Faʻaipoipoina Faʻalelei I Faʻatasi-Faʻasusu Faʻatau

Faafaileleina Omoega e Si'i Ai Lenei Manulele i se Pa maualuga

Tu'u ma amio fa'atasi
Saunia e NATALIE ANGIER
I le lotolotoi o fa'alavelave fa'ale-mafaufau uma i nei aso ona o le taua o tina taika ma tama helikopa, fa'atagaina a'u e fai se fa'ata'ita'iga mo le sitaili fa'amatua filemu o le matuu Niu Kaletonia.

E ta'uta'ua le matuu a Niu Kaletonia mo a latou tomai fau mea faigaluega.

I le lavelave, faʻalelei ma le faʻaogaina o latou mea faigaluega, o latou tomai e faʻaogaina ma fagogo manu laau, lau, uaea, manoa ma soʻo se isi mea faʻalenatura poʻo mea faʻapitoa e mafai ona latou mauaina i totonu o le masini lelei mo le fagota o meaʻai, poʻo le fagota lona lua. -, lona tolu po'o le maualuga o mea faigaluega, e leai ni a latou uo i totonu o le vivarium e le o se tagata, ma e aofia ai tusi a'oga atamai poto e pei o elefane, macaques ma chimpanzees.

Vitio o su'esu'ega falesu'esu'e fa'atasi ma matuu, ua fa'aalia ai le faia e manufelelei o mea e foliga mai e pepelo. I se tasi faʻataʻitaʻiga lauiloa mai Oxford University, o se tama'ita'i e igoa ia Betty e fa'apipi'i fa'asolosolo se fasi uaea sa'o i le pito i fafo o se pa'u palasitika e fai ai foliga o se matau, ona ia fa'aofi lea i totonu o le pa'u palasitika e aveese mai ai se pala'a mai le pito i lalo i le atamai e pei ona tosoina e se tasi se. taofi mai se alavai. O vitio talanoa pusi e leai se avanoa.

E fa'afefea la ona fai togafiti a manu felelei? O lipoti fou i totonu o api talaaga Animal Behavior and Learning and Behavior a tagata suʻesuʻe i le Iunivesite o Aukilani o loʻo fautua mai ai o le fua mo le manuia o le crow atonu e le matua ese lava mai le nostrums e masani ona tuʻuina atu i tagata: Tuu atu i lau fanau e faʻalautele le laʻititi i totonu o se fale o manu ma aiga alofa; taitai e ala i faataitaiga; ofoina atu le faʻamalosia lelei; ia onosai ma tutumau; fa'amalieina e o'o lava i se fanau e latalata i le matua e ala i le tu'u mai lea taimi i lea taimi o se moa fou i lona gutu; ma ia iloa o so'o se taimi e mafai ai e se goshawk ona alu ifo i lalo ma fa'amuta ai le polokalame fa'alea'oa'oga atoa.

Na taʻua e Jennifer C. Holzhaider, o le tusitala taʻimua i lipoti fou e lua, i le tausaga e tasi o la latou suʻesuʻega mo le tolu tausaga i le fanua, na fanaua ai e le manu o loo latou mulimuli i ai le aofaʻi o moa e valu.

“Sa matou manatu, ioe, e toavalu a matou fanau laiti e mafai ona matou matamata ai,” o lana tala lea. Ae o le gohawks, o isumu, o lulu ma timuga tetele na afaina ai, ma na o le tasi o na moa e valu na sao mai. “O se olaga faigata i le vaomatua; ua na o le pau lena o le mea o iai,” o le tala lea a Dr. Holzhaider.

E ala i le suʻesuʻeina o le faʻalapotopotoga faʻapitoa ma amioga a le manulele ma faʻamatalaga o latou olaga faigata i aso uma, e faʻamoemoe le au suʻesuʻe e maua ni faʻamatalaga fou i le atinaʻeina o le atamai, le fesoʻotaʻiga i le va o le poto faʻaletino ma agafesootai, ma le taua tele o malosiaga filifilia taʻitasi i le faʻalauiloaina. le mana'omia o se fai'ai tele o manu.

E fia iloa e le au suʻesuʻe pe aisea, mai le 700 pe sili atu ituaiga o uva, oreva, rooks, jays ma magpies o loʻo faia aʻe ai le tele o le lalolagi popoto o corvids, o le New Caledonian crow na avea ma se mea e sili atu, o se avian savant, se YouTube pito i luga ole laina.

“O se paso tele,” o le tala lea a Russell D. Grey, o le ulu o le fale suesue i Aukilani. “Aisea ua latou? Aisea ua mafai ai e lenei ituaiga i luga o se motu la'ititi i le Pasefika ona le gata ina fa'aoga ae e gaosia ai mea faigaluega eseese, ma i se auala fetu'una'i nai lo le tauloto po'o le polokalame? Aisea e mafai ai ona latou faia a itiiti mai e pei o chimpanzees i suʻesuʻega o le mafaufau e faʻaalia ai le malamalama i mea faitino o le lalolagi ma se gafatia e faʻasalalau mai le tasi faʻafitauli i le isi?"

Afai e aʻoaʻo manu felelei e aloese mai pu ma pa puipui i le faʻataʻitaʻiga o se pusa paʻu palasitika, mo se faʻataʻitaʻiga, o le a latou aloese mai pu ma pa puipui i tulaga eseʻese o se laulau laupapa. "O le iloaina o lo latou fausaga lautele," o le tala lea a Dr. Gray, "o se tasi o vaega o le jigsaw."

