedy rozpoczęto naszą dietę wysokotłuszczową, rozwój podwzgórza jest w dużej mierze zakończony. Istnieją jednak pewne dowody na ograniczoną plastyczność dorosłego podwzgórza (Horvath 2005; Kokoeva i in. 2005). Nie możemy wykluczyć możliwego wpływu takich zmian na nasz końcowy fenotyp.

Preferencje dla smacznych diet były ściśle powiązane z systemami nagradzania, z przyjmowaniem preferowanych pokarmów mających głęboki wpływ na uwalnianie dopaminy (DA) w jądrze półleżącym i zmiany w funkcji DA prowadzące do zmian w zachowaniu żywieniowym (Blum i in. 2000; Colantuoni i in. 2001; Colantuoni i in. 2002; Cagniard i in. 2006). Ponadto wykazano, że wczesne manipulacje żywieniowe lub ekspozycja na bodźce nagradzające u gryzoni wpływają na długoterminowe funkcjonowanie układu DA (Sato i in. 1991; Zippel i in. 2003; Kelley i Rowan 2004). Wcześniej informowaliśmy, że odstawienie diety wysokotłuszczowej może mieć głęboki i długotrwały wpływ na układ DA (Teegarden i Bale 2007; Teegarden i in. 2008). Tak więc w obecnym badaniu postawiliśmy hipotezę, że sygnalizacja nagrody może być zmieniona u myszy narażonych na dietę wysokotłuszczową we wczesnym okresie życia. Aby przetestować tę hipotezę, myszy uśmiercano po długotrwałej ekspozycji na wysokotłuszczową dietę i badano markery sygnalizacji nagrody w prążkowiu brzusznym. Stwierdziliśmy, że myszy narażone na dietę wysokotłuszczową we wczesnym okresie życia miały znacząco wyższy poziom czynnika transkrypcyjnego ΔFosB w prążkowiu brzusznym po przewlekłym narażeniu na dietę wysokotłuszczową w wieku dorosłym. ΔFosB jest indukowany w jądrze półleżącym po przewlekłym narażeniu na narkotyki i naturalne nagrody (Nestler i in. 2001; Teegarden i Bale 2007; Wallace i in. 2008). Myszy z nadekspresją ΔFosB w neuronach kolczystych z dodatnim kolorem dynorfinowym wykazują zwiększoną motywację do uzyskania nagrody pokarmowej z powodu podstawowej rozregulowania sygnalizacji DA (Olausson i in. 2006; Teegarden i in. 2008). Nasze własne badania wykazały, że myszy te są bardziej podatne na odstawienie diety wysokotłuszczowej i wykazują dramatyczne zmiany w markerach sygnalizacji DA po ekspozycji na dietę wysokotłuszczową (Teegarden i in. 2008). Zaobserwowaliśmy również znaczący wzrost kinazy zależnej od cykliny 5 (Cdk5) i fosfoproteiny regulowanej dopaminą i cAMP, masy cząsteczkowej 32 kDa (DARPP-32) fosforylowanej w treoninie 75, a także trendu do odpowiedniej redukcji pDARPP-32 Thr 34. W postępie sygnalizacji po doświadczeniu nagrody i podniesieniu ΔFosB poziomy Cdk5 zaczynają rosnąć (Bibb i in. 2001). Jako negatywny regulator neurotransmisji DA i pobudliwości neuronalnej (Chergui i in. 2004; Benavides i in. 2007), Cdk5 fosforyluje DARPP-32 w treoninie 75 (Bibb i in. 1999). Co ciekawe, fosforylacja DARPP-32 w tym miejscu osłabia aktywność receptora D1 DA poprzez bezpośrednie hamowanie kinazy białkowej A i hamuje fosforylację w Thr 34 (Benavides i Bibb 2004). Ogólnie rzecz biorąc, te środki biochemiczne są wysoce sugerujące zmniejszenie transdukcji sygnału DA w prążkowiu podczas ekspozycji na dietę wysokotłuszczową u myszy wcześniej narażonych na dietę wysokotłuszczową, a następnie wycofanych z niej we wczesnym okresie życia. Postawiliśmy hipotezę, że zmniejszona sygnalizacja DA obserwowana podczas narażenia na dietę o wysokiej zawartości tłuszczu prawdopodobnie przyczynia się do zwiększonej preferencji dla diety wysokotłuszczowej podczas preferencji wyboru makroskładników odżywczych. Podczas przewlekłego narażenia na dietę wysokotłuszczową jest prawdopodobne, że spożycie jest ograniczone przez całkowite spożycie kalorii, a zatem nie zaobserwowano różnic behawioralnych. Nasze dane są zgodne z raportami klinicznymi, które sugerują zmniejszoną sygnalizację DA u otyłych pacjentów (Wang i in. 2001). Wzrost preferencji diety wysokotłuszczowej w wieku dorosłym może być odpowiedzią kompensacyjną organizmu w celu normalizacji napięcia dopaminergicznego (Blum i in. 2000; Wang i in. 2004; Teegarden i in. 2008).

