Iloiloga o suʻesuʻega faʻaletausaga: Faʻalavelave e maua e tamaiti e faʻaogaina tekinolosi i luga o le initaneti ma telefoni feaveaʻi: o le natura, faʻaogaina ma le puleaina o tulaga tau feusuaiga ma le faʻamalosia i le tausaga numera (2014)

J Child Child Psychiatry. 2014 Jun;55(6):635-54. doi: 10.1111/jcpp.12197.

Livingstone S1, Smith PK.

lē faʻatino

MEA MA LE SCOPE:

O le faʻaaogaina o telefoni feʻaveaʻi ma le initaneti e tagata talavou ua faʻavavevave ona faʻavavevave i le sefulu tausaga talu ai, e oʻo mai i le faʻamalieina e tamaiti aʻoga i totonu o atunuʻu atiaʻe. E ese mai le tele o aogā, mea i luga ole initaneti, faʻafesoʻotaʻi poʻo amio e mafai ona fesootaʻi ma le lamatiaga o le afaina; o le tele o suʻesuʻega ua suʻeina pe ogaoga le afaina poʻo le faʻafeusuaiga. Matou te suʻesuʻeina le natura ma le faʻaogaina o ia tulaga lamatia, ma iloilo faʻamaoniga e faʻatatau i mea e faʻateleina pe puipuia mai aʻafiaga e afua mai i ni tulaga lamatia, ina ia faʻamalamalamaina ai le tomai o le au aʻoaʻoga ma le poto masani. Matou te faailoaina foi luitau faʻavae ma faʻapitoa na feagai ma lenei tino fou o suʻesuʻega, ma faʻamaonia ai le vavalalata o le vaʻaia o suʻesuʻega.

METHODS:

Ona o le saoasaoa o suiga i le maketi mo tekinolosi fesoʻotaʻiga, tatou te iloiloina suʻesuʻega ua lomia talu mai le 2008. I le maeʻa ai o suʻesuʻega maeʻa faʻasalalau o tusitusiga mai le matāʻupu faʻapitoa (psychology, sociology, education, study media and science science), o le iloiloga e taulaʻi i suʻesuʻega faʻapitoa lata mai nei, suʻesuʻega faʻamalosi maualuga, faʻamatalaina i totonu o se vaaiga lautele o le fanua.

TULAFONO:

O aʻafiaga o cyberbullying, faʻafesoʻotaʻiga ma tagata ese, feusuaʻiga ('feusuaiga') ma ponokalafi e masani ona aʻafia ai le toʻa tasi i le toalima o talavou. O fua faatatau masani e eseese e tusa ma faauigaga ma fuataga, ae le foliga mai o loʻo siʻitia tele i le faʻateleina o le faʻaaogaina o telefoni feʻaveaʻi ma i luga o le upega tafailagi, atonu ona o nei tekonolosi e leai se faʻaopoopoga lamatiaga i luga o le initaneti amioga, pe ona o ni lamatiaga ua faʻapaleniina e se tutusa talafeagai ola i le saogalemu faʻalauiloa ma taulamua. E ui e le o tulaga lamatia i luga o le upega tafailagi e mafua ai le lipotia e oe lava le afaina, o le tele o leaga leaga lagona ma mafaufauga mafaufau e faʻaalia e suesuega umi. E aoga mo le faʻailoaina o tamaiti e sili atu ona vaivai nai lo isi, faʻamaoniga faʻaalia tele tulaga lamatia: uiga o le tagata (lagona-sailia, maualalo le talitonuina o ia lava, faigata faalemafaufau), vafealoaʻi mea (le lava o matua lagolago, tupulaga masani) ma numera numera (luga o le initoneti faʻataʻitaʻiga , tomai faʻafuainumera, tulaga i luga ole laiga i luga ole laiga).

FAAIUGA:

Tele lamatiaga i luga ole laiga ma luga ole laiga e faʻateleina ona fesoʻotaʻi ma lamatiaga o loʻo iai (offline) ile olaga o tamaiti. O loʻo vaʻaia avanoa o suʻesuʻega, faʻapea foi ma aʻafiaga mo fomaʻi. O le luitau o le taimi nei e suʻesuʻe fegalegaleaiga i le va o tulaga lamatia eseese, ma ia fausia i luga o le tulaga lamatia ma puipuiga mea moni faailoaina e fuafuaina lelei fesoasoani.

FUAFUAGA: Cyberbullying; tamaitiiti e puipuia le puipuiga; cyber-aggression; initaneti; luga o le initaneti ma telefoni feaveaʻi tulaga lamatia; feusuaʻiga ma ponokalafi