Talosaga i Taaloga Vitio ma Suiga o le Suiga o le Soifuaga: Aafiaga mo Tagata Tausi Tagata Tausia (2016)

Indian J Psychol Med. 2016 Mar-Apr;38(2):150-1. doi: 10.4103/0253-7176.178811.

Sharma MK1.

lē faʻatino

Fa'atapula'a o fa'amatalaga avanoa ile va'aiga a le tausi ma'i ile puleaina ole fa'aogaina ole fa'aogaina ole tekonolosi. O le fa'asologa o mataupu o lo'o i ai nei e su'esu'e ai le avega a le tagata tausi ma'i e feso'ota'i ma tagata fa'aoga fa'aoga fa'amasani o ta'aloga vitiō. O tagata faʻaoga ma tagata tausi maʻi na faʻalatalata atu i le auaunaga o le faʻaogaina lelei o tekonolosi (SHUT clinic) mo le pulega. Na suʻesuʻeina i latou e faʻaaoga ai Griffith taiala mo taaloga vitio; Su'esu'ega a le Soifua Maloloina lautele ma le fa'atalanoaga o avega a le aiga. O lo'o fa'aalia ai le fa'aogaina o le ta'aloga vitiō ma le a'afiaga o tagata fa'aoga ma le i ai o fa'alavelave fa'ale-mafaufau/fa'alavelave a le aiga i tagata tausi. Na lipotia mai foi e le au tausi ma'i le i ai o le faʻalavelave i vaega o le mafaufau ma le leai o se fesoasoani e pulea ai le faʻaaogaina tele. E iai a'afiaga mo le fausiaina o le kulupu lagolago ma le tautua e fa'afoeina mafatiaga o matua ma mafai ai ona latou taulimaina fa'aletonu i tagata fa'aoga.

FUAFUAGA:

Tausi; tagata fa'aoga; taaloga vitio

FAATOMUAGA

Faʻateleina le faʻaogaina o le initaneti aemaise lava taaloga vitio ua vaʻaia i tagata faʻaoga i tausaga talu ai nei. Ua fa'aalia e le au tausi ma'i le atugaluga e uiga i fa'aaliga o le fa'aogaina tele o ta'aloga vitiō i luga o tagata fa'aoga i le tulaga o le le maua mai le a'oga i le ta'aloga, leiloa togi a'oga i le a'oga, fa'aitiitia gaioiga fa'aagafesootai; itaitagofie pe a le mafai ona ta'alo umi se taimi pe fautuaina e taofi; o le faʻateleina o le faʻaalia o le osofaʻiga; tiga tapulima ma tiga ua.[1,2,3,4] E oʻo atu ai foʻi i le i ai o le faʻalavelave faʻapitoa i le va o tagata tausi maʻi ma le leiloa o gaioiga fiafia. So'o se fa'ama'i e iai sona a'afiaga i le tagata fa'apea fo'i ma i latou o lo'o siomia ai i tulaga fa'aletino, fa'alagona, a'oa'oga, mafaufau, fa'alavelave ma fa'aletonu agafesootai. O lenei mea e oʻo atu ai i faʻafitauli o fesoʻotaʻiga, lagona o le le mafai ona fesoasoani i le tagata i totonu o isi taua. O lenei aafiaga e aliali mai o se avega.[5] O le avega o lo'o fa'apea e tele lava ina fa'amoemoeina e le si'osi'omaga o le aiga e tusa ai ma sitaili taulima a tagata 'ese'ese o le aiga ma lo latou fa'apalepale i amioga 'ese'ese a tagata mama'i.[6] E ui ina talanoa iloiloga ma tusitusiga o loʻo maua e uiga i le iai o vaisu i tekinolosi e le tele ni galuega faʻasalalau i luga o le avega o tausi maʻi, ona o le faʻaaogaina tele o tekinolosi i tagata taʻitoʻatasi.

