(L) Aiseā ua Faʻamaonia ai e le Tamai Talavou le vale, Richard A. Friedman (2015)

IUNI 28, 2014

Richard A. Friedman

E tutusa lelei lava le ADOLESCENCE i la tatou aganu'u ma le faia o se tulaga lamatia, tala fa'alagona ma so'o se ituaiga o amioga fa'atauva'a. Se'ia o'o mai talu ai nei, o le fa'amatalaga ua talia lautele mo le ita o talavou o le mafaufau. I le atinaʻeina, o tupulaga talavou e feagai ma le tele o luitau faʻale-agafesootai ma lagona, e pei o le amata ona vavae ese mai o latou matua, taliaina i se vaega o tupulaga ma iloa po o ai moni i latou. E le mana'omia se tagata su'esu'e mafaufau e iloa o nei suiga e fa'apopoleina ai.

Ae o loʻo i ai se itu pogisa i le talavou lea, e oʻo mai i le taimi nei, e leʻi malamalama lelei: o se faʻalavelave i tausaga o talavou i le popole ma le fefe. O le tele lava ona o le faʻalavelave o le atinaʻeina o faiʻai, o tupulaga talavou, i le averesi, e sili atu le popole ma le fefe ma sili atu le faigata ona aʻoaʻoina le auala e le fefe ai nai lo tamaiti poʻo tagata matutua.

O itulagi ma ta'amilosaga eseese o le fai'ai e matutua i fua eseese. E foliga mai o le faiʻai faʻasolosolo mo le faʻagaioia o le fefe - le amygdala - e vave ma atiaʻe le auala i luma atu o le pito i luma o le cortex, le nofoa o mafaufauga ma pulega faʻapitoa. O lona uiga e iai le fai'ai a le tupulaga ma le malosi e fa'aleleia ai le fefe ma le popole, ae e fai lava si fa'aletonu pe a o'o i le to'afilemu o mafaufauga.

Atonu e te taumānatu pe aisea, afai e faʻateleina le malosi o le popole o talavou, oi latou o ni tagata suʻesuʻe fou ma faʻalavelave. E foliga mai o uiga e lua e feteenai. O le tali, i se vaega, o le nofoaga autu o taui o le faiʻai, e pei lava o lona mataʻu mataʻutia, e vave ona matua nai lo le pito i luma. O lena nofoaga autu o taui e faaosofia ai le tele o amioga lamatia a talavou. E fesoasoani fo'i lea fa'afeagai e fa'amatala ai le mafua'aga e matele ai le tupulaga i manu'a ma manu'a. O le tolu pito i luga e fasiotia ai tupulaga talavou o faalavelave, fasioti tagata ma le pule i le ola.

O le tuai o le atinaʻeina o faiʻai e tele sona aʻafiaga i le auala tatou te mafaufau ai i le popole ma le auala tatou te taulimaina ai. O lo'o fa'ailoa mai ai e le'o tele le tali atu o tupulaga popole i le psychotherapy lea e taumafai e a'oa'o i latou ina ia aua ne'i fefefe, e pei o le mafaufau o le mafaufau, lea e fa'atonuina ma le maelega mo tupulaga talavou.

O mea ua tatou aʻoaʻoina e tatau foi ona tatou mafaufau faalua - ona sosoo ai lea ma nisi - e uiga i le faʻateleina o le faʻaaogaina o mea faʻamalosi i tupulaga talavou, aua o nei vailaʻau e ono faʻateleina ai le popole ma faʻafaigata ai mo tupulaga talavou ona fai le mea e tatau ona latou faia: aoao e aua le fefe pe a talafeagai ona fai.

I le avea ai ma se fomaʻi mafaufau, sa ou togafitia le tele o tagata matutua e iai ni faʻalavelave popole eseese, toetoe o i latou uma na suʻesuʻeina le amataga o le faʻafitauli i o latou tausaga talavou. E masani ona latou lipotia se olaga faatamaitiiti e le'i tupu na faalavelaveina e le popole o le tupulaga. Mo le toatele, o le popole e le mafaamatalaina ma na sau mai se mea.

