Ọkpụkpụ Brain na Omume na Na Na Na Na Na (2011)

Ọnọdụ nke mmepụta ụbụrụ

Isiokwu 1 na-akọwapụta usoro ọgụgụ isi nke ọkpụkpụ ụbụrụ na-emepụta n'ahụ ụmụ anụmanụ nile. Sel ndị a na-ahọrọ iji mepụta usoro ụjọ ahụ malitere ịmalite ihe dị ka izu atọ mgbe njikọta spam nwoke na nwanyi. Mkpụrụ ndụ ndị a na-etolite eriri neural, nke bụ ụbụrụ ụbụrụ ma emesịa kpọọ ebe mpaghara subventricular. Sel ndị a kara aka na-etolite cerebrum amalite nkewa na ihe dị ka izu isii ma ọ bụ ihe dịka izu 14, cerebrum na-ele mmadụ anya, ọ bụ ezie na ọ naghị amalite ịmalite sulci na gyri ruo ihe dị ka ọnwa asaa. Ọtụtụ neurogenesis zuru oke site na ọnwa ise, na otu ihe dị mkpa dị iche iche bụ mkpụrụ ndụ n'ime hippocampus, nke na-aga n'ihu na-etolite neurons n'oge ndụ. E nwere ihe dị ka ijeri mkpụrụ ego dị mkpa iji mepụta cortex n'ụbụrụ mmadụ n'ụdị ọ bụla. A na-etolite mkpụrụ ndụ ndị a ngwa ngwa ma a na-eme atụmatụ na n'ogologo ya, e nwere ihe dịka nsonye 250,000 nke a kpụrụ kwa nkeji. O doro anya na ụbụrụ ụbụrụ ọ bụla n'oge a nwere ike inwe nnukwu nsogbu.

 

Ntọala 1.

Ọnọdụ nke mmepụta ụbụrụ

Ozugbo e guzobere mkpịsị ụkwụ ahụ, ha na-amalite ịkwaga n'okporo ụzọ fibrous nke mkpụrụ ndụ na-egbukepụ egbukepụ, bụ nke na-agbatị site na mpaghara mpempe akwụkwọ ruo n'elu ụbụrụ ụbụrụ (Nyocha 1). Mpaghara mpaghara subventriucular nwere oke map nke oge ochie nke cortex nke na-ebute mkpụrụ ndụ ndị e guzobere n'otu mpaghara subventricular iji kwaga n'ebe ụfọdụ. Dị ka mkpụrụ ndụ na-akwaga na ha enwere ike ịnweta ọnyà cell kama ka ha na-eru ebe ha na-aga na mmekọrịta nke mkpụrụ ndụ ihe nketa, ogo, na mmetụta gburugburu ebe obibi na-eme ka ha dịgasị iche iche na ụdị sel. Ozugbo mkpụrụ ndụ ruru ebe ikpeazụ ha malitere ịmalite site na: (1) na-eto eto dendrite iji nye mpaghara mpaghara maka synapses na mkpụrụ ndụ ndị ọzọ; na, (2) na-agbatị axons na ihe mgbaru ọsọ kwesịrị ekwesị iji malite mmalite nke ndụ.

 

Nyocha 1.

Sel na-esi na mpaghara mpempe akwụkwọ na-akwaga na ọnọdụ ha toro eto (Kolb & Whishaw, 2009).

Nhazi nke dendrites malitere ịmalite ụmụ mmadụ kama ọ na-aga n'ihu ogologo oge mgbe amuchara nwa. Dendrites na ụmụ ọhụrụ a malitere dị ka usoro onye ọ bụla na-esi n'ahụ sel pụta ma n'ime afọ abụọ na-esochi ahụ, a na-akọwapụta usoro ndị a na spines, nke bụ ọnọdụ nke ọtụtụ synapses, bụ nke e guzobere. Ọgwụ ngwa ngwa Dendritic anaghị adị ngwa, n'usoro micrometers kwa ụbọchị. Axons na-eto ngwa ngwa banyere 1000 ugboro ugboro, ya bụ ihe dị ka otu mm kwa ụbọchị. Ọdịiche a dị iche iche dị mkpa n'ihi na ngwa ngwa ndị na-eto eto ngwa ngwa nwere ike ịkpọtụrụ mkpụrụ ndụ ndị a na-echefu tupu a kpụchaa dendrites nke cell ahụ. N'ihi ya, axons nwere ike imetụta ọdịiche dendritic na nhazi usoro ụbụrụ ụbụrụ.

Mkpụrụ ndụ a na-ahụ maka ụbụrụ ụmụ mmadụ na-abụ ihe ịma aka siri ike, na ngụkọta nke ihe karịrị 100,000 trillion (10¹⁴). Enweghi ike ikpebi onu ogugu nke a site n'usoro ihe omumu, ma nani nani ihe omuma nke ihe jikotara nebe n'ime ubu ga-ekpebi ya. A na - eduzi ọtụtụ ụdị synapses ebe ọtụtụ ọkwa na gburugburu ebe obibi dị. Dị ka anyị ga-ahụ, ịmepụta ụdị ọkwa na akara dị iche iche nwere ike ịmepụta ọdịiche dị iche iche na ụbụrụ sekit.

N'ihi enweghị mgbagwoju anya na ọnụ ọgụgụ nke mbọ ọhụrụ nke ga-eru ebe ha kwesịrị ekwesị na njikọ kwesịrị ekwesị nke njikọ ha na-etolite, ụbụrụ na-emepụta ma ọ bụ njikọta ya n'oge mmepe, na ọnụ ọgụgụ kachasị nke synapse e guzobere n'etiti otu afọ na abụọ, dabere na mpaghara cortex. Dịka onye na-akpụ akpụ nke na-emepụta ihe oyiyi na oghere nke nkume na ọkpụkpụ iji wepu akụkụ ndị a achọghị, ụbụrụ nwere usoro yiri nke a na-ewepụ sel na-enweghị atụ na njikọ ya site na ọnwụ sel na synaptic kwachaa. Ụdị ihe atụ dị na ụbụrụ nwere ike dị n'ụdị dị iche iche, tinyere ụfọdụ ụdị proigenetic signal, ahụmahụ dịgasị iche iche, hormones na-ekesa, na ọbụna nrụgide.

A pụrụ ịhụ mmetụta nke mkpụrụ ndụ sel a na synaptic kwachaa na mgbanwe nke okpukpu ụda nke oge. Nke ahụ bụ na cortex na-aghọzi ihe na-eme ka ọ bụrụ na ọ na-eto eto na gradient-rostral gradient malite na afọ abụọ ma na-aga n'ihu ruo mgbe ọ dịkarịa ala 20 afọ. Ọ ga-ekwe omume ịgbatị mmekpa ahụ na cortical na mmepe omume. Dịka ọmụmaatụ, nsonaazụ nke MRI banyere mgbanwe n'ọkpụkpụ anụ na-egosi na enwere ụbaba ụgbọ ala ejikọtara ọnụ na ụba cortical na mpaghara aka nri nke aka ekpe na aka nri (O'Hare & Sowell, 2008). Otu ihe na-eme ka ọ dị mfe bụ ịchịkọta ọchịchị ka mma na mmepe nke ụfọdụ, ma ọ bụghị ihe niile, usoro asụsụ. Ya mere, nchọpụta MRI egosiwo nrịgo nke ala dị ala nke aka ekpe (nke dịka Broca's area) ka ejikọtara ya na ntinye akwụkwọ nyocha (ntụgharị, nghọta nke okwu okwu). Njikọ a dị iche iche n'etiti ụcha na omume na-abụghị ihe na-egosi ọrụ asụsụ n'ozuzu, Otú ọ dị. Dịka ọmụmaatụ, mmepe okwu okwu ejikọtara ya na mgbatị okpukpuchi dị iche iche na mpaghara dị iche iche na-egbuke egbuke (O'Hare & Sowell, 2008).

Mkparịta ụka dị n'agbata mgbatị na ịzụlite omume nwere ike ịbụ nkọwa maka ọdịiche dị na mmepe nke nkà n'àgwà ụmụaka. Dịka ọmụmaatụ, oge ịmepụta asụsụ na ụmụaka nwere ọgụgụ isi nkịtị na ụzụ moto (banyere 1% nke ụmụaka) nwere ike ịbịara ya karịa ka mgbanwe nkịtị dị na ụcha cortical. Ihe kpatara nke a bụ amaghị.

