O se tasi o mafuaʻaga ua i ai se faʻaoʻo ese atu i luga ia i matou e ono fou ia te oe.
loʻu i meli talu ai, Na ou faamatalaina le tosoina o sikuea faapea foi ma le faʻaogaina ma le faʻaogaina o le telefoni ma le telefoni feaveaʻi. O loʻo i ai se isi, atonu o le a sili atu ona aʻafia, mafuaʻaga e mafua ai ona tatou tosina mai i totonu oa tatou atamai: O a tatou sikuea e mafai ona galue e pei o le mea ua lauiloa supernoryal stimuli, ma o lenei mea e mafai ai ona faigata tele ona latou teenaina.
O a ni mea faʻapitoa?
O le tagata suesue i meaola i Nelani, o Niko Tinbergen, na ia mauaina ma faamatalaina faamatalaga o le supernormal stimulus. Na maitauina e Tinbergen le faʻafefea e manu, pei o le tamaʻi iʻa stickleback, ona tali atu i ni fualaʻau, e pei o le lanu mumu, ma faʻasolosolo, amioga tali. I le tulaga o iʻa aliʻi, o le a latou puipuia le latou teritori mai isi tamaʻi paʻa. Na tau mafaufau Tinbergen pe o le a le mea na mafua ai ona puipuia e le tama tane le pito i tua o lana teritori. E ala i ana matauga ma faataʻitaʻiga, na ia mauaina ai o le mumu lalo lalo o le iʻa.
Ona faia lea e Tinbergen isi faʻaosofia ma le lanu mumu. Mo se faʻataʻitaʻiga, na ia vaneina se fasi fafie ma valivali lemu pei o iʻa, valivali le pito i lalo o se loloto mumu, ma tuu i totonu o le vai. Na ia matauina o le male stickleback o le a osofaʻia malosi le poloka o fafie. O le mea e malie ai, i le faʻailoaina o le stickleback ma le faʻateleina o vaega o le faʻamalosiʻau na faʻaosoina ai le saua, tali atu a le teritori, na mafai ai e Tinbergen ona faʻaosooso le aliʻi o loʻo fesiligia e faʻamalosi ma sili atu i le faʻateleina o le faʻamalosiʻaga nai lo le isi tamaʻi taʻifau! Na ia mauaina o le faia faʻateleina o faʻamatalaga o isi fualaʻau (faʻataʻitaʻiga, o fua o manu felelei ma mea e sili atu le ogaoga) e maua ai foʻi le malosi, ma sili ona lelei, i tali a isi manu (faʻapea, o le tina tina o le a nofo i luga o fualaʻau fuamoa ae le o ana lava fuamoa) . O le mea lea, "supernormal stimuli" e matua faʻaigoaina aua o le faʻateleina faʻamalosiʻau mafai ona maua ai malosi, ma masani ona manaʻomia, tali i manu nai lo le masani faʻaosooso.
Meaola, e aofia ai tagata, e faigata ona faʻaaogaina (e pei o le genetically programmed) e tali atu ai i nisi o mea e faʻaosofia ai aua e i ai lo latou taua taua i le evolusione. Supernormal stimulus, i le mea moni, hijack le natura tali atu masani ma mafua ai manu e tali malosi atili, ma masani ona sili ona lelei, i le soona faʻaosooso. Taua, supernormal stimulus foliga mai e faʻagaoioia nisi o tutusa tutusa faʻailoga faiga i le faiʻai e aofia ai onāga i vailāʻau.
Tagata ma Supernormal Stimuli
O tagata e sili atu ona tele suiga nai lo le tele o manu, ae o lenei puipuia i tatou mai le maunu faatosina o supernormal stimulus? I se faapuupuuga, LEAI. Seʻi o tatou faʻataʻitaʻia le meaʻai le aoga. Atonu e te tau mafaufau pe aisea e masani ai ona tatou faʻananau i meaʻai le lapisi, e pei o chips pateta ma Donuts, i luga o meaʻai masani e pei o karoti, broccoli mata, apu, ma nati, mata mata. Aisea e lelei tele ai meaai pei o donati, pizza, ma falarani? I le evolusione, e le tatau ea ona tatou mananaʻo i meaʻai masani, maloloina nai lo le falai, gaosi, gaʻo, suka suka?
Tatou seti mea pei faʻailoaga, tau, ma faigofie ona maua meaʻai soifua maloloina mo sina minute (ona o latou e taaalo i se vaega i nei mea uma). Ae, tatou te iloa uma le tusi malosi o meaai le lelei. Aisea? O le tali o loʻo taoto i se vaega faʻatasi ma supernormal metotia. E masani ona tosina atu i le masima, suka, ma le gaʻo. I le setete o natura, o nei mea e le o maua ae e taua i lo tatou ola. Suga i mea taumafa e pei o fualaau aina e maua ai se punavai matagofie o kalori, meaʻai, fiva, ma le malosi. Ae o le taimi nei e mafai ona tatou faʻatau le faʻasaina, meaʻai caloricia e aofia ai le tele o masima, suka, ma gaʻo i soo se taimi ma soʻo se mea.