Mechanizm tych zmian w sygnalizacji dopaminy pozostaje do wyjaśnienia. Ważne jest, aby zauważyć, że zmiany w sygnalizacji opioidowej w prążkowiu brzusznym były również ściśle związane ze zmianami w żywieniu smacznym i sygnalizacją dopaminergiczną. W szczególności stymulacja receptora opioidowego mu prowadzi do znacznego wzrostu spożycia diety bogatej w tłuszcze (Zhang i in. 1998), a narażenie na dietę wysokotłuszczową może zmienić sygnalizację opioidową (Blendy i in. 2005; Jain i in. 2004). Nie zaobserwowaliśmy jednak różnic w poziomach receptora opioidowego mu w prążkowiu między myszami kontrolnymi a wczesnymi narażonymi na dietę wysokotłuszczową. Chociaż nie wyklucza to roli sygnalizacji receptora mu lub innych czynników opiodergicznych, nasze dane wskazują, że zmiana preferencji żywieniowych wynika ze zmian w sygnalizacji dopaminy, które nie są związane ze zmianami poziomów receptorów opioidowych mu.

U szczura neurony dopaminowe rodzą się wokół embrionalnego dnia 12 (E12) i zaczynają rozszerzać procesy w E13. Inwerwacja prążkowia rozciąga się na pierwszy tydzień poporodowy, a reorganizacja trwa co najmniej do trzeciego tygodnia poporodowego (Van den Heuvel i Pasterkamp 2008). Zatem paradygmat manipulacji dietetycznych w obecnym badaniu prawdopodobnie nie zmieni początkowej formacji mezolimbicznego układu dopaminowego. Zmiany poziomów kwasów tłuszczowych podczas rozwoju i późniejszego życia mogą również wpływać na poziomy receptorów DA i DA w korze czołowej dorosłych szczurów (Delion i in. 1994; Delion i in. 1996; Zimmer i in. 1998), a spożywanie przez matkę wysokotłuszczowej diety może zmienić funkcjonowanie układu DA u dorosłego potomstwa, co może prowadzić do odczulenia receptorów dopaminowych (Naef i in. 2008). Chociaż diety stosowane w naszym badaniu zawierały zrównoważoną różnorodność kwasów tłuszczowych, istnieje możliwość, że subtelne różnice w zawartości tłuszczu w diecie mogą zmienić długoterminową sygnalizację DA. Ponadto bezpośrednie efekty rozwojowe, które można zaobserwować w modelach manipulacji dietą matczyną, prawdopodobnie nie będą odpowiedzialne za bieżące wyniki z powodu późnego czasu narażenia na dietę, co sugeruje, że mechanizmy epigenetyczne mogą odgrywać rolę. Plastyczność jądra półleżącego obserwuje się również po leczeniu lekami nadużywanymi. Kokaina, nikotyna i amfetamina zwiększają gęstość kręgosłupa w tym obszarze (Robinson i Kolb 2004). Zmiany te utrzymują się przez miesiące po ostatniej ekspozycji na lek i mogą być wywołane tylko jednym doświadczeniem (Kolb i in. 2003). Wcześniej wykazaliśmy, że odstąpienie od diety wysokotłuszczowej u dorosłych powoduje zmiany w stresie i ścieżkach nagrody u myszy (Teegarden i Bale 2007). Dlatego możliwe jest, że krótkotrwała ekspozycja i wycofanie tej diety we wczesnym okresie życia daje podobne efekty, jak przeprogramowanie tych obwodów. Wreszcie, innym kandydatem do pośredniczenia w długoterminowych zmianach w ekspresji genów jest regulacja epigenetyczna. Manipulacja dietą może również prowadzić do długoterminowego programowania ekspresji genów poprzez zmiany w metylacji DNA lub acetylacji histonów. Zmiany metylacji genów w układzie DA powiązano z zaburzeniami psychicznymi i nastrojowymi oraz uzależnieniem (Abdolmaleky i in. 2008; Hillemacher i in. 2008). Podczas gdy badania te nie odnoszą się bezpośrednio do wpływu diety wysokotłuszczowej na plastyczność układu DA, podnoszą intrygującą możliwość, że funkcjonowanie tego systemu może być zmienione długoterminowo dzięki naturalnej nagrodzie we wczesnym okresie życia. Mechanizmy te mogą być dalej badane w przyszłych badaniach.

Podsumowując, niniejsze badanie pokazuje, że krótka ekspozycja na smaczną, wysokotłuszczową dietę w programach wczesnego życia zwiększa preferencję tej diety w wieku dorosłym, która nie jest oparta na znajomości diety. Mechanistycznie, zmniejszona transmisja sygnału DA w prążkowiu brzusznym u tych myszy może skutkować zwiększoną preferencją diety wysokotłuszczowej w próbie normalizacji poziomów DA. Dane sugerują następnie, że ekspozycja na smaczną, wysokotłuszczową dietę we wczesnym okresie życia może prowadzić do długotrwałego przeprogramowania systemu nagrody, pozostawiając organizm zagrożony nie tylko z powodu nieprzystosowanych nawyków żywieniowych, ale być może także innych zaburzeń układu nagrody.

Podziękowanie

Dziękujemy K. Carlinowi za pomoc w hodowli i hodowli zwierząt. Praca ta była wspierana przez Instytut Cukrzycy, Otyłości i Metabolizmu Uniwersytetu Pensylwanii, DK019525.

Lista skrótów

  • P
  • dzień poporodowy
  • Cdk5
  • kinaza zależna od cykliny 5
  • DARPP-32
  • dopamina i cykliczna fosfoproteina regulowana monofosforanem adenozyny, masa cząsteczkowa 32 kDa
  • Thr
  • treonina
  • NPY
  • neuropeptyd Y
  • POMC
  • pro-opiomelanokortyna
  • DA
  • dopaminy
  • E
  • dzień embrionalny

Przypisy

Zastrzeżenie wydawcy: Jest to plik PDF z nieedytowanym manuskryptem, który został zaakceptowany do publikacji. Jako usługa dla naszych klientów dostarczamy tę wczesną wersję manuskryptu. Rękopis zostanie poddany kopiowaniu, składowi i przeglądowi wynikowego dowodu, zanim zostanie opublikowany w ostatecznej formie cytowania. Należy pamiętać, że podczas procesu produkcyjnego mogą zostać wykryte błędy, które mogą wpłynąć na treść, a wszystkie zastrzeżenia prawne, które odnoszą się do czasopisma, dotyczą.