O le mea moni, o le tele o tupulaga talavou latou te le atiina ae ni faʻalavelave popole, ae maua le tomai e faʻaogaina ai lo latou fefe aʻo faʻatupuina lo latou pito i luma i le talavou matua, pe a ma le 25 tausaga. pei o le popole lautele po'o le fa'alavelave fa'afuase'i, masalo e mafua mai i le fefiloi o a'afiaga fa'aletagata ma a'afiaga o le si'osi'omaga. O le fa'ateleina o fa'alavelave popole ma amioga mata'utia (o ia mea uma e atagia mai ai lenei fa'alavelave fa'atupuina i totonu o le fai'ai) e fai lava si mautu, lea e ta'u mai ai ia te a'u e matua taua tele le sao o meaola.

O se tasi o aʻu gasegase, o se alii e 32-tausaga le matua, na ia manatua le lagona popole i faatasiga lautele a o talavou. “Sa matua le manaia ma sa ou lagona e pei e le mafai ona ou tautala i le gagana lava e tasi ma isi tagata i totonu o le potu,” o lana tala lea. E lē ona o lona lē fiafia i tagata; ae, o fegalegaleaiga i vaega na lagona le matautia, e ui lava na ia iloa i le atamai e le o le tulaga lena. Na ia faia se fuafuaga i le amataga e foia ai lona faaletonu: ava malosi. Ina ua ia inu, sa ia lagona le toafilemu ma mafai ona auai. I le taimi nei ua togafitia ma faʻaeteete mo le tele o tausaga, o loʻo i ai pea se faʻalavelave faʻaagafesootai ma o loʻo manaʻo pea mo se vaiinu i le faʻamoemoe o fegalegaleaiga.

Ioe, tatou te oo uma i popolega. Faatasi ai ma isi mea, o se tali masani faalelagona i tulaga taufaamatau. O le fa'ailoga o se fa'alavelave popole o le fa'aauau pea o le popole e mafua ai le tiga tele ma fa'alavelave i le fa'agaioiga e o'o lava i nofoaga saogalemu, pe a mae'a ona mou atu so'o se fa'amata'u.

Na matou iloa talu ai nei o talavou e faʻaalia le maualuga o le fefe ma e faigata ona aʻoaʻoina le auala e le fefe ai. I totonu tasi suesuega I le faʻaaogaina o le faiʻai MRI, na iloa ai e le au suʻesuʻe i le Weill Cornell Medical College ma le Iunivesite o Stanford pe a faʻaalia i tupulaga talavou ni foliga fefefe, na latou faʻateleina tali i le amygdala pe a faʻatusatusa i tamaiti ma tagata matutua.

O le amygdala o se itulagi tanumia loloto i lalo o le cortex e taua tele i le iloiloga ma le tali atu i le fefe. Na te auina atu ma maua fesoʻotaʻiga i la tatou pito i luma pito i luma e faʻailoa mai ai i tatou i lamatiaga e tusa lava pe leʻi maua se taimi e mafaufau ai i ai. Mafaufau i le si'isi'i o le adrenaline lua lua pe a e va'ai i le mea e foliga mai o se gata i se savaliga sopo i le togavao. O lena fefe vave o lau amygdala i le gaioiga. Ona e li'o lea i tua, toe va'ai ma o le taimi lea e ta'u atu ai e lau pito pito i luma ua na'o se laau e le afaina.

O le mea lea, o le matata o le fefe o se auala e lua-ala. E ui lava e faʻatapulaʻaina le puleaina o le fefe mai le amygdala, e mafai e le tatou cortex muamua ona faʻaogaina lelei le pule i luga-lalo, ma tuʻuina mai ia i tatou le tomai e suʻesuʻe saʻo ai le lamatiaga i lo tatou siosiomaga. Talu ai ona o le pito i luma o le pito i luma o se tasi o vaega mulimuli o faiʻai e matua, e matua itiiti lava le tomai o tupulaga e faʻafetaui ai lagona.

O le fefe e aʻoaʻo e taoto i le fatu o popolega ma faʻalavelave popole. O lenei tulaga muamua o le aʻoaʻoga e mafai ai ona tatou faia ni fegalegaleaiga i le va o mea tutupu ma faʻamatalaga patino ma siosiomaga e ono vaʻai ai lamatiaga. I tua i le savanna, mo se faʻataʻitaʻiga, semanu matou te iloa o le gaʻo o le mutia poʻo le lele faʻafuaseʻi o manulele e ono faʻaalia ai se manu feʻai - ma ave le faailo ma tamoe i le saogalemu. A aunoa ma le tomai e iloa ai ia faailoilo matautia, semanu ua leva ona tatou aai i le aoauli.

