Feeseeseaiga i Feusuaiga i le Tali Atu i Vaaia Faanatura Mataga: O se Iloiloga (2008)

Amioga Sex Arch. Tusiga a le tusitala; avanoa ile PMC 2009 Sep 8.

Faʻasalalauina i faʻamaufaʻailoga mulimuli:

Arch Sex Behav. 2008 Apr; 37 (2): 206-218.

Lomia i luga o le initaneti 2007 Aug 1. Tui:  10.1007/s10508-007-9217-9

PMCID: PMC2739403

NIHMSID: NIHMS140100

Heather A. Rupp, Ph.D.1,2 ma Kim Wallen, Ph.D.3

O le lomiga mulimuli a le tagata faʻasalalau lomiga o lenei tusiga o loʻo avanoa i Arch Sex Behav

Vaai i isi tala i le PMC faʻailoa le lomiga lolomi.

lē faʻatino

O lenei tusiga e iloilo mea o loʻo iloa i le taimi nei e uiga i le auala e tali atu ai alii ma tamaitai i le faʻaalia o le faʻaalia o feusuaiga. E ui o le manatu e sili atu le tali atu o alii i le faʻaalia o feusuaiga e masani ona lagolagoina faʻamalosi, o lipoti muamua o eseesega o feusuaiga e faʻafememeaʻi e le fesuiaiga o mea o le faʻaosofia o loʻo tuʻuina atu ma fua faʻatatau. Matou te tuʻuina atu o le gaioiga o le mafaufau o le tali atu i faʻafeusuaiga o le laasaga muamua lea e tupu ai eseesega o feusuaiga. O le eseesega i le va o alii ma tamaitai o loʻo fuafua e tupu i le taimi nei, e atagia mai i eseesega i le faʻagaioiina o neural, ma saofagā i le lipotia muamua o eseesega o feusuaiga i le pito i lalo o tali o le physiological ma lipoti faʻapitoa o feusuaiga. E le gata i lea, o lenei iloiloga o loʻo faʻatalanoaina ai mea e mafai ona fesoasoani i le fesuisuiai o eseesega o feusuaiga e matauina i le tali atu i lagona faʻafeusuaiga vaaia. O mea fa'apitoa e aofia ai fesuiaiga o tagata auai, e pei o le hormonal state ma fegalegaleaiga faʻafeusuaiga uiga, faʻapea foʻi ma fesuiaiga faʻapitoa i mea o loʻo tuʻuina atu i le faʻaosofia. Faʻavae i luga o suʻesuʻega na iloiloina, matou te faʻamaonia o uiga o mea o loʻo i totonu e mafai ona tuʻufaʻatasia e maua ai tulaga maualuga o feusuaiga i alii ma tamaitai. Aemaise lava, o tamaloloa e foliga mai e sili atu ona a'afiaina e le itupa o tagata fai ata tifaga o lo'o fa'aalia i le fa'aosofia ae o tali a fafine e ono eseese ma le fa'amatalaga o lo'o tu'uina atu. O fa'aosofiaga fa'afeusuaiga, fa'amoemoega o le matafaioi a itupa, ma uiga fa'afeusuaiga o ni a'afiaga e ono tutupu mai. O nei eseesega e taua tele i suʻesuʻega i le lumanaʻi e uiga i le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga e faʻamoemoe e faʻaoga faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga e faʻatusalia faʻafeiloaʻi i alii ma tamaitai ma faʻapea foʻi mo le malamalama lautele i eseesega o feusuaiga.

uputatala: fa'aosofiaga fa'afeusuaiga, eseesega o feusuaiga, fa'afeusuaiga

FAATOMUAGA

O eseesega o feusuaiga i le tali atu i faʻaosofiaga faʻafeusuaiga vaʻaia e lauiloa lautele, e ui ina le lelei le faʻamaumauga. O se manatu masani i totonu o sosaiete ma ala o faasalalauga e sili atu le tali atu a alii i lagona faʻafeusuaiga vaaia nai lo tamaitai. O mekasini mataga ma ata vitio e faʻatatau i tamaloloa o se pisinisi e tele-piliona tala ae o oloa tutusa e faʻatatau i tamaitai e faigata ona maua. O loʻo faʻatatauina o le 40 miliona tagata matutua e asiasi i luga o upega tafaʻilagi ponokalafi i tausaga taʻitasi, 72% o tane ae na o le 28% o fafine (www.toptenREVIEWS.com, 2006). E ui o suʻesuʻega faʻataʻitaʻiga e lagolagoina le manatu e sili atu le tali atu o tane i faʻafeusuaiga faʻaosofia nai lo tamaitai, e leai se malamalama atoatoa i lenei eseesega o feusuaiga (Kinsey, Pomeroy, Martin, & Gebhard, 1953; Laan, Everaerd, van Bellen, & Hanewald, 1994; Tupe & Ehrhardt, 1972; Murnen & Stockton, 1997; Schmidt, 1975; Steinman, Wincze, Sakheim, Barlow, & Mavissakalian, 1981). O le tele o eseesega o feusuaiga ma le auala tonu e gaosia ai e le o manino. O lenei iloiloga o loʻo faʻatalanoaina ai mea ua iloa e uiga i le eseesega o feusuaiga a tagata i le tali atu i lagona faʻafeusuaiga vaʻaia ma aʻafiaga e mafai ona fesoasoani i lenei eseesega o feusuaiga.