O suʻesuʻega fou a le DNA o loʻo fautua mai ai o corvids muamua na tulaʻi mai i le faaiuga o le vaitau o le tainasoa, pe tusa ma le 65 miliona tausaga talu ai, i se mea i le pitonuʻu o Ausetalia, ma susulu atu i fafo mai iina. E le'i mamao se malaga a tua'a o le Manu Kaletonia a'o le'i nofoia le lau'ele'ele e 220-maila le umi lea e maua mai ai le igoa o lea ituaiga.

O le matuu a Niu Kaletonia faaonaponei o se falelauasiga o le pili ma le fulu ma, i le averesi e 12 inisi le umi ma 12 aunese le mamafa, o se ituaiga o corvid: e laʻititi tele nai lo se oreva masani, e sili atu le laititi nai lo le ubiquitous American crow, ae. e sili atu le pisupo nai lo le jay po o le jackdaw. Ole tele ole fai'ai o le isi lea mataupu.

“O faiʻai corvid uma e fai si lapopoʻa,” o le tala lea a Dr. Gray, “ae o faamaoniga muamua e taʻu mai ai e telē le faiʻai o Niu Kaletonia e oo lava i corvids.” E le gata i lea, o le fai'ai e sili ona fa'apupulaina, e fa'aalia ai le tele o le tele i le manu e tutusa ma le mafaufau muamua, ae maise lava fausaga e a'afia i a'oa'oga fa'atasi ma tomai tau afi.

O a latou pili e tulaga ese foi, "e pei o se lima matua faʻafeagai o le tagata nai lo le gutu corvid masani," o le tala lea a Dr. Gray.
O pili "e foliga mai e faʻapitoa i le uuina o meafaigaluega," o le tala lea a Anne Clark, o loʻo suʻesuʻeina manua Amerika i le Iunivesite o le Setete o Niu Ioka i Binghamton ae na ia vaʻaia foi manu a Niu Kaletonia i le malae. "Ina ua ou matamata ia i latou, e foliga mai latou te uuina se laau i soo se taimi e foliga mai e le mafai ona latou iloa se mea," o lana tala lea, ae o se matematika e faigata ona foia se faafitauli e aunoa ma se penitala i le lima.

O manulele o ni mea faigaluega e le vaivai i fafo i le fanua. Latou te mauaina na'o lala la'au sa'o, ta'e ese mai le lala, ona mimilo lea o pito lala i ni matau e ma'ai le nila. Latou te saeia fasipepa mai i'ai-nifo ili o lau Pandanus, ona fa'apena lea o fasipepa e fai ma tao aulelei.

Faatasi ai ma a latou matau ma a latou tao latou te aveese mai ai slugs, iniseti ma isi invertebrates mai maa loloto i le eleele po o laau. O manulele e mulimuli i tu ma aganuu a le atunuu.

E ala i se su'esu'ega faigata i luga o motu o fa'ata'ita'iga na tu'u i tua i lau o Pandanus i matu'a, na iloa ai e Gavin Hunt o le Iunivesite o Aukilani e fesuisuia'i sitaili o mea faigaluega mai lea vaega i lea va'aiga, ma o na sitaili na tumau pea i le aluga o taimi. I se aotelega, e iai a latou aganu'u a le Gagana Niu Kaletonia.

O le avea ma aganuu o se galuega faigata. I le suʻesuʻeina o le olaga faʻaagafesootai o manulele, na faʻamaonia ai e Dr. Holzhaider ma ana uo mea na matauina muamua e faapea. E le'o ni pepe fa'a-va'aiga fa'a-vaega, e pei o le tele o uvau ma oreva, ae o lo'o pipii atu i se fa'alapotopotoga faaniukilia. O tane ma fafine e taʻitoʻalua ma nonofo faʻatasi i le tausaga atoa, e faʻamautu ai le latou sootaga i taga faʻalelei e pei o le fafagaina ma le teuteuina o le tasi ma le isi, nonofo vavalalata e paʻi atu i ai, ma e le o mafaufau foi pe a taʻalo a latou paga ma a latou mea faigaluega.

O manu felelei e nonofo ma o latou matua mo le lua tausaga pe sili atu - o se faʻalagolago tele, e tusa ai ma tulaga o manulele - ma latou faʻatasi o se aiga, talatalanoa i taimi uma. “E i ai le latou auala lenei e talanoa ai i se leo filemu, 'Waak, waak, waak,' e manaia tele,” o le tala lea a Dr. Holzhaider.

E manaʻomia e tamaiti a latou aperenitisi faʻalautele. Fai mai Dr. Holzhaider, "E matua'i tutu'i lava, saeia ma sasae le lau o Pandanus, ma taumafai e fa'aoga lelei," o le tala lea a Dr. Holzhaider, "ae mo le ono masina pe sili atu, e le mafai e tamaiti laiti ona faia se meafaigaluega."
O matua laa i totonu o le soliga, ofoina atu i le tagata aʻoga meaʻai na latou faʻamautuina ma a latou lava meafaigaluega faʻamaeʻaina. “E ala i le vaai atu i o latou matua o maua se maa mai se laau, latou te iloa ai o loo i ai se mea i lalo e tatau ona sailia,” o lana tala lea. “O le mea lena e faaauau ai pea.”

Le fa'aogaina o kāloti-i-stick: E aoga i taimi uma.