Pornano i vaisu: Silenced by stigma (Interview)

O suʻesuʻega i le fai ma vaisu o le porn o loʻo taofia e le tapu i lenei faʻafitauli? I lenei Q&A, matou te talanoa ma Rubén de Alarcón Gómez, o le taʻitaʻi tusitala i luga o le iloiloga faʻapitoa i le initaneti o vaisu i luga o le initaneti lea na fautuaina mai e le F1000Prime Faculty, ia iloa atili e uiga i le natura o le tulaga, lea tatou te tutu ai i luga o le faʻamaoniga ma togafitiga ma faʻafefea aloaia aloaia mafai ona suia le lautele o le suʻesuʻega i lenei vaega.

Aisea na e manaʻo ai e suʻe suʻesuʻega i lenei autu?

Sa ou fiafia i le tulaga o mea ua fai ma vaisu mo se taimi umi, ae maise lava o le manatu faavae o se amioga o se vaisu. O le faʻavaeina o amioga i se faʻafitauli o le tagofia o mea ua fai ma vaisu, o le faʻalagolago i le faʻatonuina o le tino, e matua faigata lava. Ou te manatu o amioga e mafai ona foia faafitauli o se auala lelei lea e faʻalatalata atu ai i lenei mataupu ma se vaaiga fou, lea e mafai ona taitai atu ai i tatou i ni malamalamaaga fou. Suesuega i amioga feusuaʻiga ma faafitauli faʻafeusuaiga telefoni feaveai na foliga mai o le auala sili lea e faaleleia ai nei mataupu e lua.

Aisea e te manatu ai o le fai ma vaisu vevela o se vaega sili ona le mafaamatalaina o suʻesuʻega?

O ponokarafi na i ai mo le tele o seneturi, ae e na o le taimi talu ai nei na avea ma se pisinisi ma ua amata ona tuputupu ae ma faalautele. Ou te masalo e ono mafai e nisi tagata i le tala faasolopito ona atiaʻe se faʻalavelave faʻafefe i ai, ae e leʻi oʻo i le tupuga o le initaneti ua tatou iloa ai. Atonu o lenei mea ona o le faʻataʻitaʻiga fou o le taumafa na faʻaaogaina ai fua faatatau o faʻatupulaia e sili atu ona taatele nai lo le taimi muamua e faigata ai ona faʻasalalau. Ou te manatu o lenei alualu i luma vave mai amioga masani tau feusuaʻiga i se tagata e ono puipuia i le tino, ua toetoe lava o tagata uma ua faateia.

E te lagona o le leai o se faʻavasegaga faʻamaonia o le tagofia o le vevela e pei o se maʻi faʻamaonia e aʻafia ai le matata o suʻesuʻega i lenei vaega?

E mautinoa lava. Ma i nisi o auala, e le o se mea le lelei. O lo tatou leai o se malamalamaaga i lenei mataupu e tatau ona lapatai mai ia i tatou ina ia matua faʻaeteete pe a tatou suʻesuʻeina ma aua le vave faʻavaveina i ni uiga manino i se mea e matuā tele lava le taua e pei o feusuaiga tagata.

Ou te manatu ICD-11 na faia se galuega lelei e aofia ai le "Faʻaleagaina o amioga le mama i amioga tau feusuaiga" o se auala e atagia ai e tatau ona amanaʻia ma togafitia nei maʻi, ma e le mafai ona ou tuuaia APA mo le faʻaeteete ae le aofia ai i le DSM-5, aua o le igoa "vaisu" o se mamafa. I le isi itu, aʻo gasegase o le a sili ona aoga mai se suʻesuʻega lea e mafai ai ona faʻamautinoa e le tagata lava ia se fetuunaiga, ou te manatu o le le lava o le maliliega i nisi o vaega o le a faʻagesegese ma oʻo lava ina faalavelaveina le tele o faʻasalalauga i suʻesuʻega.