Referencje

  1. Abdolmaleky HM, Smith CL, Zhou JR, Thiagalingam S. Zmiany epigenetyczne układu dopaminergicznego w głównych zaburzeniach psychicznych. Methods Mol Biol. 2008; 448: 187 – 212. [PubMed]
  2. Ahima RS, Hileman SM. Postnatalna regulacja ekspresji neuropeptydu podwzgórza przez leptynę: implikacje dla równowagi energetycznej i regulacji masy ciała. Regul Pept. 2000; 92 (13): 1 – 7. [PubMed]
  3. Bale TL, Contarino A, Smith GW, Chan R, Gold LH, Sawchenko PE, Koob GF, Vale WW, Lee KF. Myszy pozbawione receptora hormonu uwalniającego kortykotropinę-2 wykazują zachowania podobne do lęku i są nadwrażliwe na stres. Nat Genet. 2000; 24 (4): 410 – 4. [PubMed]
  4. Bale TL, Anderson KR, Roberts AJ, Lee KF, Nagy TR, Vale WW. Myszy pozbawione receptora czynnika kortykotropiny-2 wykazują nieprawidłowe homeostatyczne odpowiedzi na wyzwania związane ze zwiększoną zawartością tłuszczu w diecie i zimnem. Endokrynologia. 2003; 144 (6): 2580 – 7. [PubMed]
  5. Bellinger L, Lilley C, Langley-Evans SC. Prenatalne narażenie matki na niskobiałkowe programy dietetyczne preferuje wysokotłuszczową żywność u młodych dorosłych szczurów. Br J Nutr. 2004; 92 (3): 513 – 20. [PubMed]
  6. Benavides DR, Bibb JA. Rola Cdk5 w nadużywaniu narkotyków i plastyczności. Ann NY Acad Sci. 2004; 1025: 335 – 44. [PubMed]
  7. Blendy JA, Strasser A, Walters CL, Perkins KA, Patterson F, Berkowitz R, Lerman C. Zmniejszona nagroda nikotyny w otyłości: porównanie krzyżowe u ludzi i myszy. Psychofarmakologia. 2005; 180 (2): 306 – 15. [PubMed]
  8. Benavides DR, Quinn JJ, Zhong P, Hawasli AH, Dileone RJ, Kansy JW, Olausson P, Yan Z, Taylor JR, Bibb JA. Cdk5 moduluje nagrodę za kokainę, motywację i pobudliwość neuronalną. J Neurosci. 2007; 27 (47): 12967 – 12976. [PubMed]
  9. Bibb JA, Chen J, Taylor JR, Svenningsson P, Nishi A, Snyder GL, Yan Z, Sagawa ZK, Ouimet CC, Nairn AC, Nestler EJ, Greengard P. Efekty przewlekłej ekspozycji na kokainę są regulowane przez białko neuronalne Cdk5. Natura. 2001; 410 (6826): 376 – 80. [PubMed]
  10. Bibb JA, Snyder GL, Nishi A, Yan Z, Meijer L, Fienberg AA, Tsai LH, Kwon YT, Girault JA, Czernik AJ, Huganir RL, Hemmings HC, Jr., Nairn AC, Greengard P. Fosforylacja DARPP-32 przez Cdk5 moduluje sygnalizację dopaminy w neuronach. Natura. 1999; 402 (6762): 669 – 71. [PubMed]
  11. Blum K, Braverman ER, Holder JM, Lubar JF, Monastra VJ, Miller D, Lubar JO, Chen TJ, Comings DE. Zespół niedoboru nagrody: biogenetyczny model diagnozowania i leczenia zachowań impulsywnych, uzależniających i kompulsywnych. J Psychoaktywne leki. 2000; 32 (Suppl iiv): 1 – 112. [PubMed]
  12. Bouret SG, Draper SJ, Simerly RB. Tworzenie ścieżek projekcji z łukowatego jądra podwzgórza do regionów podwzgórza biorących udział w neuronalnej kontroli zachowania żywieniowego u myszy. J Neurosci. 2004; 24 (11): 2797 – 805. [PubMed]
