Faiga Faʻapitoa o Feusuaiga, Tausaga, Faʻanoanoa, ma Faʻafitauli Faʻafitauli i luga o le Faʻafitauli ma le Taliaina o Mea Tetele I Initaneti i Kolisi Kolisi: O se Suʻesuʻega Suʻesuʻega (2018)

Int J Environ Res Malo Maloloina. 2018 Dec 14; 15 (12). oso: E2861. Tui: 10.3390 / ijerph15122861.

Hsieh KY1,2, Hsiao RC3,4, Yang YH5,6, Liu TL7,8, Yen CF9,10.

lē faʻatino

O le sini o le suʻesuʻega o le fuafuaina lea o aafiaga faʻapitoa o feusuaiga, tausaga, atuatuvalega, ma amioga faʻafitauli i luga o le faʻalavelave ma le faʻamagaloina o mea ua fai ma vaisu i luga ole initaneti (IA) ile aʻoga kolisi ile laʻasaga ile tasi tausaga. O le aofai o tamaiti aʻoga kolisi a 500 (262 fafine ma 238 tane) sa faʻafaigaluegaina. O aʻafiaga faʻapitoa o feusuaiga, tausaga, matuia o le atuatuvale, faʻaleagaina o le tagata lava ia / amioga suicidal, faafitauli e 'ai, amioga faʻaletonu, faʻaaogaina o vailaʻau, osofaʻiga, ma le le mafai ona puipuia o feusuaiga i luga o le aʻafiaga ma le faamagaloga o IA i luga o le tausaga e tasi- luga sa suesueina. O le tasi le tausaga o le fua faatatau ma le faʻaitiitia o fua faatatau mo IA o 7.5% ma le 46.4%, i le faasologa. O le malosi o le atuatuvale, faʻaleagaina o le tagata lava ia ma amioga suicidal, ma feusuaʻiga lē faʻaalia i feusuaʻiga i le uluai suʻesuʻega na valoia ai le aʻafiaga o le IA i se suʻesuʻega e le ogatasi, ae na o le ogaoga o le atuatuvale na valoia le aʻafiaga o le IA i le televavega o le faʻatinoina o logistic (logistic)p = 0.015, fua faʻatusatusa = 1.105, 95% vaʻavaʻai faʻalagolago: 1.021⁻1.196). O se talavou laʻitiiti na valoia le faʻamagaloina o le IA. O le atuatuvale ma le talavou ua valoia le aafiaga ma le faamagaloga, i le faasologa, IA i tagata aʻoga kolisi i le tausaga e tasi le tulitatao.

UPU AUTU: atuatuvale; fa'alavelave; vaisu initaneti; vavalo; amio fa'afitauli; faamagaloga