Ae o le taimi lava e saogalemu ai faʻamatalaga faʻamataʻu poʻo tulaga, e tatau ona mafai ona tatou toe iloiloina ma taofiofia a tatou mafutaga matataʻu aʻoaʻoina. O tagata e iai fa'alavelave popole e iai fa'alavelave e fai lea mea ma maua ai le fefe faifai pea pe a leai se fa'amata'u - e sili atu ona ta'ua o le popole.

O le isi gasegase na ou vaai i ai i le faatalanoaga talu ai nei, o se tamaitai e 23 tausaga le matua, na faamatalaina lona popole ao laitiiti ina ua uma ona vaai i se pisinisi e uiga i le sela. "Na ou matua popole ai e aunoa ma se mafuaaga, ma sa ou oso faafuasei ina ua uma ona ou vaai i ai," o lana tala lea. I le avea ai ma se talavou matua, sa amata ona popole o ia i le latalata tele atu i tagata e leai ni aiga ma e taofi lana manava pe a latalata atu ia i latou, ma le iloaina "o se mea valea lea ma leai se uiga."

BJ Casey, o se polofesa o le mafaufau ma le faatonu o le Sackler Institute i Weill Cornell Medical College, sa suʻesuʻeina le aʻoaʻoina o le fefe i se vaega o tamaiti, talavou ma tagata matutua. Na fa'aalia i mata'upu se sikuea lanu i le taimi lava e tasi na fa'aalia ai i se pao leaga. O le sikuea lanu, sa avea muamua o se faʻaosofia le le mautonu, na faʻafesoʻotaʻi ma se leo le lelei ma faʻaalia ai se tali fefe e tutusa ma le leo. O le mea na maua e Dr. Casey ma ana uo e leai se eseesega i le va o mataupu i le mauaina o le fefe.

Richard A. Friedman o se polofesa o le falemaʻi psychiatry ma le faatonu o le psychopharmacology clinic i le Weill Cornell Medical College.

O se lomiga o lenei op-ed o loʻo faʻaalia i le lolomiina ia Iuni 29, 2014, i le itulau SR1 o le New


 

Faamatalaga lata mai nei

29 Iuni 2014

Ou te matua fiafia lava i tala a Dr. Friedman. Ou te le mautinoa pe aisea ua tele ai faʻamatalaga faitau atili i totonu o le tusiga nai lo iina. O se "tasi le tele e fetaui ma mea uma"...

Ae ina ua aʻoaʻoina e Dr. Casey mataupu e matua le aʻoaʻoina le sootaga i le va o le sikuea lanu ma le pisapisao - o se gaioiga e taʻua o le fefe faʻaumatia - na tupu se mea e matua ese lava. Faatasi ai ma le fefe faʻaumatia, o mataupu e faʻaalia pea le sikuea lanu i le leai o se pisa. O lea la o le sikuea, lea e lauiloa foi o le conditioned stimulus, ua leiloa lona malosi e faaosofia ai se tali fefe. Na iloa e Dr. Casey e sili atu le faigata o tupulaga talavou ona "le aoaoina" le sootaga i le va o le sikuea lanu ma le pisapisao nai lo tamaiti ma tagata matutua.

O LE iʻuga, sa faigatā i talavou ona aʻoaʻoina faapea o se faailoga sa fesootaʻi muamua atu i se mea leaga ua lē toe iai nei ma ua “saogalemu.” Afai e te manatu o le talavou o se taimi e suʻesuʻe ai pe a atiaʻe e tupulaga talavou le tutoʻatasi sili atu, o le faʻaleleia atili o le malosi mo le fefe ma se manatuaga sili atu ona malosi mo tulaga faʻamataʻu e fetuutuunai ma e maua ai le manuia o le ola. O le mea moni, o le va o le atinaʻe i le va o le amygdala ma le pito i luma o le cortex o loʻo faʻamatalaina i tagata ua maua i luga o ituaiga o mammalian, ma faʻaalia ai o se mea e faʻaleleia ai. O lenei malamalamaaga fou e uiga i le neurodevelopmental faavae o popolega talavou e iai sona aafiaga taua, foʻi, i le auala e tatau ona tatou togafitia ai faʻafitauli popole. O se tasi o togafitiga e sili ona fa'aaogaina ma lagolagoina fa'apitoa mo fa'afitauli o le popole o le mafaufau o le amio, o se ituaiga o a'oa'oga fa'aumatia lea e fa'aalia pea lava pea se fa'aosofiaga e fa'afefe i se si'osi'omaga e le fa'afefe. Afai, mo se faʻataʻitaʻiga, e te fefe i apogaleveleve, o le a faasolosolo malie ona e faʻaalia ia i latou i se tulaga e leai ni aʻafiaga leaga ma o le a mou malie atu lou arachnophobia. O le fa'alavelave e fa'apea o tupulaga talavou e fa'atupula'ia le fa'afitauli o le popole i se vaega ona o lo latou fa'aletonu o le mafai ona tine'ia manuia mafutaga matata'u, ae atonu latou te le tali atu i togafitiga fa'aletonu e pei o le mafaufau fa'apitoa ona o lenei fa'aletonu.