Akpa ikpeazụ nke mmepe ụbụrụ bụ ịmalite ịmalite imepụta myelin. Ọmụmụ astrocytes na oligodendrocytes na-amalite mgbe ọtụtụ neurogenesis zuru ezu ma na-aga n'ihu na ndụ. Ọ bụ ezie na axes CNS nwere ike ịrụ ọrụ tupu emelite, ọrụ okenye nkịtị ga - enweta naanị mgbe emelitere zuru ezu, nke bụ mgbe 18 dị afọ ole na ole na mpaghara ndị dị ka preiteal, posterietal posterior, na cortex anụ ahụ.

Ya mere, mmepe obi na-agụnye ihe omume na-amalite site na mitosis ma na-ejedebe na usoro ihe omimi. Mmetụta nke nsogbu ụbụrụ na ahụmịhe ga-adịgasị iche na nhazi nke ụbụrụ. Dị ka ihe atụ, o kwesịghị iju anyị anya, ahụmahụ na / ma ọ bụ mgbagha n'oge mgbochi ga-enwe mmetụta dịgasị iche iche karịa ihe ndị yiri ya n'oge synaptogenesis ma ọ bụ mgbe e mesịrị n'oge ịcha. Ahụmahụ dị iche iche na-eme ihe dị iche n'echiche dị iche iche na ọkwa dị iche iche nke mmepe.

Akụkụ pụrụ iche nke mmepe ụbụrụ

Akụkụ abụọ nke mmepe ụbụrụ dị mkpa iji ghọta otú ahụmahụ nwere ike isi gbanwee nzukọ cortical. Nke mbụ, mkpụrụ ndụ ndị na-ekpuchi mpaghara mpaghara ndị ọzọ bụ mkpụrụ ndụ nsị nke na-arụ ọrụ n'oge ndụ. Mkpịsị mkpụrụ ndụ ndị a nwere ike ịmepụta mkpụrụ ndụ mkpụrụ ndụ nke na-enweghị ike ịbanye ma ọ bụ glial nke nwere ike ịbanye n'ime ụbụrụ na-acha ọcha ma ọ bụ na-acha isi awọ, ọbụlagodi na okenye. Mkpụrụ ndụ ndị a nwere ike ịnọgide na ebe ndị a ruo ogologo oge mana enwere ike ịrụ ọrụ iji mepụta ma ọ bụ eriri na / ma ọ bụ glia. A naghị aghọta ọrụ nke mkpụrụ ndụ ndị a ugbu a ma o yikarịrị ka ọ ga-abụ ntọala nke ọ dịkarịa ala otu ụdị nke neurogenesis postnatal, karịsịa mgbe ọnyá (dịka, Gregg, Shingo, & Weiss, 2001; Kolb et al., 2007). Tụkwasị na nke ahụ, ụbụrụ anụ ahụ, gụnyere ụbụrụ ụbụrụ, nwere ike ịmepụta nwa ọhụrụ na-eto eto nke a ga-eme maka ịmalite ịkụnye olulu, hippocampal, na ikekwe mpaghara ndị ọzọ (eg, Eriksson et al., 1998; Gould, Tanapat, Hastings, & Akpụkpọ, 1999; Kempermann & Gage, 1999). Ọrụ ọrụ nke mkpụrụ ndụ ndị a ka na-arụrịta ụka ma ọtụtụ ọhụụ gụnyere ahụmahụ, ọgwụ ọjọọ, hormones, na mmerụ ahụ nwere ike imetụta ọgbọ ha.

Ihe nke abụọ pụrụ iche bụ na dendrites na spines na-egosi plasticity dị ịrịba ama na nzaghachi na ahụmahụ ma nwee ike ịmepụta synapses na awa na ikekwe ọbụna nkeji mgbe ụfọdụ ahụmahụ (dịka, Greenough & Chang, 1989). N'elu elu, nke a ga-egosi na ọ bụ mmegide na usoro nke mmepụta ihe nke synapses ndị sụgharịrị synaptic nke a kọwara na mbụ. Ihe dị mkpa bụ na ọ bụ ezie na synaptic kwachaa bụ akụkụ dị mkpa nke mmepe ụbụrụ, ụbụrụ na-anọgide na-etolite synapses n'oge ndụ niile nakwa na eziokwu ndị a dị mkpa maka mmụta na ntinye ncheta. Greenough, Black na Wallace (1987) ekwuola na enwere ọdịiche dị ukwuu n'etiti usoro na-achịkwa ịmepụta synapses na mmalite ụbụrụ nke ụbụrụ na ndị nọ n'oge nkwalite ụbụrụ na ime okenye. N'ụzọ doro anya, ha na-arụ ụka na mmalite nke synapses bụ "na-atụ anya" ahụmahụ, nke na-eme ka ha gbanwee. Ha na-akpọ "synpses" ndị a "na-atụ anya" ma hụ na a hụrụ ha n'ụzọ dị iche iche n'oge ụbụrụ. N'ụzọ dị iche na nke a, e mechara mee ka e nwee usoro mgbakwasị ụkwụ na mpaghara ebe a na-eme ka mpaghara ndị ọzọ na-arụ ọrụ. Ha na-akpọ ndị synapses ndị a dị ka "ahụmahụ-ahụmahụ." Otu akụkụ dị omimi nke mmetụta na-emetụta ahụmahụ na synapses bụ na ọ bụghị nanị na ịmepụta ahụmahụ dị iche iche na-eme ka e nwee usoro mgbapụta ahọrọ ma kamakwa iji kwụsị synaptic. N'ihi ya, ahụmahụ na-agbanwe agbanwe netwọk neural ma na-agbakwụnye ma na-egbutu synapses. Nke a na-eduga anyị na nsogbu nke ụbụrụ plastic.

1. Ahụmahụ sensọ na moto

Ụzọ kachasị mfe iji mụta ahụmahụ n'ogologo afọ bụ iji tụnyere ụbụrụ nke ụmụ anụmanụ na-ebi na ụlọ nyocha ọkọlọtọ na-elekọta ụmụ anụmanụ na-etinye ma ọ bụ gburugburu ebe dara ogbenye ma ọ bụ ebe ndị a na-akpọ enriched gburugburu. Ịzụlite ụmụ anụmanụ na gburugburu ebe ndị dịka dị ka ọchịchịrị, ịgbachi nkịtị, ma ọ bụ ịkpachapụrụ onwe ha na-emeghasị nkwalite ụbụrụ. Dịka ọmụmaatụ, nkịta ụmụ ahụhụ a zụlitere nanị na-egosi ụdị ọrịa dịgasị iche iche, gụnyere ịmechapu onwe ha na ahụmahụ na-egbu mgbu (Hebb, 1949). N'otu aka ahụ, ịzụ ụmụ anụmanụ dị iche iche dị ka oke, nwamba, na ụra dị n'ọchịchịrị na-emetụta nnọọ mmepe nke usoro ihe ngosi. Ma eleghị anya, ọmụmụ ihe ndị a kacha mara amara bụ nke Weisel na Hubel (1963) onye kpuchiri nkuchi anya nke kittens mechibidoro na emesịa gosiri na mgbe e meghere anya, enwere ọhụhụ ọhụụ (amblyopia) (dịka, Giffin & Mitchell, 1978). Ọ bụ n'oge na-adịbeghị anya, ndị nchọpụta ahụ tụlere ihe dị iche, nke bụ inye ụmụ anụmanụ ahụmahụ ndị nwere ahụmahụ iji chọpụta ma ọhụụ ọ nwere ike ịmekwu. N'ime otu ọmụmụ ihe mara mma, Prusky et al. (Prusky, ọlaọcha, Tschetter, Alam, & Douglas, 2008) jiri ụdị ihe ngosi nke ihe ngosi nke na-etinye nkịta n'ime usoro opticaletic optics, bụ nke usoro ntanetị dị iche iche na-agafefe anụ ahụ. Ọ bụrụ na anya na-emeghe ma na-eche ihu na nhazi nke na-agagharị agagharị, ọ gaghị ekwe omume maka ụmụ anụmanụ, gụnyere ụmụ mmadụ, iji zere nsuso ndị na-agagharị agagharị, ma ọ bụrụ na ọnụọgụ oge dị n'ime ọnụọgụ abụọ. Ndị dere tinyere ụmụ anụmanụ na ngwaọrụ ihe dị ka izu abụọ na-esote ụbọchị anya nke mmeghe (ụbọchị ntinye ụbọchị 15). Mgbe a nwalere ya maka ikiri anya na nwata, ụmụ anụmanụ ahụ gosiri banyere mmelite 25% na ele anya anya na-emetụta ụmụ anụmanụ n'enweghị ọgwụgwọ mbụ. Ihe magburu onwe ya nke ọmụmụ nkuzi ahụ bụ na ịrụ ọrụ nlezianya dị elu adabereghị na nkuzi a kapịrị ọnụ, dịka n'ịmụta nsogbu, mana o mere n'ụzọ nkịtị na nzaghachi maka ntinye anya nke ọma.