PMID: 30558175

FAIA: 10.3390 / ijerph15122861

4. Talanoaga

O taunuʻuga o lenei suʻesuʻega na faʻaalia ai o le atuatuvale ma le matua na valoia le aʻafiaga ma le faʻamagaloina o le IA, i le faasologa, ae o faʻafitauli faʻafitauli e leʻi vaʻai ai suiga i le IA i tamaiti aʻoga kolisi i le taimi o suʻesuʻega. O suʻesuʻega faʻasolosolo na maua ai se fesoʻotaʻiga taua i le va o le atuatuvale ma le IA i tamaiti aʻoga kolisi [44,45]. O faʻamatalaga faʻaalia e aofia ai le aloese mai le afaina, maualalo le pulea e le tagata lava ia, maualalo le felagolagomaʻi, ma le maualuga o le tagata lava ia e faʻatatau mo le fesoʻotaʻiga i le va o le atuatuvale ma le IA [46]. O le suʻesuʻega o loʻo iai nei na lagolagoina atili ai le vaʻaiga o le atuatuvale mo le aʻafiaga o le IA. I le avea ai o se mea e mafai ona suia, o le atuatuvale e tatau ona vave iloa ma togafitia e faʻaleleia ai le soifua maloloina o le mafaufau ma puipuia ai le aʻafia o le IA i tamaiti aʻoga kolisi. O le fesoasoani i tagata taʻitoʻatasi o loʻo i ai le atuatuvale e pulea o latou faʻafitauli faʻalagona o se taʻiala talafeagai mo le puipuia o le IA [27,28].
O se vaega maualuga o tamaiti aʻoga kolisi na atiaʻe le IA i le vaitaimi o suʻesuʻega na i ai amioga faʻaleagaina o le tagata lava ia, pule i le ola, ma le le pulea o feusuaiga i le laina muamua nai lo i latou e leʻi atiaʻe le IA. O se suʻesuʻega faʻapitoa na maua ai foi o tagata taʻitoʻatasi e iai le IA e sili atu ona i ai ni amioga faʻaleagaina ma le pule i le ola nai lo i latou e leai se IA [47]. Ae ui i lea, o aʻafiaga faʻafuaseʻi o le faʻaleagaina o le tagata lava ia, pule i le ola, ma le le pulea o feusuaiga mo le aʻafiaga o le IA e le taua i se suʻesuʻega faʻasolosolo tele e tele ina ua maeʻa le aʻafiaga o le atuatuvale na mafaufauina i le taimi e tasi. O lenei faʻaiʻuga e faʻaalia ai o le fegalegaleaiga o le faʻaleagaina o le tagata lava ia, pule i le ola, ma feusuaiga le pulea ma le aʻafiaga o le IA e masani lava ona mafua mai i le atuatuvale.
O suʻesuʻega o loʻo i ai nei na iloa ai o le matua talavou na valoia le sili atu o le faʻamagaloina o le IA i tamaiti aʻoga kolisi. O se matua laiti e mafai ona faʻaalia ai se taimi puupuu o le IA, lea e ono faʻateleina ai le avanoa e faʻamagaloina ai le IA. Suesuega na maua ai le eseesega o tausaga i gaoioiga i luga ole initaneti; mo se faʻataʻitaʻiga, o le matua talavou na fesoʻotaʻi ma faʻafitauli faʻatau i luga ole laiga [48,49]. Pe o le tele o gaioiga i luga ole laiga e faʻatatau mo le talavou o se vaʻaiga mo le faʻamagaloga o le IA e faʻamaonia atili suʻesuʻega.
E ui o suʻesuʻega na maua ai se eseesega o feusuaiga i le IA [50,51], o le suʻesuʻega o loʻo i ai nei e leʻi lagolagoina le aʻafiaga o feusuaiga i luga o le aʻafiaga poʻo le faʻamagaloina o le IA i tamaiti aʻoga kolisi. O suʻesuʻega talu ai na maua ai o le fiafia i gaioiga i luga ole laiga e ese i feusuaiga. O tama'ita'i e masani ona fa'aogaina fa'asalalauga fa'aagafesootai ma fai fa'atauga i luga o le initaneti, ae o tamaloloa e matamata i ponokalafi i luga o le initaneti ma auai i taaloga faitupe [52,53]. O isi suʻesuʻega e manaʻomia e suʻesuʻe ai le matafaioi o feusuaiga i le vavalo o suiga i le aʻafia i isi gaioiga i luga ole initaneti ae le gata ile IA. E le gata i lea, pe o feusuaiga e mafai ona i ai ni aafiaga eseese i luga o le aʻafiaga ma le faʻamagaloina o le IA i vaitausaga eseese e faʻamaonia atili suʻesuʻega.