  13. Cagniard B, Balsam PD, Brunner D, Zhuang X. Myszy z przewlekle podwyższoną dopaminą wykazują zwiększoną motywację, ale nie uczą się, za nagrodę za jedzenie. Neuropsychofarmakologia. 2006; 31 (7): 1362 – 70. [PubMed]
  14. Chergui K, Svenningsson P, Greengard P. Cyklinozależna kinaza 5 reguluje transmisję dopaminergiczną i glutaminergiczną w prążkowiu. Proc Natl Acad Sci US A. 2004; 101 (7): 2191 – 6. [Artykuł bezpłatny PMC] [PubMed]
  15. Colantuoni C, Rada P, McCarthy J, Patten C, Avena NM, Chadeayne A, Hoebel BG. Dowody na to, że przerywane, nadmierne spożycie cukru powoduje endogenne uzależnienie od opioidów. Obes Res. 2002; 10 (6): 478 – 88. [PubMed]
  16. Colantuoni C, Schwenker J, McCarthy J, Rada P, Ladenheim B, Cadet JL, Schwartz GJ, Moran TH, Hoebel BG. Nadmierne spożycie cukru zmienia wiązanie z dopaminą i receptorami opioidowymi mu w mózgu. Neuroreport. 2001; 12 (16): 3549 – 52. [PubMed]
  17. Delion S, Chalon S, Guilloteau D, Besnard JC, Durand G. Niedobór dietetyczny kwasu alfa-linolenowego zmienia związane z wiekiem zmiany neurotransmisji dopaminergicznej i serotoninergicznej w korze czołowej szczura. J Neurochem. 1996; 66 (4): 1582 – 91. [PubMed]
  18. Delion S, Chalon S, Herault J, Guilloteau D, Besnard JC, Durand G. Przewlekły niedobór kwasu alfa-linolenowego w diecie zmienia neurotransmisję dopaminergiczną i serotoninergiczną u szczurów. J Nutr. 1994; 124 (12): 2466 – 76. [PubMed]
  19. Grove KL, Allen S, Grayson BE, SM MS. Rozwój pourodzeniowy układu podwzgórzowego neuropeptydu Y. Neuroscience. 2003; 116 (2): 393 – 406. [PubMed]
  20. Hillemacher T, Frieling H, Hartl T, Wilhelm J, Kornhuber J, Bleich S. Specyficzna metylacja promotora genu transportera dopaminy zmienia się w zależności od alkoholu i wiąże się z głodem. J Psychiatr Res. 2008 [PubMed]
  21. Horvath TL. Trudności związane z otyłością: podwzgórze z miękkim przewodem. Nat Neurosci. 2005; 8 (5): 561 – 5. [PubMed]
  22. Jain R, Mukherjee K, Singh R. Wpływ rozwiązań o słodkim smaku na odstawienie opioidów. Brain Res Bull. 2004; 64 (4): 319 – 22. [PubMed]
  23. Johnson SL, McPhee L, Birch LL. Uwarunkowane preferencje: małe dzieci preferują smaki związane z wysoką zawartością tłuszczu w diecie. Physiol Behav. 1991; 50 (6): 1245 – 51. [PubMed]
  24. Kelley BM, Rowan JD. Długotrwała ekspozycja nikotyny na niski poziom młodzieży powoduje zależne od dawki zmiany wrażliwości na kokainę i nagrody u dorosłych myszy. Int J Dev Neurosci. 2004; 22 (56): 339 – 48. [PubMed]
  25. Kern DL, McPhee L, Fisher J, Johnson S, Birch LL. Poporodowe konsekwencje preferencji dotyczących stanu tłuszczu w przypadku smaków związanych z wysoką zawartością tłuszczu w diecie. Physiol Behav. 1993; 54 (1): 71 – 6. [PubMed]