Anyị agbalịrị ịmekwu ahụmahụ dị omimi site na iji usoro nke mbụ e mere site Schanberg na Ubi (1987). N'ime ọmụmụ ihe ọmụmụ ndị a, e nyere mkpịsị aka na obere obere ahịhịa maka 15 nkeji ugboro atọ kwa ụbọchị maka ụbọchị 10-15 malite na nwa. Mgbe a na - amụ ụmụ ọhụrụ mgbe ha toro, ha gosipụtara ma ọganihu moto na nkà mmụta na nkà na ụzụ na mgbanwe dị iche iche na nzukọ synaptic gafee cereberal cortex (dịka, Kolb & Gibb, 2010). Ọ bụ ezie na usoro a na-emeghị ihe na-eme ka a ghara ịmata ya, anyị egosiwo na mmetụ akụrụngwa na-eduga ná mmụba nke mmepụta nke ihe na-akpata ọrịa, ihe na-eme ka fibroblast-2 (FGF-2) na akpụkpọ anụ na ụbụrụ (Gibb, 2004). A maara FGF-2 ka ọ rụọ ọrụ na mmepụta ụbụrụ nkịtị ma nwee ike ịme ka mgbake site na nhụjuanya ụbụrụ perinatal (dịka, Comeau, Hastings, & Kolb, 2007). Okwu FGF-2 na-arịwanye elu maka nzaghachi dịgasị iche iche gụnyere ụlọ ndị bara ọgaranya na ọgwụ ndị na-eme ka mmadụ nwee uche, nke abụọ na-akpali mgbanwe ntụgharị dị na ụbụrụ (lee n'okpuru).

Ụzọ ọzọ ị ga - esi mee ka ọrụ dị mgbagwoju anya na moto dị iche iche bụ itinye ụmụ anụmanụ n'ọnọdụ dị mgbagwoju anya nke enwere ohere maka ụmụ anụmanụ ka ha na mmekọrịta dị iche iche na-agbanwe agbanwe ma na-elekọta mmadụ na ịrụ ọrụ nke ọma karịa ọrụ nhazi. Ihe omumu ndia choputara otutu mgbanwe di n 'uzo a na - eme ka ihe ndi mmadu nwee ike ime ka ha nwekwuo uba. (dika Greenough & Chang, 1989; Siervaag & Greenough, 1987). A gaghị eleghara ịdịwanye nke mgbanwe ndị a anya. Dịka ọmụmaatụ, na nyocha anyị banyere mmetụta nke ụmụ oke ụlọ maka ụbọchị 60 na gburugburu ebe obibi bara ụba, anyị na-atụle mgbanwe nke ụbụrụ zuru oke n'usoro nke 7-10% (dịka ọmụmaatụ, Kolb, 1995). Nrịgo a na ụbụrụ ụbụrụ na-egosipụta mmụba nke ọnụ ọgụgụ nke glia na arịa ọbara, nkwụsị na-ahụkarị, ihe odide dendritic, na synapses. Ọ ga-esiri ike ịkọ ọnụ ọnụ ọgụgụ nke synapses dị elu kama ọ bụ na n'usoro nke 20% na cortex, nke bụ mgbanwe pụrụ iche. N'ụzọ dị oke mkpa, ọ bụ ezie na ndị dị otú ahụ na-egosi na-egosi mgbanwe ahụmahụ n'oge ọ bụla afọ, e nwere ihe abụọ na-atụghị anya wrinkles. Nke mbụ, ndị toro eto n'ogologo oge ọ bụla na-egosi mmụba buru ibu na ogologo oge dendritic na njupụta spine n'elu ọtụtụ n'ime ụbụrụ cerebral mgbe nwatakịrị na-egosi ụdị ihe ahụ dịkwuo na ogologo dendritic ma a ọnụ na njupụta spine. Nke ahụ bụ, ụmụ anụmanụ na-eto eto na-egosi mgbanwe dịgasị iche iche na nhazi nke synapses na pyramidal neurons ma e jiri ya tụnyere anụmanụ ndị okenye (Kolb et al., 2003a). Nke abụọ, mgbe a na-etinye ebe mgbochi ime na gburugburu ebe dị mgbagwoju anya maka awa asatọ n'ụbọchị tupu ha amalite ime, mgbe ahụ kwa n'ime izu atọ n'izu, nyochaa nke ndị okenye na-eto eto nke ụmụ ọhụrụ ha gosiri ọnụ na ogologo dendritic na otu dịkwuo na njupụta spine. N'ihi ya, ọ bụghị nanị na enwere mmetụta nke na-adọta ahụmahụ ma mmetụta dị iche na nke ahụmahụ ma n'oge ọgbọ ma ọ bụ na okenye. N'ụzọ dị oke egwu, mgbanwe niile dị na nzaghachi nye ụlọ dị mgbagwoju anya na-eduga na arụmọrụ na-arụ ọrụ na-arụ ọrụ.

E nwere ozi doro anya atọ sitere na ọmụmụ ndị a. Nke mbụ, ọtụtụ ahụmahụ dị omimi na ahụmahụ nke igwe nwere ike ịmepụta mgbanwe ntanetị ogologo oge na ụbụrụ. Nke abụọ, otu ahụmahụ ahụ nwere ike ịgbanwe ụbụrụ dị iche na afọ dị iche iche. Nke atọ, ọ dịghị njikọ dị mfe dị n'etiti nkọwa nke plasticiz na synaptic n'oge mmepe. Otú ọ dị, ihe ụfọdụ doro anya bụ na ahụmịhe mbụ ndị a nwere mmetụta dị ike na nzukọ ụbụrụ ma n'oge mmepe nakwa na okenye.

2. Ọgwụ ọjọọ

Ọ dịwo anya amara na ịmalite ịṅụ mmanya na-aba n'anya n'oge na-adịghị anya maka ụbụrụ, ma ọ bụ na nso nso a egosiwo na ọgwụ ndị ọzọ na-eme ka mmadụ nwee uche, tinyere ọgwụ ọgwụ, nwere ike ịgbanwe ụbụrụ ụbụrụ. Robinson na Kolb (2004) achọpụta na ikpughe na psychomotor na-akpali akpali na okenye na-emepụta mgbanwe dị ukwuu na usoro nke mkpụrụ ndụ na PFC na nucleus accumbens (NAcc). N'ụzọ doro anya, ebe ọgwụ ndị a (amphetamine, cocaine, nicotine) mepụtara ụba na ogologo oge dendritic na nkwụsị ịkpụ ihe na spine preteral cortex (MPFC) na NAcc, enwere ike ibelata ihe ndị a na orbital frontal cortex (OFC), ma ọ bụ na ụfọdụ , ọ dịghị mgbanwe. Ha mechara gosipụta na ọ bụrụ na ndị ọ bụla na-emepụta ọgwụ ọjọọ na-emepụta mgbanwe na PFC, nakwa na mmetụta ndị dị iche iche dị na mpaghara abụọ mbụ. Nyere na ụbụrụ na - emepe emepe na - egosipụtakarị ụdị ọgwụ ọjọọ, ma ọ bụ na utero ma ọ bụ n'oge mmepe azụ, anyị jụrụ ihe ndị ọgwụ ndị a ga - enwe na ntụrụndụ.

Nnyocha ọmụmụ anyị anyị lere anya na mmetụta nke amphetamine ma ọ bụ methylphenidate nyere n'oge oge ụmụaka (dịka, Diaz, Heijtz, Kolb, & Forssberg, 2003). Abụọ ọgwụ ọjọọ gbanwere nzukọ nke PFC. Ejikọtara mgbanwe mgbanwe dendritic na omume ọjọọ na ọgwụ ndị a na-eme ọgwụ, n'ihi na ha gosipụtara njedebe egwuregwu dị nro ma tụnyere ndị ọrụ ibe na-agwọ saline na arụ ọrụ na-adịghị mma n'ule nke ebe nchekwa. Okpukpe na-akpali akpali na-eyi ka ọ na-agbanwe mgbanwe nke PFC na nke a gosipụtara na abnormalities omume na àgwà ndị mbụ na-eme n'ọdịnihu ná ndụ.