O loʻo tuʻuina mai ai se luʻitau faʻapitoa tele talu ai o tupulaga talavou e masani lava o ni tagata lamatia o loʻo sili atu ona faʻaalia i faʻalavelave faʻafuaseʻi ona o a latou amioga, ae le taʻua e uiga ia i latou na faʻaalia i le mataʻutia o taua i Iraq ma Afghanistan poʻo le tele. fana e pei o ia i Newtown ma Aurora. O le toʻatele oi latou o le a faʻaauau pea ona atiaʻe le faʻamaʻi faʻamaʻi post-traumatic, lea o se ituaiga o le fefe e aʻoaʻo. O lea la ua ia i matou mafuaaga lelei e manatu ai o le faʻaalia o togafitiga naʻo ia atonu e le o se togafitiga sili mo i latou. A suesuega talu ai nei o tamaiti ma tupulaga talavou e iai faʻafitauli popole na maua e naʻo le 55 i le 60 pasene o mataupu na tali atu i togafitiga faʻapitoa poʻo se vailaʻau faʻamaʻi naʻo ia, ae 81 pasene na tali atu i se tuufaatasiga o nei togafitiga. Ma i se isi suʻesuʻega, sa i ai faʻamaoniga muamua e faʻaitiitia le tali atu a tupulaga talavou i togafitiga o le mafaufau nai lo tamaiti poʻo tagata matutua.

E le faapea e le aoga le togafitiga o le mafaufau mo tupulaga talavou, ae ona o le faigata o lo latou aʻoaʻoina o le le fefe, atonu e le o se togafitiga sili ona aoga pe a faʻaaogaina e ia lava.

Ma e ono iai se isi mea e popole ai ma o tatou talavou popole: o le faʻatupulaia o le meteoric i lo latou faʻaaogaina o psychostimulants e pei o Ritalin ma Adderall. I le talitonuga, o mea faʻamalosi e mafai ona i ai se aʻafiaga leaga i le masani o le atinaʻeina o tupulaga talavou popole.

E tusa ai ma le kamupani faʻamaumauga a le soifua maloloina IMS Health, o faʻatauga faʻatau mo faʻamalositino na faʻateleina le sili atu i le faʻalima i le va o le 2002 ma le 2012. E ono popole tele lenei mea ona o loʻo lauiloa mai suʻesuʻega a tagata ma manu e faʻaosofia ai le aʻoaʻoina ma, aemaise lava, faʻafefe faʻafefe. . O mea fa'aoso, e pei lava o lagona fa'alagona, e mafua ai le fa'asa'olotoina o le norepinephrine - o se aiga vavalalata o le adrenaline - i totonu o le fai'ai ma fa'afaigofie ai le fa'atupuina o mafaufauga. O le mafuaaga lena e faigofie ai ona galo ia i tatou le mea e tuu ai a tatou ki ae o le a le mafai ona galo faamatalaga o le faaoolima.

E mafai ea tatou faʻaoga faʻafefeteina o mea faʻamalosi e faʻaleagaina ai le malosi o talavou e taofiofia ai le fefe - o se vaega masani o le atinaʻe - ma avea ai i latou ma tagata matutua fefefe? Ma e mafai e mea faʻamalosi ma le le iloa ona faʻateleina le lamatiaga o le PTSD i tupulaga talavou e faʻaalia i manua? O le mea moni, e leai se matou fa'amatalaga.

Ae ua tatou iloa le mea lenei: O talavou e le na o ni tagata saili mea fou ma le popole; e tulaga ese i latou e afaina i le popole ma e faigata ona aʻoaʻo ia aua neʻi fefefe i le pasia o mea lamatia. E tatau i matua ona iloa o le popole o talavou e tatau ona faʻamoemoeina, ma faʻamafanafana a latou tupulaga talavou - ma i latou lava - e ala i le faamanatu atu ia i latou o le a vave ona latou tuputupu ae ma o ese mai ai.