E feteenai ma le manatu, o le suʻesuʻega o loʻo i ai nei e leʻi maua ai ni faʻalavelave faʻafuaseʻi o faʻafitauli o meaʻai, amioga faʻaleagaina, faʻaaogaina o vailaʻau, ma le osofaʻiga mo le aʻafiaga o le IA i totonu o tamaiti aʻoga kolisi. O tamaiti aʻoga kolisi e iai le osofaʻiga i le laina faʻavae na sili atu ona i ai le IA, ae o le osofaʻiga e leʻi valoia le aʻafiaga o le IA i le tulitatao. O se suʻesuʻega na maua ai o tagata taʻitoʻatasi o faʻamaʻi e masani ona fai ma vaisu mo le faʻaaogaina o vailaʻau e maʻaleʻale foi i isi faʻamalosi [54]. O suʻesuʻega foʻi na maua ai o le faʻaaogaina o le ava malosi, ulaula, ma le faʻaaogaina o fualaau faasaina e taatele i tagata taʻitoʻatasi ma IA [19,20]. E ui lava e talafeagai le faʻapea e mafai e le faʻaaogaina o vailaʻau ona vavalo le aʻafiaga o le IA, o faʻaiʻuga o le suʻesuʻega nei e leʻi lagolagoina lenei mea. E le gata i lea, e leai se eseesega tele i le IA i le va o tamaiti aʻoga kolisi ma e aunoa ma le faʻaaogaina o vailaʻau i le laina faʻavae. Pe o iai le feso'ota'iga i le va o fa'afitauli fa'afitauli ma le IA o lo'o iai mo uiga fa'apitoa po'o uiga fa'ale-tamaoaiga e mana'omia atili su'esu'ega.
O suʻesuʻega o loʻo iai nei na maua ai o le faʻamagaloga o le IA e 46.4% i le taimi o suʻesuʻega e tasi le tausaga. Ole fua ole fa'amagaloga ole IA i su'esu'ega muamua na fesuisuia'i ona o fa'amatalaga eseese ole IA ma mamanu su'esu'e. O se suʻesuʻega tulitatao e lua tausaga na maua ai o le faʻamagaloga o taʻaloga i luga o le initaneti e 16% i tamaiti Dutch [32]. O se suʻesuʻega tulitatao e tasi le tausaga na maua ai o le faʻamagaloga o vaisu o taaloga vitio i luga ole laiga o le 50% i tupulaga talavou i Netherlands [55]. O taunuʻuga o suʻesuʻega i le taimi nei ma suʻesuʻega talu ai ua faʻaalia ai, e pei o isi vaisu amioga [30], IA e mafai ona i ai le uiga o le le tumau i le vaitau o le talavou ma le faʻatupulaia o le matua.
O la matou suʻesuʻega sa iai ni tapulaa. Muamua, na fa'afaigaluegaina tagata auai e fa'aaoga ai se fa'asalalauga ile BBS e fa'atatau i tamaiti a'oga kolisi. O i latou e le'i asiasi i le BBS atonu e le maua se avanoa e auai i lenei su'esu'ega. Lona lua, o fa'amaumauga na maua mai fesili na lipotia e le tagata lava ia, lea atonu na mafua ai le eseesega o auala fa'asoa. Matou te leʻi mauaina faʻamatalaga itu mai isi e faʻamaonia ai le maualuga o le IA ma le atuatuvale ma le tupu mai o amioga faʻafitauli. Lona tolu, atonu e iai ni mea e vaʻai ai le aʻafiaga ma le faʻamagaloina o le IA e leʻi suʻesuʻeina i le suʻesuʻega nei. Mo se fa'ata'ita'iga, o le va'aiga o a'afiaga o su'esu'ega fa'ale-mafaufau a tagata auai, o mea o lo'o i totonu o le initaneti, fa'amoemoega o le fa'aogaina o le initaneti, ma le va'aiga a tupulaga e fa'amaonia ai su'esu'ega atili. Mulimuli ane, o le fua faatatau o le IA i le uluai iloiloga o le 17.3%, lea e faʻatusatusa i le taunuuga o se suʻesuʻega talu ai i luga o tamaiti aʻoga kolisi i Taiwan [41]. Ae ui i lea, o le numera o tagata auai i le faʻamagaloina o le IA e laʻititi laʻititi, lea e mafai ona faʻatapulaʻaina le taua o fuainumera o faʻamaumauga o taunuʻuga.
I le mea sili tatou te iloa, o le suʻesuʻega o loʻo i ai nei o se tasi lea o suʻesuʻega muamua e suʻesuʻe ai aʻafiaga o feusuaiga, tausaga, atuatuvalega, ma faʻafitauli faʻafitauli i le taimi e tasi mo le aʻafiaga ma le faʻamagaloina o le IA i tamaiti aʻoga kolisi. O fa'ai'uga o le su'esu'ega o lo'o iai nei e mana'omia ai nisi su'esu'ega e toe fai. E le gata i lea, o amioga faʻafitauli e masani lava ona tupu i le taimi o le talavou. O le mafutaga i le va o faʻafitauli faʻafitauli ma vaisu i luga ole laiga i tamaiti aʻoga maualuga e faʻamaonia ai suʻesuʻega atili.

5. Faaiuga

I luga o le faʻavae oa matou suʻesuʻega, matou te tuʻuina atu o se suʻesuʻega vave o le atuatuvale i tamaiti aʻoga kolisi e talafeagai mo le faʻaitiitia o le aʻafiaga o le IA. O tamaiti aʻoga matutua atu i kolisi ma IA e lamatia le faʻaauau pea o le IA i le tausaga a sau ma e tatau ona avea ma faʻamoemoe o le faʻalavelave mo IA.