Enwere ike ịchọta ụmụ ọgwụ ndị ọgwụ ọgwụ na utero ma ọ bụ postnatally. Ụlọnga ọgwụ atọ a na-ahọrọkarị bụ antipsychotics, antidepressants, na anxiolytics. Mmadụ atọ nwere mmetụta dị ịrịba ama na mmepe ntụrụndụ. Frost, Cerceo, Carroll, na Kolb (2009) nchịkọta dendritic a nyochachara na ụmụ oke ndị okenye na-emeso ya na ụdị paradigmatic- (haloperidol) ma ọ bụ ọgwụ ogwu (olanzapine) ọgwụ na-eme ihe na-eme ka nwa ebu n'afọ (ụbọchị 3-10) ma ọ bụ nwa ebu n'afọ na nwata (ụbọchị 3-20). Abụọ ọgwụ ọjọọ emepụtara mbelata n'ogo dendritic, ogologo mgbagwoju anya nke dendritic, na nrịbama spaine na ma ọ bụ ma ọ bụ orbital cortex. Na nyocha nke ozo site na iji oke ndi mmadu gosiputara nsogbu na ihe ndi neuropsychological na PFC dika oru nchekwa.

N'uzo omumu omuma ihe dika ayi lere anya na enwere ike ighota diazepam ma obu fluoxetine n'ime oke (Kolb, Gibb, Pearce, & Tanguay, 2008). Abụọ ọgwụ ọjọọ emetụta ụbụrụ na mmekọ omume, ma n'ụzọ ndị ọzọ. Diazepam prenatal mụbara ogologo oge dendritic na njupụta spine na pyramidal sel na cortix nke parietal na nke a jikọtara ya na ọrụ ndị ọkachamara nwere nkà. N'ụzọ dị iche, fluoxetine belatara ihe omimi dandritic na nke a jikọtara ya na ezughị okè mmụta agụmakwụkwọ na-adịghị mma.

Otu ajụjụ ọzọ bụ ma ịmalite ịmalite ọgwụ ọjọọ nwere ike ịgbanwe ụbụrụ ụbụrụ n'ọdịnihu. Anyị gosiri na ọ bụrụ na e nyere amurstamine, cocaine, ma ọ bụ nicotine ma ọ bụ nicotine, e mechaa tinye ya na gburugburu ebe dị mgbagwoju anya, a na-egbochi plasticity neuronal (Hamilton & Kolb, 2005; Kolb, Gorny, Samaha, & Robinson, 2003b). Na nyocha nke ozo, anyi nyere umu methylphenidate oke nwa ma mgbe anyi mere okenye, anyi tinyere umu anumanu ndia n'ime gburugburu gbara gburugburu, ma, otu ugboro, anyi choputara na igba ogwugwu na-egbochi ndi mmadu a na-acho anya na mgbanwe ndi mmadu na -Comeau & Kolb, 2011). Ọzọkwa, na ọmụmụ ihe yiri nke ahụ, anyị gosiri na enweghi mmekorita nke methylphenidate nke ndị na-eto eto na arụ ọrụ neuropsychological na-enwe mmetụta nke ịrụ ọrụ n'ihu.

Na nchikota, ikpughe na ọgwụ ndị e nyere ọgwụ ọjọọ na iji ọgwụ ọjọọ eme ihe nwere mmetụta dị ukwuu banyere mmebe na mbido na ọdịmma ndị mbụ. Ihe ndị a yiri ka ọ ga-adịru ogologo oge ma ọ bụ na-adịgide adịgide ma nwee ike imetụta ụbụrụ plastic na-eto eto. Ihe ịrụ ụka adịghị njọ na ọgwụ ndị ọgwụ na-ede ọgwụ na ụbụrụ na nkwalite omume bụ ihe dị mkpa na mmepe ụbụrụ ụmụ mmadụ. O doro anya na ọ bụghị arịrịọ dị mfe ma ndị nne dị ime nwere nnukwu ịda mbà n'obi, ụbụrụ, ma ọ bụ nchekasị-nsogbu ga-abụ ọgwụgwọ nyere na ọnọdụ omume ndị a nwere ike imetụta ọkpụkpụ ụbụrụ na nwa ọhụrụ na karịsịa ruo n'ókè nke na nne na- mmekọrịta ụmụ ọhụrụ. Nnyocha ahụ na-ekwu na, ọgwụ ndị dị otú ahụ ga-eji dị ka mkpụrụ dị irè dị ka enwere ike iji mee ihe ọ bụghị nanị maka mmetụta "calming" ha n'ahụ ndị nne nwere nchegbu dị nro.

3. Mmiri hormones gonadal

Mmetụta kacha pụta ìhè nke ikpughe na hormones na-ekpo ọkụ n'oge mmepe bụ ọdịiche nke akụkụ ahụ na-amalite na-emetụta. Na nke a, mmepụta nke testosterone site na nwoke na-eduga ná mmepe nke nwoke na nwanyị. Ka oge na-aga, ndụ a na-ahụ, etrogen et testosterone na-emetụta ndị nabatara n'ọtụtụ mpaghara nke ahụ, gụnyere ụbụrụ. Ihe omumu MRI banyere mmepe umuaka mmadu egosiputa oke di iche iche nke onu ogugu nke nwoke na nwanyi (O'Hare & Sowell, 2008). N'ụzọ doro anya, ọnụ ọgụgụ ụbụrụ nke ụbụrụ na-abanye na nwanyị na-ele 11 na 15 anya na ụmụ nwoke na nwanyị. Ma enwere ihe kariri ụbụrụ nke ụbụrụ na ụbụrụ karịa ụbụrụ nke ogo. Ọmụmaatụ, Kolb na Stewart (1991) gosipụtara na oke dị iche iche na ndị na-ahụ maka mPFC nwere nnukwu ụrọ na ụmụ nwoke nakwa na ọkpụkpụ na OFC nwere nnukwu mkpụrụ ndụ n'ime nwanyị. Esemokwu ndị a na-apụnahụ mgbe ụmụ anụmanụ na-emepụta ihe mgbe a mụrụ ha. N'otu aka ahụ, Goldstein et al. (2001) mere nnyocha zuru ezu nke olu nke 45 dị iche iche na ụbụrụ na mpaghara site na MRI scanning nke ndị okenye tozuru etoju achị. E nwere nsogbu dị iche iche nke nwoke na nwanyi, nke gbasara ụbụrụ ụbụrụ, na nke a bụ eziokwu na PFC: ụmụ nwanyị nwere ọnụ ọgụgụ dị elu nke PFC na-enwekarị ebe ndị ikom nwere nnukwu olu OFC. Nke a na-emetụta ihe omimi nke nwoke na nwanyi na ndi na-acho ihe na-acho ogwu na-acho ihe ndi ozo mgbe ha na-ebido n'uwa. Nke a na - egosi na ụmụ mmadụ na ụmụ anụmanụ na - arụpụta ụlọ na - eme ka hormones na - agbanwe agbanwe. Nke a dị mkpa karịsịa mgbe anyị na-atụle na mmetụta nke ahụmịhe ndị ọzọ dị ka ikpughe n'ebe obibi dị mgbagwoju anya ma ọ bụ ndị na-akpali agụụ mmekọahụ na-akpali agụụ mmekọahụ. O yikarịrị ka ọtụtụ ahụmahụ ndị ọzọ na-azụlite nwere ike ịgbanwe ọdịdị dị iche iche nke nwanyi na ụmụ nwoke, ọ bụ ezie na ọmụmụ ole na ole emeela ihe atụ a.

4. Nne na nna

Ụmụaka na-amụ nwa mamakịrị bụ ndị a mụrụ n'atụbeghị aka na-eche ihu ịma aka dị mkpa ná mmalite oge. Ha na-adabere na nne na nna ha ma ha aghaghị ịmụta ịmata, cheta, ma họrọ ndị na-elekọta ha. Ọ bụ ezie na anyị maara ugbu a na ụmụ anụmanụ na-eto eto (na ọbụna ụmụ anụmanụ na-emetụta anụ ahụ) nwere ike ịmụta ihe karia ka a ghọtara (lee nyochaa site Hofer & Sullivan, 2008), enweghi obi abụọ na mmekọrịta ndị nne na nna na ụmụaka dị oke egwu nakwa na ha na-ekere òkè dị ukwuu n'ime mmepe ụbụrụ. Esemokwu dị iche iche nke usoro mmekọrịta nwa ọhụrụ na-enwe ike ịmalite ọganihu oge na-aga n'ihu na-eto eto (Myers, Brunelli, Squire, Shindledecker, & Hofer, 1989). Dịka ọmụmaatụ, nnyocha ndị na-akwọ akwara egosiwo na oge ejiri kọntaktị, ọnụ ọgụgụ na ịkwa mma nke nne, na oge ndị nne na-etinye na ọnọdụ nke izu ike dị elu nke na-akpali akpali na-enwe ọtụtụ ọdịiche dị iche iche na akparamàgwà. N'ime iri gara aga Meaney na ndị ọrụ ibe ya (eg Cameron et al., 2005) enwewo ike igosi mmekorita ndị a na-azụ ụmụ na-azụ ụmụ na-agbanwe n'usoro mmeghachi omume nchekasị hypothalamic-adrenal na àgwà dịgasị iche iche nke mmetụta uche na nke akpọrọ na nwata. A na - emekọ mgbanwe ndị a na mgbanwe nke akpụkpọ anụ hippocampal membrane corticosterone, nke n'aka nke ya na -Weaver et al., 2006).