Alu i le:

CASE LIPOTI

O le mataupu o lo'o iai nei o le a fa'amamafaina ai le avega o tausi ma'i e feso'ota'i ma le fa'aogaina tele o tekinolosi i totonu o le tagata. O matua (aiga tamaiti nofofua) na faʻafesoʻotaʻi le Auaunaga mo le Soifua Maloloina o le faʻaaogaina o Tekonolosi (SHUT) falemaʻi Bangalore, Karnataka, Initia mo le puleaina o le taʻaloga vitio a le tagata faʻaoga. O le falema'i muamua a Initia e fa'atautaia vaisu fa'atekonolosi. Matā'upu 1:26 tausaga le matua foma'i, na ausia tu'utu'uga o vaisu o ta'aloga vitiō e tusa ai ma ta'iala a Griffith.[2] Sa masani ona ia manaʻo e faʻaalu se taimi i fale taʻaloga nai lo le fale. Sa masani ona ia faʻaalu lona totogi mo le faʻamalieina o manaʻoga mo le taʻaloga. O isi fa'aletonu o lo'o va'aia i le fa'aitiitia o le moe, leai se tumama o le tagata lava ia, le masani o mea'ai ma le fa'aitiitia o fegalegaleaiga ma uo ma matua. Sa masani ona ita/itaita i matua, soo se taimi lava e fautuaina ai o ia/fai atu e saili se fesoasoani pe taofi le taaloga vitio. O matua o loʻo i ai le faʻafitauli o le mafaufau i luga o mea e 12 fesili ole Soifua Maloloina [7] ma le faasologa o faatalanoaga o avega faaleaiga[8] faʻaalia le faʻalavelave i gaoioiga paganoa, fegalegaleaiga faaleaiga, soifua maloloina faaletino ma le mafaufau. Na latou lipotia le popole i le tele o le faʻaaogaina o tekinolosi i tagata faʻaoga ma lona aʻafiaga faʻapea foi ma le faʻaitiitia o le fiafia i gaoioiga fiafia. O isi faaletonu o lo'o vaaia i le fa'aitiitia o le gaosiga i le fale faigaluega, fa'alavelave moe ma le asiasi soo i tagata tomai faapitoa mo le puleaina. Na latou taʻua i le le mafai ona pulea tagata faʻaoga faʻaletonu le olaga. Mataupu II: O le tamaititi e 18 tausaga le matua na fa'aaogaina tele le ta'aloga vitiō mo le 2 tausaga talu ai. Sa i ai lona vaisu i taaloga vitio e pei ona tusia e Griffith Crietria.[2] O le soona taʻalo na taʻitaʻia ai le leai o se fiafia i suʻesuʻega faapea ma le maualalo o togi tau aʻoaʻoga. O isi fa'aletonu o lo'o va'aia i le fa'aitiitia o le tausiga o le tagata lava ia, fa'alavelave i galuega fa'aletino, aloese mai le fa'afeso'ota'i ma isi ma suiga o amioga i le tulaga o le itaita'i so'o se taimi e fautuaina ai e taofi le avanoa i taaloga vitio. O matua o loʻo i ai le faʻafitauli o le mafaufau i luga o mea e 12 suʻesuʻega Soifua Maloloina lautele[7] ma le fa'asologa o fa'atalanoaga o avega a le aiga e fa'ailoa mai ai le fa'alavelave i gaoioiga fa'afiafia, faiga masani a le aiga, fegalegaleaiga faaleaiga, soifua maloloina faaletino ma le mafaufau. Na latou taʻua i le leai o se fesoasoani e pulea ai tagata faʻaoga psychosocial dysfunctions. E amata fo'i ona a'afia ai o latou olaga e tusa ai ma le fa'aitiitia o le fa'atinoina o galuega fiafia; fa'alavelave i le moe ona o le siaki soo o gaioiga a tagata fa'aoga i le po ma fa'afitauli fa'aletagata.

Alu i le:

TALANOAGA

O mataupu uma e lua o loʻo faʻamaonia ai le iai o le faʻalavelave faʻapitoa, ma suiga o le olaga e mafua mai i le faʻaletonu e fesoʻotaʻi ma le faʻaogaina o tekinolosi. O su'esu'ega ua fa'amaonia e tusi avanoa mo tagata fa'aoga vaila'au. O le avega ua va'aia i le va'aiga o tagata e fa'aaogaina vaila'au. E tusa ma le 95-100% o tagata tausi ma'i na lipotia mai se avega mamafa pe mamafa i luga o le avega o le aiga mo tagata fa'aoga. Na sili atu mo le faʻalavelaveina o le masani a le aiga, avega tau tupe, faʻalavelave o fegalegaleaiga faaleaiga ma faʻalavelaveina taimi paganoa a le aiga.[9] E masani ona lipotia e tagata tausi maʻi faʻalavelave le soifua maloloina faaletino, e aofia ai le le mautonu, ulu tiga, ma le paʻu o le mamafa,[10] ma e sili atu ona tolopo le sailia o feutagaiga aloaia.[11,12] E sili atu le maualuga o le atuatuvale ma le popole i tagata tausi.[12,13]