O le a se mea e mafai ona faia e lagolago ma togafitia ai i latou o tauivi ma lenei maʻi?

O le molimau e foliga mai e fiafia tele i togafitiga o le mafaufau pe a faatusatusa i togafitiga fualaau faasaina. Ou te fai atu o le faʻalauteleina o le iloa e mafai ona faʻafitauli le faʻafeusuaiga i nisi o tagata, aemaise lava pe a latou feiloai ma tagata vavalo, o se laasaga muamua lea mo i latou e iloa ai le taimi e saili ai le fesoasoani.

E te lagona o le maua o le porn ua aʻafia ai le aʻafia o lenei maʻi?

Ioe, e aunoa ma se masalosalo. O le avanoa lautele e nafa ma le faateleina o tagata e matamata i ponokalafi. O nei faʻamatalaga o loʻo faʻatumauina ai le siitia o tagata faʻataʻitaʻiga ponokalafi faʻatasi ma faʻalauiloa faʻatautaia fou, aemaise lava i tupulaga laiti.

O le tolu (Faʻamanuiaga) Faʻatonuga (avanoa, gafatia, avanoa) e masani ona fesoʻotai ma lenei maʻi e fautuaina ai se suiga i le faʻataʻitaʻiga taumafa i le auala, ma le mafai nei e le gata mo le faigofie o le ponokalafi, ae mo le tele o faʻalauteleina i totonu, e mafai ona togafitia i le tofo o le tagata faatau.

E te lagona e mafua ona o le natura o lenei mea ua fai ma vaisu ua faʻatapulaʻaina suʻesuʻega i lenei vaega?

Atonu, ioe. E foliga mai o amioga feusuaʻi e masani lava o se falemaʻi faʻapitoa laʻititi seia oo lava i le taimi talu ai nei. O le natura o le natura, o le manaʻoga mo le le faalauaiteleina, ma manaʻoga o le sosaiete atonu na faia se vaega i luga o le mea na mafua ai le tulaga popolega o le tagata maʻi. E matua mafai lava ona le o faʻamatalaina mo le tele o tausaga nai lo le faafitauli na i ai mo i latou.

I laʻu vaai, pe afai ei ai se faʻalavelave i le au suʻesuʻe e faʻafeiloai lenei maʻi. E le sau mai le mea tau feusuaʻiga, ae o le mea ua fai ma vaisu. O nisi o fomaʻi e matamata i le vailaau o le vailaau e pei o le malosi o le amio-faʻaleagaina faʻafitauli pe a fai o le faʻalagolago i le kemikali e na o se faailoga sili ona lata mai, ae le o le mafuaaga autu. Ma e tusa lava pe muamua le faaletonu o le vavalalata, e tatau ona i ai le masalosalo e uiga i le faʻamalamalamaina o se amio e pei o "vaisu", aemaise amioga e taua tele i le olaga o tagata. Auā o le faʻamalamalamaina o mea e le faʻaleagaina ma mea e le oi ai i nei tulaga e faamaonia ai o se luitau moni, ma e tatau ona maua se maʻi poʻo se lua.

Ou te faʻamoemoe o mea faigofie e faigofie ai suʻesuʻega i le lumanaʻi ma avea o se amataga e taofi ai le fegalegaleaiga i le va o le feusuaʻi ma amioga faʻafeusuaiga, o lea e mafai ai ona tatou fesoasoani i na gasegase o loʻo mafatia ona o latou. E i ai ni vaega lanu enaena e manaʻomia ai faʻamaoniga mausali ma isi mataupu e tatau ona tatau ai. Ua ou iloa ua i ai nisi o poloketi amatalia i luga o le auala mai nai tusitala o loʻo taʻua i totonu o lenei pepa e tuliloaina nisi o nei mataupu, o lea e vave ai ona tatou maua tali vave nai lo le mea tatou te iloa.

mataupu uluai