Mmetụta nke ọdịiche dị iche iche na nlekọta ndị nne na nna abụghị nanị maka hippocampus, ma, ọ nwere ike bụrụ ebe niile. Ọmụmaatụ, Fenoglio, Chen na Barum (2006) egosiwo na nlekọta nne na - eme nke ọma n'oge izu mbụ nke ndụ na - emepụta mgbanwe na - adịgide adịgide n'ime ụzọ mgbaàmà cell na hypothalamus na amgydala (hụkwa nyochaa site na Fenoglio, Bruson, & Barum, 2006).

Anyị amaghị ihe ọmụmụ yiri nke a na-ele anya na-adịghị ahụ anya, ma karịsịa n'ọdịdị nke mbụ, plasticite na-eme ka esemokwu dị n'etiti mmekọrịta ụmụ ọhụrụ, ma mgbanwe dị otú ahụ yiri ka ọ ga-adị. Anyị egosila, dịka ọmụmaatụ, na nkewa nne na nna kwa ụbọchị, nke bụ usoro eji eme ka mmekọrịta ụmụ ọhụrụ na-amụba na Fenoglio et al. (2006) ọmụmụ, na - amụba ogologo oge dendritic na njupụta spine na ma mPFC na OFC na okenye oke (Muhammad & Kolb, 2011).

5. Mmekọrịta ndị ọgbọ

A maara mmekọrịta ndị ọgbọ na-emetụta omume okenye site na ọmụmụ banyere Harlow (dịka, Harlow & Harlow, 1965). Otu n'ime mmekọrịta ndị ọgbọ kachasị ike bụ egwuregwu, nke egosiri na ọ dị mkpa maka mmepe nke ndị okenye na-ahụ maka ndị okenye (dịka, Pellis & Pellis, 2010). Egwu ihu n'ihu na-ekere òkè dị mkpa n'àgwà egwuregwu. Nne na-emerụ nwa na mPFC na OFC na-eme ihe omume, ọ bụ ezie na n'ụzọ dị iche iche (dịka, Pellis et al., 2006). N'ihi ihe ndị dị otú ahụ, anyị na-eche na mmepe, na ọrụ ndị ọzọ, nke mpaghara abụọ nke mbụ ga-agbanwe n'ụzọ dịgasị iche ma ọ bụrụ na a na-eme ihe eji egwu egwu na mmepe. A na-enyezi ụmụ irighiri ụmụ ojii 1 ma ọ bụ 3 ndị okenye ma ọ bụ na 1 ma ọ bụ 3 ụmụ anụmanụ ndị ọzọ. E nweghị ihe ọ bụla na ụmụ anụmanụ toro eto na-egwuri egwu, kama ha na-eme omume ka ụmụ anụmanụ ndị na-eto eto dị. Nyocha nke mkpụrụ ndụ dị na PFC gosipụtara na eriri nke OFC zara ọnụ ọgụgụ ndị ọgbọ nọ, ma ọ bụghị ma ọ bụ ma ọ bụ egwu, ọ bụ ezie na ihe ndị mPFC na-eme na-azaghachi ọnụ ọgụgụ egwuregwu kama ọ bụghị ọnụ ọgụgụ nke ndị na-Bell, Pellis, & Kolb, 2010). Ayi egosiputawo na otutu omumu nke omuma ihe di iche iche na-eme ka ndi mmadu na-egwu egwu egwu, na-etinye aka na nchekorita di na nwunye, na-emetuta umuaka, na ikpochapu umuaka na methylphenidate (dika, Muhammad, Hossain, Pellis, & Kolb, 2011) na, na nke ọ bụla, enwere ọhụụ n'ọdịnihu. Enwere ike ịchọta ihe dị mkpa ebe a mgbe anyị tụlere ọnọdụ nke ụmụ mmadụ na-egwu anaghị abụ ihe dị mma, dị ka nsogbu ọrịa hypotractivity (ADHD). Omume ọjọọ na omume egwu nwere ike imetụta ọganihu mbụ na emeso okenye.

6. Nchegbu mbụ

E nwere ọtụtụ akwụkwọ a na-agbakọta n'oge 60 gara aga na-egosi mmetụta nke nrụgide na ụbụrụ na omume nke ndị okenye ma ọ bụ na nso nso a na a nabatara ọrụ nke nrụgide perinatal na ụmụ ọhụrụ. A maara ugbu a na nrụgide gestational na infant na-ebute ndị mmadụ n'otu n'otu maka àgwà dịgasị iche iche nke omume rụrụ arụ na psychopathologies. Dịka ọmụmaatụ, nrụgide nke ime ihe bụ ihe dị ize ndụ na mmepe nke ịme ihe, ADHD, ịda mbà n'obi, na ọgwụ ọjọọ riri ahụ (Anda et al., 2006; van den Bergh & Marcoen, 2004). Ọmụmụ nnyocha na ụmụ anụmanụ na-arụ ọrụ egosila na nchọpụta ndị a na njedebe zuru oke bụ na nrụrụ ahụ, na nhụjuanya dịka nke na-abụghị ụmụ mmadụ, na-emepụta ọdịiche omume dịka mgbatị dị elu na ogologo oge, mmuta ọmụmụ na ncheta, ihe ndị na-adịghị mma, mgbanwe ntụgharị omume, mgbanwe omume na omume egwu, na mmụba nke mmasị maka mmanya (dịka, nyochaa site Weinstock, 2008).

Mgbanwe plastik na nzukọ synaptic nke ụbụrụ nke ụmụ anụmanụ na-echebara echiche na-emetụtaghị nke ọma, Otú ọ dị, mmetụta ahụ yiri ka ọ ga-emetụta nkọwa nke ahụmahụ ahụ siri ike. Ọmụmaatụ, Murmu et al. (2006) kọrọ na nrụgide na-aga nke ọma n'oge izu nke atọ na-eme ka mbelata nsị na ogologo dendritic dị ogologo ma ma mPFC na OFC nke okenye degus. Na ntule ndịiche, Muhammad & Kolb (2011) chọpụtara na nrụgide ntinye nke nwayọ n'oge izu nke abụọ nke gestation emeela ka mbelata mpempe akwụkwọ na mPFC belata ma enweghi mmetụta na OFC na mmụba nsị na-amụba na NNA nke oke ogo. Nnyocha nke ogologo oge dendritic gosipụtara usoro dị iche dị iche iche dị ka enwere ọganihu n'ogologo dendritic na MPFC na NAcc ma ọnụ na OFC. N'ụzọ dị mwute, Mychasiuk, Gibb na Kolb (2011) chọpụtara na nrụgide dị nro n'oge izu ụka nke abụọ na-eme ka njupụta nsị dị na mPFC na OFC mgbe a na-enyocha ntụrụndụ na nwata, kama ịbụ okenye. Nchịkọta ọmụmụ ihe ndị a na-egosi na ọdịiche dị na oge nke nrụrụ prenatal na afọ nke ụbụrụ na-enyocha na-akpata mgbanwe dị iche iche nke plastik na mpaghara ntanetị. Otú ọ dị, otu ihe doro anya bụ na mmetụta nke nrụgide nrụrụ na-adị iche na nke nrụgide okenye. Ọmụmaatụ, Liston et al. (2006) nke mbụ gosiri na nrụgide ndị okenye na-eduga na ọnụ ọgụgụ dị na branching dendritic na njupụta spine na mPFC ma ọganihu na OFC.

Anyị maara na naanị otu nnyocha na-achọ mmetụta nke nrụgide postnatal oge mbụ (nkedo nke nne na nna) na nzukọ synaptic na nkwonkwo ndị okenye. N'ihi ya, Muhammad & Kolb (2011) achọpụtara na nha nke nne na - amụba mmụba nsị na mPFC, OFC, NAcc na oke ogo. Ihe a ga-ekpebisi ike ma ọ bụrụ na nrụrụ nwa ma ọ bụ nrụrụ ụmụaka bụ otú esemokwu ndị a na mgbanwe mgbanwe synaptic si emetụta àgwà mmechi ma ọ bụ otú plastic ga-esi na-azaghachi ahụmahụ ndị ọzọ dịka ụlọ, ịgba egwu, ma ọ bụ nne na nna. Ọmụmụ ihe dị otú ahụ ga-abụrịrị ihe na-atụle ọmụmụ ihe n'ọdịnihu.