  26. Kokoeva MV, Yin H, Flier JS. Neurogeneza w podwzgórzu dorosłych myszy: potencjalna rola w bilansie energetycznym. Nauka. 2005; 310 (5748): 679 – 83. [PubMed]
  27. Kolb B, Gorny G, Li Y, Samaha AN, Robinson TE. Amfetamina lub kokaina ograniczają zdolność późniejszego doświadczenia do promowania plastyczności strukturalnej w korze nowej i jądrze półleżącym. Proc Natl Acad Sci US A. 2003; 100 (18): 10523 – 8. [Artykuł bezpłatny PMC] [PubMed]
  28. Kozak R., Richy S, Beck B. Trwałe zmiany w uwalnianiu neuropeptydu Y w jądrze okołokomorowym szczurów poddanych manipulacjom dietetycznym we wczesnym okresie życia. Eur J Neurosci. 2005; 21 (10): 2887 – 92. [PubMed]
  29. Leibowitz SF, Sepiashvili K, Akabayashi A, Karatayev O, Davydova Z, Alexander JT, Wang J, Chang GQ. Funkcja neuropeptydu Y i białka związanego z agouti przy odsadzaniu: stosunek do kortykosteronu, węglowodanów w diecie i masy ciała. Brain Res. 2005; 1036 (12): 180 – 91. [PubMed]
  30. Liem DG, Mennella JA. Słodkie i kwaśne preferencje w dzieciństwie: rola wczesnych doświadczeń. Dev Psychobiol. 2002; 41 (4): 388 – 95. [Artykuł bezpłatny PMC] [PubMed]
  31. Mennella JA, Beauchamp GK. Doświadczenia smakowe podczas karmienia preparatem są związane z preferencjami w dzieciństwie. Wczesne Hum Dev. 2002; 68 (2): 71 – 82. [Artykuł bezpłatny PMC] [PubMed]
  32. Mistry AM, Swick A, Romsos DR. Leptyna zmienia tempo przemiany materii przed uzyskaniem efektu anorektycznego u rozwijających się myszy noworodkowych. Am J Physiol. 1999; 277 (3 Pt 2): R742 – 7. [PubMed]
  33. Naef L, Srivastava L, Gratton A, Hendrickson H, Owens SM, Walker CD. Dieta wysokotłuszczowa u matki w okresie okołoporodowym zmienia mezokortykolimbiczną dopaminę u potomstwa dorosłego szczura: zmniejszenie reakcji behawioralnych na powtarzane podawanie amfetaminy. Psychopharmacology (Berl) 2008; 197 (1): 83 – 94. [PubMed]
  34. Nestler EJ, Barrot M, Self DW. DeltaFosB: trwały molekularny przełącznik uzależnienia. Proc Natl Acad Sci US A. 2001; 98 (20): 11042 – 6. [Artykuł bezpłatny PMC] [PubMed]
  35. Ogden CL, Carroll MD, Curtin LR, McDowell MA, Tabak CJ, Flegal KM. Częstość występowania nadwagi i otyłości w Stanach Zjednoczonych, 1999-2004. Jama. 2006; 295 (13): 1549 – 55. [PubMed]
  36. Ogden CL, Flegal KM, Carroll MD, Johnson CL. Rozpowszechnienie i tendencje w nadwadze wśród amerykańskich dzieci i młodzieży, 1999-2000. Jama. 2002; 288 (14): 1728 – 32. [PubMed]
  37. Olausson P, Jentsch JD, Tronson N, Nestler EJ, Taylor JR. dFosB w Nucleus Accumbens reguluje zachowania instrumentalne i motywację wzmocnioną żywnością. The Journal of Neuroscience. 2006; 26 (36): 9196 – 9204. [PubMed]
  38. Proulx K, Richard D, Walker CD. Leptyna reguluje neuropeptydy związane z apetytem w podwzgórzu rozwijających się szczurów bez wpływu na przyjmowanie pokarmu. Endokrynologia. 2002; 143 (12): 4683 – 92. [PubMed]