Alu i le:

FAAIUGA

O le fa'aogaina o tekonolosi e le gata ina fa'aalia e avea ma vaisu i totonu o tagata fa'aoga ae e iai fo'i se a'afiaga i le soifua manuia o le mafaufau o tagata tausi. E iai le mana'oga e su'esu'e isi fa'amoemoega o le avega a le tausi ma'i, lona poto masani, le i ai o le fa'aaogaina o vaila'au ma le matafaioi a le tagata. Faatasi ai ma le le maua o se auaunaga faʻapitoa, o loʻo i ai aʻafiaga mo le fausiaina o le vaega lagolago ma le auʻaunaga e taulimaina ai matua mafatia ma mafai ai ona latou taulimaina le faʻalavelave i tagata faʻaoga.

Alu i le:

Faamatalaga Faʻamatalaga

Punavai o le Lagolago: Nil

Feeseeseaiga o Tului: Leai.

Alu i le:

FUAFUAGA

1. Griffiths MD. Vaisu i luga ole Initaneti: Pe o iai moni. I: Gackenbach J, faatonu. Psychology and the Internet: Intrapersonal, Interpersonal and Transpersonal Applications. lomiga lona 2. Niu Ioka: Academic Press; 1998. itulau 50–150.

2. Griffiths MD, Hunt N. Faʻalagolago i taaloga komepiuta e tupulaga talavou. Psychol Rep. 1995;82:475–80. [PubMed]

3. McCowan TC. Tapulima Space Invaders. N Egelani J Med. 1981;304:1368. [PubMed]

4. Miller DL. Nintendo ua. Can Med Assoc J. 1991;145:1202. [PMC free article] [PubMed]

5. Platt S. Fuaina o le avega o ma'i fa'alesoifua maloloina i luga o le aiga: Se iloiloga o nisi fua fa'atatau. Psychol Med. 1985;15:383–93. [PubMed]

6. Steinglass P. Le aiga ava malosi i le fale: Mamanu o fegalegaleaiga i Laasaga Mamago, Susū, ma Suiga o le Alcoholism. Arch Gen Psychiatry. 1981;38:578–84. [PubMed]

7. Goldberg D. General Health Questionnaire (GHQ-12) GL iloiloga faatapulaa, Lonetona, WAL, UK. 1992

8. Pai S, Kapur KL. O le avega i luga o le aiga o se maʻi psychiatric: Atinaʻeina o se faʻatalanoaga faʻatalanoaga. Br J Psychiatry. 1981;138:332–5. [PubMed]

9. Mattoo SK, Nebhinani N, Kumar BN, Basu D, Kulhara P. Uunaiga a le aiga ma le faalagolago i vailaau: O se suʻesuʻega mai Initia. Initia J Med Res. 2013;137:704–11. [PMC free article] [PubMed]

10. Vitaliano PP, Zhang J, Scanlan JM. E lamatia le soifua maloloina faaletino o se tasi. O se meta-suʻesuʻega? Psychol Bull. 2003;129:946–72. [PubMed]

11. Burton LC, Newsom JT, Schulz R, Hirsch CH, Siamani PS. Amioga puipuia ole soifua maloloina ile va ole tausi taitoalua. Muamua Med. 1997;26:162–9. [PubMed]

12. Faipule Gallant, Connell CM. Va'aiga o le fa'aitiitia o le tausiga o le tagata lava ia i ta'ito'alua tausi ma'i matutua. J Soifua Maloloina. 1997;9:373–95. [PubMed]

13. Grunfeld E, Coyle D, Whelan T, Clinch J, Reyno L, Earle CC, et al. avega tausi aiga: I'uga o se su'esu'ega umi o tagata mama'i o le kanesa o le susu ma latou tausi ma'i. CMAJ. 2004;170:1795–801. [PMC free article] [PubMed]