7. Ogwu ogwu

Ozugbo amuchara nwa, ụmụ anụmanụ na-ebi ngwa ngwa ngwa ngwa. Mkpụrụ ndụ ndị a na-emetụta ọganihu nke ọtụtụ ọrụ ahụ. Dịka ọmụmaatụ, igwu microbiota nwere mmetụta dị n'usoro na imeju ume (dịka, Björkholm et al., 2009). N'ihi na enwere mmekọrịta dị n'etiti nsogbu nhụzuzu nke mmezu dịka autism na schizophrenia na ọrịa microbioal pathogen n'oge oge ọ bụla (dịka, Finegold et al., 2002; Mittal, Ellman, na Cannon, 2008), Diaz Heijtz et al. (na pịa) na-eche ma ọrịa ndị dị otú ahụ nwere ike ịgbanwe ụbụrụ na ịzụlite àgwà. Ha na-eme. Ndị na-ede akwụkwọ jiri ụda ma ọ bụ ụbụrụ na ụbụrụ mepụtara na-emepụta ma ọ bụ ma ọ bụ na-enweghị gut mircrobiota. Ndị dere chọpụtara na nje bacteria na-emetụta ụzọ mgbaàmà, mgbanwe ntanetransmitter, na mmepụta nke protein ndị synaptic na cortex na striatum na-emepe ụmụ oke na mgbanwe ndị a metụtara mgbanwe na arụ ọrụ moto. Nke a bụ nchọpụta na-akpali mmasị n'ihi na ọ na-enye nghọta maka ụzọ nke ọrịa na-enwe n'oge mmepe nwere ike ịgbanwe ụbụrụ ụbụrụ na omume okenye.

8. Nri

E nwere ọtụtụ akwụkwọ gbasara mmetụta nke protein na / ma ọ bụ caloric na-egbochi nri na ụbụrụ na ịzụlite omume (dịka, Lewis, 1990) ma ọ dịkarịrị ihe a maara banyere mmetụta nke mmemme dị mma na mmepe ụbụrụ. A na-echekarị na ahụ na-agwọkwa mma mgbe e nyere ya ezigbo oriri na-edozi ahụ, ọ bụ ihe ezi uche dị na ya ịkọwa na mmepe vitamin na / ma ọ bụ ihe nchịkwa nwere ike ịmepụta ụbụrụ. Nchịkọta nri na-edozi nri n'oge a na-ahụ maka oge ọ bụla na-eme mgbanwe dịgasị iche ma n'omume na ụbụrụ (Meck & Williams, 2003). Dịka ọmụmaatụ, perinatal choline supplementation na-eduga n'icheta nchekwa gbasara ohere dị iche iche na ịnwegharị uhie (dịka, Meck & Williams, 2003; Tees, & Mohammadi, 1999) ma mee ka ọtụtụ ihe na-akpata nerve (NGF) na hippocampus na neocortex (dịka, Sandstrom, Loy, na Williams, 2002). Halliwell, Tees na Kolb (2011) mere nchọpụta dị otú ahụ ma chọpụta na nchịkọta nke choline na-amụba ogologo oge dendritic n'ofe cerebral cortex nakwa na hippocampal ca1 pyramidal neurons.

Halliwell (2011) achọpụtala ihe dị iche iche nke mgbakwunye na vitamin / ịnweta mgbakwunye na nri nke ratsing rats. Ọ họọrọ iji mgbakwunye nri nke a kọọrọ iji meziwanye obi na iwe na ndị okenye na ndị na-eto eto nwere nsogbu dị iche iche (Mmiri, Wiens & Kaplan, 2011) ma belata iwe, arụ ọrụ na iwepụ mmadụ na autism na mmụba na spontaneity (Mehl-Madrona, Leung, Kennedy, Paul, & Kaplan, 2010). Nkọwa nke ụmụ tozuru etozu nke ratsing rats fed the same supplement found an increase in length dendritic in neurons in mPFC and parietal cortex but not in OFC. Tụkwasị na nke ahụ, nri ahụ dị irè iji gbanwee mmetụta nke nrụgide ntinye uche dị nwayọ na mbenata nke ogologo oge Dendritic na OFC.

A na-ahapụ ọtụtụ ihe ka a mụta banyere mmetụta nke mgbochi nri na mgbakwunye na mmepe nke netwọk na àgwà na ntanetị. Usoro abụọ a na-agbanwe usoro ụbụrụ ma dị ka ọtụtụ n'ime ihe ndị ọzọ a tụlere ebe a, anyị enweghị nkọwa doro anya banyere otú ahụmahụ mbụ ga-esi jikọọ na ahụmahụ ndị ọzọ, dị ka ọgwụ ndị na-eme ka mmadụ nwee ike ịgbanwe, ụbụrụ na omume.

Anyị na-enwe ike ịkele ma NSERC na CIHR maka enyemaka ha ogologo oge maka ọmụmụ metụtara ọrụ anyị nke a tụlere na nyocha a. Anyị na-ekele Cathy Carroll, Wendy Comeau, Dawn Danka, Grazyna Gorny, Celeste Halliwell, Richelle Mychasiuk, Arif Muhammad, na Kehe Xie n'ihi ọtụtụ onyinye ha na-amụ.