  39. Robinson TE, Kolb B. Plastyczność strukturalna związana z ekspozycją na narkotyki. Neuropharmakologia. 2004; 47 (Suppl 1): 33 – 46. [PubMed]
  40. Sato N, Shimizu H, Shimomura Y, Uehara Y, Takahashi M, Negishi M. Karmienie sacharozą przy odsadzeniu zmienia preferencję dla sacharozy w okresie dojrzewania. Exp Clin Endocrinol. 1991; 98 (3): 201 – 6. [PubMed]
  41. Serdula MK, Ivery D, Coates RJ, Freedman DS, Williamson DF, Byers T. Czy otyłe dzieci stają się otyłymi dorosłymi? Przegląd literatury. Poprzednia Med. 1993; 22 (2): 167 – 77. [PubMed]
  42. Silveira PP, Portella AK, Crema L, Correa M, Nieto FB, Diehl L, Lucion AB, Dalmaz C. Zarówno stymulacja niemowlęca, jak i ekspozycja na słodką żywność prowadzą do zwiększonego spożycia słodkiej żywności w dorosłym życiu. Physiol Behav. 2008; 93 (45): 877 – 82. [PubMed]
  43. Teegarden SL, Bale TL. Zmniejszenie preferencji żywieniowych powoduje zwiększenie emocjonalności i ryzyka nawrotu diety. Biol Psychiatry. 2007; 61 (9): 1021 – 9. [PubMed]
  44. Teegarden SL, Nestler EJ, Bale TL. Zmiany w sygnalizacji dopaminy, w których pośredniczy Delta FosB, są normalizowane przez smaczną dietę wysokotłuszczową. Biol Psychiatry. 2008; 64 (11): 941 – 50. [Artykuł bezpłatny PMC] [PubMed]
  45. Van den Heuvel DM, Pasterkamp RJ. Łączenie się w system dopaminy. Prog Neurobiol. 2008; 85 (1): 75 – 93. [PubMed]
  46. Wallace DL, Vialou V, Rios L, Carle-Florence TL, Chakravarty S, Kumar A, Graham DL, Green TA, Kirk A, Iniguez SD, Perrotti LI, Barrot M, DiLeone RJ, Nestler EJ, Bolanos-Guzman CA. Wpływ DeltaFosB w jądrze zalega na zachowania związane z nagrodami naturalnymi. J Neurosci. 2008; 28 (41): 10272 – 7. [Artykuł bezpłatny PMC] [PubMed]
  47. Wang GJ, Volkow ND, Logan J, Pappas NR, Wong CT, Zhu W, Netusil N, Fowler JS. Dopamina mózgowa i otyłość. Lancet. 2001; 357 (9253): 354 – 7. [PubMed]
  48. Wang GJ, Volkow ND, Thanos PK, Fowler JS. Podobieństwo między otyłością a uzależnieniem od narkotyków w ocenie neurofunkcjonalnej: przegląd koncepcji. J Addict Dis. 2004; 23 (3): 39 – 53. [PubMed]
  49. Zhang M, Gosnell BA, Kelley AE. Spożycie wysokotłuszczowej żywności jest selektywnie wzmacniane przez stymulację receptora opioidowego mu w jądrze półleżącym. J Pharmacol Exp Ther. 1998; 285 (2): 908 – 14. [PubMed]
  50. Zimmer L, Hembert S, Durand G, Breton P, Guilloteau D, Besnard JC, Chalon S. Niedobór wielonienasyconych kwasów tłuszczowych przewlekłego n-3 działa na metabolizm dopaminy w korze czołowej szczura: badanie mikrodializy. Neurosci Lett. 1998; 240 (3): 177 – 81. [PubMed]
  51. Zippel U, Plagemann A, Davidowa H. Zmienione działanie dopaminy i cholecystokininy na boczne neurony podwzgórza u szczurów hodowanych w różnych warunkach karmienia. Behav Brain Res. 2003; 147 (12): 89 – 94. [PubMed]