Feusuaiga Arousal

Ina ia malamalama atoatoa i le eseesega o feusuaiga i le tali atu i lagona faʻafeusuaiga vaʻaia, e manaʻomia muamua le tuʻuina atu o le faʻataʻitaʻiga faʻamatalaga e faʻamatalaina ai le tele o faiga matou te talitonu e aofia ai i le faia o se tali i feusuaiga. Matou te manatu i le faʻaosofiaina o feusuaiga, poʻo le tali atu i lagona faʻafeusuaiga vaaia, o se mea faʻaalia o le tuʻufaʻatasia o le mafaufau ma le lautele o le physiological states o se tagata (Basson, 2002; Heiman, 1980; Janssen, Everaerd, Spiering, & Janssen, 2000; Maota ma Gorzalka, 1992). O le sao o le mafaufau i le faʻafeusuaiga e leʻo iloa atoatoa, ae aofia ai le iloiloga ma le iloiloga o le faʻaosofia, faʻavasegaina o le faʻaosofia e pei o feusuaiga, ma le tali aʻafiaga (Basson, 2002; Janssen et al., 2000; Redoute et al., 2000; Stoleru et al., 1999). O le vaega faʻaletino o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga e aofia ai suiga i le gaioiga o le cardiovascular, manava, ma le tali faʻafeusuaiga, faʻavae i tane, ma vasocongestion i fafine (Basson, 2002; Janssen et al., 2000; Korff & Geer, 1983; Laan, Everaerd, Van der Velde, & Geer, 1995). Pe a vaʻaia e mataupu faʻamalosi faʻafeusuaiga, o tali faʻaletino, e pei o le fatu fatu, toto maualuga, manava, faʻavae, ma vasocongestion vaʻa, e masani ona feteʻenaʻi ma le faʻaalia e le tagata lava ia manatu faʻapitoa o le faʻafeusuaiga, aemaise lava i fafine (Chivers, Reiger, Latty, & Bailey, 2004; Laan et al., 1994; Wincze, Hoon, & Hoon, 1977). O le fete'ena'iga i le va o fua fa'aletino ma lipoti o fa'afeusuaiga fa'apitoa e ono fa'ailoa mai ai o suiga fa'aletino i latou lava e le na'o mea na tutupu e fa'aaogaina e mataupu e iloilo ai fa'afeusuaiga. E le gata i lea, e le o manino pe o lenei feeseeseaiga e naʻo tamaʻitaʻi, aua e masani ona faʻaalia e tamaloloa le sili atu, e ui lava e le atoatoa, le fetaui i le va o a latou tali faʻafeusuaiga ma suʻesuʻega faʻapitoa o le faʻaosofia (Chivers et al. 2004; Hall, Binik, & Di Tomasso, 1985). O le mea lea, tatou te leʻi iloa tonu le sootaga i le va o le faʻaogaina ma le faʻafeusuaiga faaletino, o se faʻalavelave lavelave e afua mai i le tele o vaega o le mafaufau ma le physiological. E mafai ona fa'aogaina nei vaega o le mafaufau ma le physiological i auala ma'oti eseese, e ui lava e ono a'afia ai le tasi i le isi (Janssen et al., 2000).

O la tatou faʻataʻitaʻiga faʻapitoa e faʻapea o le faʻaogaina o le mafaufau ma le le iloa i totonu o le faiʻai, e aofia ai le manatua, gauai, ma lagona, faʻatulagaina le faʻalapotopotoga i totonu lea e faʻaalia ai le vaʻaia, faʻapea foʻi ma tali o le physiological mulimuli ane, e faʻamatalaina o feusuaiga. O le fa'avae o le mafaufau lea e va'aia ai fa'afeusuaiga va'aia e fa'apea ona fa'atalanoaina le tali fa'apitoa e fa'atupuina i lagona fa'afeusuaiga va'aia. I se faiga faʻaalia, faʻaosofia faʻafeusuaiga faʻapitoa e mafua mai i se fegalegaleaiga i le va o le mafaufau ma le poto masani, e pei o le aʻafiaga, aafiaga muamua, ma le faʻalapotopotoga faʻaagafesootai o loʻo i ai nei, lea e faʻatulagaina ai tulaga mo le gaosiga o gaioiga o le tino, ona faʻaalia ai lea e aʻafia ai le mafaufau. i le faʻamalosi, e mafua ai lagona o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga, lea e aʻafia ai le tele o le faʻaosofia o le physiological. O lenei fa'agasologa tu'ufa'atasia e mafai ona uia le tele o fa'asologa, fa'atuputeleina le fa'agae'e fa'atasi ma fealua'i ta'itasi i le fa'aogaina o le mafaufau-physiological loop. Pe o le amataga o le mafaufau e iloa pe le iloa e leʻi foia, faatasi ai ma nisi tagata suʻesuʻe o loʻo faʻamamafaina le tali muamua o le physiological i le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga e avea o se faʻavae autu o le faʻaosofia o le mafaufau (Basson, 2002; Laan et al., 1995). E foliga mai e iai se eseesega o feusuaiga i le tele o le mafaufau e aʻafia ai lagona faʻafeusuaiga, ae o alii ma tamaitai e fuafuaina le faʻaosofia o feusuaiga e pei o le fua o le faʻafeusuaiga faʻaletino i totonu o le tulaga o le mafaufau.