• Foto RF, VJ Felitti, Bremner JD, Walker JD, Whitfield C, Perry BD, Giles WH. Mmetụta na-adịgide adịgide nke mmegbu na ahụmahụ ọjọọ ndị dị na nwata. Nchikota nke ihe omuma sitere na neurobiology na epidemiology. European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience. 2006; 256: 174-186. [PMC free article] [PubMed]
• Baranauskas G. Mgbagwoju anya na-egbu mgbu n'ime eriri afọ. Na: Shaw CA, McEachern J, ndị editọ. Na Theory of Neuroplasticity. Philadelphia, PA: Psychology Press; 2001. 373-386.
• Bell HC, Pellis SM, Kolb B. Ahụmahụ nke ndị ọgbọ na-egwu egwu na mmepe nke orbitofrontal na corlyx prefrontal. Nnyocha Research Brain. 2010; 207: 7-13. [PubMed]
• Black JE, Kodish IM, Grossman AW, Klintsova AY, Orlovskaya D, Vostrikov V, Greenough WT. Ụdị ọrịa nke eriri akwa pyramidal na cortex nke mbụ nke ndị ọrịa na-eji nkà mmụta ọgwụ. Akwụkwọ akụkọ American Journal of Psychiatry. 2004; 161: 742-744. [PubMed]
• Blumberg MS, Freeman JH, Robinson SR. Ebe ohuru ohuru maka neuroscience omume mmepe. Na: Blumberg MS, Freeman JH, Robinson SR, ndị editọ. Oxford Handbook of Neuroscience Behavioral Developmental. New York, NY: Oxford University Press; 2010. 1-6.
• Björkholm B, Bok CM, Lundin A, Rafter J, Hibberd ML, Pettersson S. Intestinal microbiota ịchịkwa xenobiotic metabolism n'ime imeju. BỤ otu. 2009; 4: e6958. [PMC free article] [PubMed]
• Cameron NM, Champagne FA, Carine P, Fish EW, Ozaki-Kuroda K, Meaney M. Ihe mmemme nke esemokwu nke onye ọ bụla n'ime azịza ndị na-echebe ya na usoro ọmụmụ nwa oke site na mgbanwe dị iche iche na nlekọta nne. Neuroscience na Biobehavioral Nyocha. 2005; 29: 843-865. [PubMed]
• Ọbịbịa W, Hastings E, Kolb B. Mmetụta dị iche iche nke mbụ na postnatal FGF-2 na-agbaso mmerụ ahụ na-emetụta ụbụrụ. Nnyocha Research Brain. 2007; 180: 18-27. [PubMed]
• Ọbịbịa WL, McDonald R, Kolb B. Ịmụta-emegharị mgbanwe dị na circuit circory prefrontal. Nnyocha Research Brain. 2010; 214: 91-101. [PubMed]
• Ọbịbịa W, Kolb B. Ikwupụta nke ekpenta na methylphenidate blocks mgbe ọ bụla na-eto eto na-ahụ n'ahụ na-adị na nwata. 2011. Akwụkwọ edemede na nrubeisi.
• Diaz Heijtz R, Kolb B, Forssberg H. Ndi ọgwụ amphetamine na-agwọ ọrịa n'oge oge uto na-agbanwe usoro nke synaptic organization na ụbụrụ? European Journal of Neuroscience. 2003; 18: 3394-3399. [PubMed]
• Diaz Heijtz R, Wang S, Anuar F, Qian Y, Björkholm B, Samuelsson A, Pettersson S. Ụdị nchịkwa microbiota modulates mmepe ụbụrụ na omume. Ngalaba nke National Academy of Science (USA) (na pịa). [PMC free article] [PubMed]
• Erikson PS, Perfi lieva E, Björk-Eriksson T, Amụrụ M AM, Nordborg C, Peterson DA, Gage FH. Neurogenesis na onye toro eto hippocampus. Nkà Ọgwụ. 1998; 4: 1313-1317. [PubMed]
• Fenoglio KA, Brunson KL, Baram TZ. Ihe nkedo nke hippocampal na-akpata site na nchegbu nke oge mbido: Akuku oru na akuku. Frontiers ke Neuroendocrinology. 2006; 27: 180-192. [PMC free article] [PubMed]
• Fenoglio KA, Chen Y, Baram TZ. Neuroplasticity nke hypothalamic-pituitary-adrenal axis n'oge ná ndụ na-achọ ịmaliteghachi ugboro ugboro nchegbu - ịchịkwa mpaghara ụbụrụ. Akwụkwọ Neuroscience. 2006; 26: 2434-2442. [PMC free article] [PubMed]
• Finegold SM, Molitoris D, Song Y, Liu C, Vaisanen ML, Bolte E, Kaul A. Gastrointestinal microflora ọmụmụ na late-mmalite autism. Ọrịa Na-efe Ọrịa. 2002; 35 (Suppl 1): S6-S16. [PubMed]
• Frost DO, Cerceo S, Carroll C, Kolb B. Early exposure to Haloperidol ma ọ bụ Olanzapine na-ebute mgbanwe dị ogologo oge nke ụdị dendritic. Synapse. 2009; 64: 191-199. [PMC free article] [PubMed]
• Ahụmahụ Gibb R. Perinatal na mgbake site n'ụbụrụ ụbụrụ. 2004. Akwụkwọ akụkọ PhD, bụ University of Lethbridge, Canada.
• Gibb R, Gonzalez CLR, Wegenast W, Kolb B. Mmetụta ihe na-eme ka mgbake na-esote mmerụ ahụ na ndị okenye. Nnyocha Research Brain. 2010; 214: 102-107. [PubMed]
• Giffin F, Mitchell DE. Ọnụego nke mgbake nke ọhụụ mgbe mbido monocul nọ na kittens. Journal of Physiology. 1978; 274: 511-537. [PMC free article] [PubMed]
• Goldstein JM, Seidman LJ, Horton NJ, Makris N, Kennedy DN, Cainess VS, Tsuang MT. Omimi dimkpa nke nwoke na-eto eto na-enyocha site na ima ima ntanetanya. Cortex Cerebral. 2001; 11: 490-497. [PubMed]
• Gould E, Tanapat P, Hastings NB, Shors TJ. Neurogenesis mgbe ọ toworo ogo mmadụ: Omume dị mkpa n'ịmụ ihe. Ụdị nke Science Science. 1999; 3: 186-192. [PubMed]
• Greenough WT, Black JE, Wallace CS. Ahụmahụ na ụbụrụ. Developmental Psychobiology. 1987; 22: 727-252. [PubMed]
• Greenough WT, Chang FF. Plasticity nke synapse odidi na ụkpụrụ na corbex cerebral. Na: Peters A, Jones EG, ndị editọ. Cortex Cerebral, Vol 7. New York, NY: Plenum Press; 1989. 391-440.
• Gregg CT, Shingo T, Weiss S. sel ndị na-adịgide adịgide nke anụ ọhịa ahụ. Nzukọ nke Ụlọ Ahụmahụ Ahụike. 2001; 53: 1-19. [PubMed]
• Halliwell CI. Ihe Ngwọta Ọgwụgwọ Na-eso Nsogbu Mkpa na Ahụhụ Na-akpata Neonatal. 2011. Akwụkwọ akụkọ PhD, bụ University of Lethbridge, Canada.
• Halliwell C, Tees R, Kolb B. Prenatal choline ọgwụgwọ na-eme ka mgbake dị na nhụjuanya site na perinatal frontal na oke. 2011. Akwụkwọ edemede na nrubeisi.
• Hamilton D, Kolb B. Nicotine, ahụmahụ, na ụbụrụ plasticity. Neuroscience Ọbụrụ. 2005; 119: 355-365. [PubMed]
• Harlow HF, Harlow MK. Usoro ịhụnanya. Na: Schier A, Harlow HF, Stollnitz F, ndị editọ. Omume nke primates na-abụghị ndị mmadụ. Vol. 2. New York, NY: Ọmụmụ Press; 1965.
• Hebb eme. Òtù Na-akpa Àgwà. New York, NY: McGraw-Hill; 1949.
• Hofer MA, Sullivan RM. N'ihe na-arịa ọrịa na-adịghị mma. Na: Nelson CA, Luciana M, ndị editọ. Akwụkwọ ntuziaka nke Neuroscience na-achọpụta mmepe. Cambridge, MA: MIT Press; 2008. 787-806.
• Jacobs B, Scheibel AB. Nnyocha nchịkọta nke Wernicke na ụmụ mmadụ. I. mgbanwe mgbanwe. Nkọwa nke Neurology Na-atụkọ. 1993; 327: 383-396. [PubMed]
• Kempermann G, Gage FH. Ọkpụkpụ akwara ọhụrụ maka ụbụrụ tozuru okè. American Scientific. 1999; 280 (5): 48-53. [PubMed]
• Kolb B. Brain na omume. Mahwah, NJ: Erlbaum; 1995.
• Kolb B, Cioe J, Comeau W. Njirimara dị iche iche nke ọrụ ụgbọ oloko na ihe omumu ihe omumu nke di na arcorization dentritic na oke ogwu na oke. Ọdịnaya nke ịmụ ihe na ncheta. 2008; 90: 295-300. [PubMed]
• Kolb B, Gibb R. Ihe na-enye aka na-eme ka mgbake ahụ gbanwee na mgbatị dendritic mgbe ọkpụkpụ azụ na-adịghị mma ma ọ bụ na-adị na-egbuke egbuke. Nnyocha Research Brain. 2010; 214: 115-120. [PubMed]
• Kolb B, Gibb R, Gorny G. Mgbanwe ntụgharị ahụ na-adabere na ntụgharị arc na nke na-emepụta ihe dị na neocortex dị iche na afọ na mmekọahụ. Ọdịnaya nke ịmụ ihe na ncheta. 2003a; 79: 1-10. [PubMed]
• Kolb B, Gorny G, Li Y, Samaha AN, Robinson TE. Amphetamine ma ọ bụ cocaine na-egbochi ikike nke ahụmahụ na-eme n'ọdịnihu iji kwalite plasticity na neocortex na oghere ahụ. Usoro nke National Academy of Science (USA) 2003B; 100: 10523-10528. [PMC free article] [PubMed]