Meaʻai gaosi meaʻai ua aʻoaʻo e faʻaaoga tatau lenei masani masani e tosina mai ai i nei meaai. O le mafuaʻaga lena o le tele o faleʻaiga ma faleoloa e tuʻuina mai ia matou meaʻai e matua tele i le masima, suka, ma gaʻo. Tatou te faʻalatalata atu ia latou, o lea tatou te faʻatauina ai. E mauoa a kamupani, ma e lapoʻa foi tatou. Tele o matou o le a malilie o Krispy Kreme donuts, loloto ipu pizza, ma venti frappucinos tofo lelei. Ae ua tatou iloa foi e le lelei i latou mo tatou. Ae, tatou faʻaumatia ai lava.
O le a le faʻaputuputuina aʻafiaga o meaʻai gaosi o loʻo faʻaaogaina tupe sili a le supernormal i totonu oa latou oloa? Sili atu ile lua vaetolu o tagata Amerika ua lapoʻa ma sili atu ile tasi vae tolu ua puta. E tusa ai ma se tasi o suʻesuʻega lolomi, 18 pasene o tagata Amerika feoti i tausaga taʻitasi ona o afaina. I se auala, e matua ese lava lo tatou faʻalata i meaʻai e matua le maloloina mo tatou. Atonu e manatu se tasi, mai le vaʻaiga a le evolusione, e sili ia i tatou kāloti nai lo chips pateta. Ae manino, i le avea ai o se sosaiete, tatou te le faia.
Supernormal stimulus o le mafuaʻaga tatou te masani ai ona sili le tofo o le le maloloina meaai nai lo maloloina soifua maloloina. Supernormal stimulus “hijack” o tatou faiʻai taui masani faʻavae ina ia tatou lagona faʻamalosia e tuliloaina ma maua ia. I se suʻesuʻega se tasi e aofia ai puaa, malosi sili atu le fiafia cocaine o se taui. I le aluga o taimi, o lenei mea e mafua ai le tatou puta tele. O le mea e malie ai, o supernormal stimulus e le i ai moni i le natura; o ni mea na faia e tagata. Krispy Kreme donuts e le ola i luga o laʻau.
Tekinolosi e pei o Supernormal Stimuli
O a la mea e fai e tekinolosi pei o imeli, Facebook, feʻau feaveaʻi i telefoni, taʻaloga, ma, ioe, e oʻo lava i le Initaneti ponokalafi e fesootaʻi atu i mea faʻapitoa o supernormal? Matou te iloa e mafai ona latou taofiofi ia i matou e pei o matou siakiina pea a matou telefoni, ala o faasalalauga, feʻau tusitusia, imeli, taaloga, ma isi. Ia, o le tele o tekinolosi tatou te sili ona tosina i ai ona o latou te fai ma sui o faʻamalosi tino. Latou o faʻateleina faʻamatalaga o fualaʻau ia ua tatou faʻaosoosoina faʻasolosolo ai.
Sei o tatou avea ala faʻaagafesoʻotaʻi o se faʻataʻitaʻiga. I fesuiaʻiga faaupuga, fesoʻotaʻiga ma isi ma le tausia o sootaga vavalalata e taua tele mo lo tatou ola. O i tatou o tagata lautele, ma o lo tatou lava ola faalagolago i luga o le faʻavaeina ma le tausia o soifua maloloina sootaga ma isi. Ae o lo tatou tupuaga tupuaga e leʻi sauniunia ai i matou e fesoʻotaʻi i itula uma i luga o la matou fesootaiga faaagafesootai o latou sui e le o iai i le tino, e mafai ona faitau fia afe (pe sili atu), ma ua salalau solo i le kelope atoa. Faʻasalalauga lautele e mafai ona vaʻaia o se faʻateleina faʻamatalaga o lo tatou olaola manaʻoga e faʻavaeina ma faʻamalosia le va fealoaʻi.
Le Aveesea?
O lo tatou lalolagi tekonolosi ua faʻatumuina i supernormal stimulus. O la matou telefoni feʻaveaʻi i totonu o le tatou ato poʻo le taga, o le numera faʻatusatusa lea o le i ai o se Donat fou, mafanafana mafanafana Krispy Kreme i luga o lima e mafai ona tatou utaina i soo se taimi tatou te manaʻo ai. A tatou tau mafaufau pe aisea e mafai ai e le tekinolosi ona maua se malosi mai ia i tatou, e tatau ona tatou manatuaina o tekonolosi pei o ala o faasalalauga lautele, feau feaveai i talafou, tala fou o tala, ponokalafi, ma taʻaloga o ni mea ofoofogia e faʻaosofia ai i tatou. Latou o faʻateleina faʻamatalaga o fualaʻau ia, evolusione, ua tatou tosina mai ai. E leitioa aisea lava tatou faigata ai ona tuʻu i lalo a tatou telefoni.
;