Pe o le mataupu o pese e sili ona e fiafia i ai poʻo le tagata sikoa sili i taimi uma, o suʻesuʻega e faʻalagolago i le manatuaina o mea ua tuanaʻi o le a faʻasolosolo atu i le tasi sefulu tausaga o olaga o tagata auai, e tusa ai ma se tagata suʻesuʻe a le Flinders University.
Fai mai le ali’i foma’i o le mafaufau Dr Steve Janssen, e tele atu mea e manatua e fa’aputuina i le va o le 10 ma le 20 tausaga nai lo se isi lava taimi o le olaga.
Sa su'esu'eina e Dr Janssen le mea mata'utia, lea e ta'ua o le reminiscence bump, o se vaega o ana su'esu'ega i le auala e galue ai le manatua.
Na tofia talu ai nei i le Flinders School of Psychology e avea o se tagata suʻesuʻe postdoctoral, o Dr Janssen o loʻo umia le PhD mai le Iunivesite o Amsterdam ma sa galue i iunivesite i Amerika ma Iapani.
Fai mai o ia, e ui o tagata atonu e iai ni manatuaga taua o mea taua e pei o le faaipoipo, faʻatauina o se fale poʻo le fanau mai o se tamaitiiti mai soʻo se vaitaimi oo latou olaga, o le manatuaina o le lua tausaga lona lua o le olaga o le a sili atu ona tele ma o lea e sili atu ona umi ma le taua.
O se tagata fiafia soka, Dr Janssen, ma ana uo e toʻalua, na faʻaalia le malosi o le faʻamanatuga e ala i le faia o se suʻesuʻega a le au soka Dutch lea na talosagaina i latou e faʻailoa le toʻalima tagata taaalo lakapi sili i taimi uma.
Fai mai a ia, o le a faʻamaonia mai e mafua ona o le tele o mea e manatua e tagata i taaloga na latou vaʻaia i le va o le matutua o le 10 ma le 20, oa latou filifiliga sa fiafia i tagata taʻalo mai lena vaitaimi io latou olaga.
I le fa'atusatusaina o le vaeluagalemu o galuega a le au ta'a'alo filifilia ma le matua o le au tali, na maua ai e Dr Janssen se maualuga i le 17 o ona tausaga.
Ma e ui lava o se tagata lauiloa tele e pei o le tagata paʻi o Johan Cruyff o le a filifilia e tagata auai o tausaga uma (e aofia ai i latou e leʻi fananau mai i le taimi na ia taaalo ai), na fai mai Dr Janssen o le lagolago sili ona malosi mo Cruyff na sau mai le vaitausaga oi le va o le 10 ma le 20 i le pito i luga o lana galuega.
"Cruyff na i ai lona maualuga i le 1974 - o tagata na filifilia Cruyff sili o latou i 50s ma 60s," o lana tala lea.
O mea na maua na maua ai le fa'atalanoaina o Dr Janssen e le mekasini o le Champions, le fa'asalalauga aloa'ia a le UEFA (fa'atonu o le soka i Europa).
Fai mai Dr Janssen o nisi faʻamaoniga o le faʻalavelave faʻamanatu e mafai foi ona vaʻaia i ata tifaga, tusi ma musika.
"O ata tifaga o loʻo e vaʻaia i le va o tausaga o 15 ma 20 o le a tumau pea i lau ata tifaga e sili ona e fiafia i ai," o lana tala lea.
Fai mai Dr Janssen o se vaega o le olaga pe a oʻo i le maualuga o le mafaufau ma isi tomai faʻapitoa.
"Matou te lagona o le va o le va o le 10 ma le 20, o lau masini manatua e matua lelei lava: e te faʻaogaina le tele o faʻamatalaga fou e faigofie tele," o le tala lea a Dr Janssen.
O le aʻoaʻoina o se gagana fou o se faʻataʻitaʻiga sili lea: "I lau tupulaga talavou e faigofie lava ona aʻoaʻoina ni upu fou - e manaʻomia tele taumafaiga e aʻoaʻoina ai se gagana i se tausaga mulimuli ane," o lana tala lea.
"Matou te manatu i lenei tausaga, e sili atu le lelei o faʻamatalaga o mea e sili ona lelei i le mafaufau, ma mulimuli ane e sili atu le faigofie ona toe maua mai lenei faʻamatalaga."