• Kolb B, Gibb R, Pearce S, Tanguay R. Ọhụụ na-ekpughe na ọgwụ ọgwụ na-agbanwe nkwụghachi mgbe ụbụrụ ụbụrụ merụrụ ahụ na oke. Society maka Nkịtị Neuroscience. 2008; 349: 5.
• Kolb B, Morshead C, Gonzalez C, Kim N, Shingo T, Weiss S. Ihe na-eto eto-kpaliri ọgbọ nke anụ ahụ ọhụụ ọhụrụ na mgbake ọrụ mgbe ọnyá strok mebiri emebi ụyọkọ nke oke. Mpempe akwụkwọ nke Cerebral Blood Flow and Metabolism. 2007; 27: 983-997. [PubMed]
• Kolb B, Stewart J. Mmekọrịta ndị metụtara mmekọahụ na njikọta dendritic nke mkpụrụ ndụ na cortex mbụ nke oke. Akwụkwọ akụkọ nke Neuroendocrinology. 1991; 3: 95-99. [PubMed]
• Kolb B, Whishaw IQ. Isi nke Neuropsychology nke mmadụ. Mbipụta 6th. New York, NY: Bara Uru; 2009.
• Leung BM, Wiens KP, Kaplan BJ. Ntinye nkwado micronutrient nke prenatal ọ na-emeziwanye ọganihu n'uche ụmụaka? Ntụle nhazi. Ọmụmụ imeju afọ nke ụmụ nwanyị. 2011; 11: 1-12. [PMC free article] [PubMed]
• Lewis PD. Nri oriri na ụbụrụ nke ụbụrụ. Na: van Gelder NM, Butterworth RF, Drujan BD, ndị editọ. (Mal) Nutrition and Brain Infant. New York, NY: Wiley-Liss; 1990. 89-109.
• Ndepụta C, Miller MM, Godwater DS, Radley JJ, Rocher AB, Hof PR, McEwen BS. Mgbanwe nke nrụgide na-emetụta ụbụrụ na-ahụ maka ụbụrụ dendritic cortical na-ekwu na a ga-ahọrọ ihe ndị na-adịghị mma na ntụgharị uche nke uche. Akwụkwọ Neuroscience. 2006; 26: 7870-7874. [PubMed]
• Mattson MP, Duan W, Chan SL, Guo Z. Na: Na Usoro nke Neuroplasticity. Shaw CA, McEachern J, editọ. Philadelphia, PA: Psychology Press; 2001. 402-426.
• Meck WH, Williams CL. Mmetụta nke metabolic nke choline site na nnweta ya n'oge gestation: Mmetụta maka ncheta na nhazi nlezianya gafere oge ndụ. Neuroscience na Biobehavioral Nyocha. 2003; 27: 385-399. [PubMed]
• Mehl-Madrona L, Leung B, Kennedy C, Paul S, Kaplan BJ. Ndị na-esi na Micronutrients na njikwa ọgwụ na-edozi ahụ na autism: Nnyocha na-achịkwa ikpe-azụ. Akwụkwọ nke nwa na-eto eto Psychopharmacology. 2010; 20: 95-103. [PMC free article] [PubMed]
• Mittal VA, Ellman LM, Cannon TD. Mkparịta ụka na gburugburu ebe obibi na mmekọrịta dị iche iche: Ọrụ nke obstetric nsogbu. Schizophrenia Bulletin. 2008; 34: 1083-1094. [PMC free article] [PubMed]
• Muhammad A, Hossain S, Pellis S, Kolb B. Mmetụta ihe na-eme ka mmepe na-emepụta amphetamine na-emepụta ihe na-eme ka ọ dịkwuo n'ahụ. Neuroscience Ọbụrụ. 2011; 125: 161-174. [PubMed]
• Muhammad A, Kolb B. Mmetụta dị nro na-eme ka nrụrụ modulates na nhụjuanya na-enweghị ntụpọ na-adịghị emetụta amititamine sensitization. Neuroscience Developmental (na pịa). [PubMed]
• Muhammad A, Kolb B. Nwepụ nke ụmụ nwanyị na-akpaghasị omume na nhụjuanya na-enweghị ntụpọ na-enweghị mmetụta nke amphetamine. Nnyocha Research Brain. 2011; 223: 7-16. [PubMed]
• Murmu M, Salomon S, Biala Y, Weinstock M, Braun K, Bock J. Ngbanwe n'ọkpụkpụ azụ na ọdịdị mgbagwoju anya na ụbụrụ mbụ nke ụmụ nne kpughere nrụgide mgbe ha dị ime. European Journal of Neuroscience. 2006; 24: 1477-1487. [PubMed]
• Mychasiuk R, Gibb R, Kolb B. Prenatal bystander nrụgide na-ebute mgbanwe nụ na-eme na nhụjuanya na mbu na hippocampus nke na-eto eto oke. Research Brain. 2011; 1412: 55-62. [PubMed]
• Myers MM, Brunelli SA, Chọta JM, Shindledecker R, Hofer MA. Àgwà nne nke SHR rats na mmekọrịta ya na mkpụrụ ọbara mgbali elu. Developmental Psychobiology. 1989; 22: 29-53. [PubMed]
• Nemati F, Kolb B. Mmanụ ụgbọala cortex mmerụ nwere ọdịiche dịgasị iche iche na mmetụta anatomical na nwata na oke oke. Neuroscience Ọbụrụ. 2010; 24: 612-622. [PubMed]
• O'Hare ED, Sowell ER. Mgbanwe ihu igwe na-agbanwe na isi awọ na ọcha na ụbụrụ mmadụ. Na: Nelson CA, Luciana M, ndị editọ. Akwụkwọ ntuziaka nke Neuroscience na-achọpụta mmepe. Cambridge, MA: MIT Press; 2008. 23-38.
• Pellis SM, Hastings E, Takeshi T, Kamitakahara H, Komorowska J, Forgie ML, Kolb B. Mmetụta nke orbital frontal cortex mmebi na usoro nke nzere nzaghachi site na oke dị na egwu na na-abụghị egwu egwuregwu. Neuroscience Ọbụrụ. 2006; 120: 72-84. [PubMed]
• Pellis S, Pellis V. The Brain Playing. New York, NY: Oneworld Publications; 2010.
• Gusị Gus, Silver BD, Tschetter WW, Alam NM, Douglas RM. Ikike plasticite sitere na oghere anya na-eme ka mmelite na-adịgide adịgide, nke na-ahụ anya nke na-ahụ maka ọhụụ ọhụụ. Akwụkwọ Neuroscience. 2008; 28: 9817-9827. [PubMed]
• Ebumnuche C, Capuron L, Miller AH. Cytokines na-abụ abụba: inflammation na pathogenesis nke ịda mbà n'obi. Ụdị nke Immunology. 2006; 27: 24-31. [PMC free article] [PubMed]
• Rampon C, Jiang CH, Dong H, Tang YP, Lockart DJ, Schultz PG, Hu Y. Mmetụta nke mmụba gburugburu ebe obibi na ikwu okwu na ụbụrụ. Usoro nke National Academy of Science (USA) 2000; 97: 12880-12884. [PMC free article] [PubMed]
• Robinson TE, Kolb B. Egwu plastic na ejikọta ọgwụ ọjọọ. Neuropharmacology. 2004; 47 (Suppl 1): 33-46. [PubMed]
• Sandstrom NJ, Loy R, Williams CL. Nkọwa nke choline supplementation na-eme ka ọkwa NGF dị elu na hippocampus na ihu ihu nke ụmụ okorobịa na ndị toro eto. Research Brain. 2002; 947: 9-16. [PubMed]
• Schanberg SM, Ubi TM. Mmetụta nchekasị na nchekasị na-adịwanye na pup na oke na ụmụ mmadụ. Ịzụ Ụmụ. 1987; 58: 1431-1447. [PubMed]
• Egwuregwu AM, Greenough WT. Nchịkọta nchịkọta akụkọ nke ọtụtụ synaptic plasticity na-eme ka ụmụ irighiri ihe ndị dị mgbagwoju anya, mmekọrịta mmadụ na ibe ya. Research Brain. 1987; 441: 386-392. [PubMed]
• Tees RC, Mohammadi E. Nmetụta nke ntinatal choline dietary supplementation na okenye okenye na configural mmụta na ebe nchekwa na oke. Developmental Psychobiology. 1999; 35: 226-240. [PubMed]
• Teskey GC, Monfils MH, Glass G, Kolb B. Ejikọtara ụdị na-emechi ahụ na mgbanwe ndị na-adaba na morphology nke na-eme ka ọ dị na neocortical Layer V na striatum si na-akwachi akwa oyi akwa. Synapse. 2006; 59: 1-9. [PubMed]
• Teskey GC. Site n'inye ndi mmadu ume ka ha weputa mgbanwe ndi neuroplastic ndi ejiri ihe omumu na ncheta, nsogbu neuropsychiatric, na epilepsy. Na: Shaw CA, McEachern JC, editọ. N'izi echiche nke neuroplasticity. Philadelphia, PA: Taylor na Francis; 2001. 347-358.
• van den Bergh BR, Marcoen A. Nnukwu nchegbu nke nne na nna na-emetụta ọrịa ADHD, nsogbu ndị ọzọ, na nchegbu na 8 na 9 afọ. Ịzụ Ụmụ. 2004; 75: 1085-1097. [PubMed]
• Ogbugbu ICG, Cervoni N, Champagne FA, D'Alessio AC, Sharma S, Seckl JR, Dymov S, Szf M, Meaney MJ. Ebumpụta nke Epigenetic site n'omume nne. Neuroscience Nature. 2004; 7: 847-854. [PubMed]
• Onye na-akpa ákwà ICG, Meaney M, Szf M. Maternal na-emetụta mmetụta nke nne na nna na ihe gbasara nchegbu nke ụmụaka na-agbanwe agbanwe mgbe ha mere okenye. Usoro nke National Academy of Science (USA) 2006; 103: 3480-3486. [PMC free article] [PubMed]
• Weinstock M.. Neuroscience na Biobehavioral Nyocha. 2008; 32: 1073-1086. [PubMed]
• Wiesel TN, Hubel DH. Nzaghachi ndị na-enweghị naanị sel na ụbụrụ nke kittens anaghị enweta ọhụụ n'otu anya. Akwụkwọ Neurophysiology. 1963; 26: 1003-1017. [PubMed]