O suʻesuʻega muamua o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga ua taulaʻi muamua i mea faʻapitoa poʻo le physiological pito iʻuga, e pei o le faʻatutuina poʻo le vasocongestion o itutino, ma e seasea suʻesuʻeina le faʻaogaina o le mafaufau o le faʻafeusuaiga, e aofia ai le gauai ma le iloiloga faʻaosofia. O le vaega o le mafaufau o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga i le tali atu i lagona faʻafeusuaiga vaʻaia o se itu taua o le tali faʻafeusuaiga i tagata e manaʻomia nisi suʻesuʻega. O le eseesega o feusuaiga e foliga mai o le a matauina i mea e a'afia ai, ma le taua o, le tulaga o le mafaufau i le aotelega o feusuaiga. O le mea lea, e manaʻomia le suʻesuʻeina o itu uma o le physiological ma le mafaufau o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga ina ia malamalama atoatoa i le eseesega o feusuaiga i le tali atu i le faʻaalia o feusuaiga. O lenei iloiloga o loʻo faʻatalanoaina ai suʻesuʻega talu ai e uiga i eseesega o feusuaiga i le tali atu i faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga, e aofia ai suʻesuʻega e fuaina uma tulaga faʻapitoa ma le lautele o le physiological o le faʻafeusuaiga, faʻapea foʻi ma suʻesuʻega e fuaina ai le faʻamalosia o le neural i le tali atu i le faʻaalia o feusuaiga. O le suʻesuʻeina o eseesega o feusuaiga i le tali atu i lagona faʻafeusuaiga vaʻaia e faʻaaoga ai metotia eseese e mafai ona faʻalauteleina ai lo tatou malamalama i le faʻalavelave lavelave i le va o le mafaufau ma le physiological gaioiga e maua ai le faʻaosofia o feusuaiga.

Eseesega Fa'afeusuaiga i Fa'ailoga Fa'atatau o Fa'aoso Fa'afeusuaiga

O le sili ona fa'amauina o eseesega o feusua'iga i le tali atu i fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga fa'aaoga fua fa'atatau o fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga ma le fiafia e tali atu i fa'afeusuaiga. Pe a tuʻuina atu faʻatasi faʻamalosi, e masani ona lipotia e alii ma tamaitai tulaga eseese o feusuaiga ma faʻaosofia lelei, faʻapea foʻi ma faʻataʻitaʻiga o le faʻafeusuaiga faatosina o le au fai ata tifaga, e fuafua i uiga o le faʻaosofia. O le tele o suʻesuʻega e faʻatatau ai e alii ma tamaitai le maualuga o le tosina atu i faʻafeusuaiga e leai, peitaʻi, o loʻo faʻavasegaina faʻamatalaga auiliiliga o mea faʻaosofia e ono maua ai le eseesega o feusuaiga i le faʻafeusuaiga poʻo le tosina atu (Bancroft, 1978).

O nai su'esu'ega o lo'o fa'amatalaina vaega fa'apitoa o fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga e sili ona fiafia i ai tane ma fafine e maua ai le tele o uiga e mafai ona a'afia ai le tali atu i alii ma tamaitai. Pe na faia e alii po'o fafine mea fa'aosofia o se tasi lea o uiga e fa'aaafia ai le tali atu a mata'upu i lagona fa'afeusuaiga. O tama'ita'i na matamata i ata mai ata mataga na faia e tama'ita'i po'o ali'i na lipotia mai le maualuga o le fa'aosofiaina o feusuaiga i ata na faia e fafine (Laan et al., 1994). Ae ui i lea, o la latou tali faʻapitoa e leʻi faʻaalia i la latou tali faʻaletino aʻo latou faʻaalia tali tutusa tutusa i ata tifaga a fafine ma tagata. O lenei feeseeseaiga e ono atagia mai ai o nei tamaitai na lipotia mai foi le tele o lagona le lelei, e pei o le le fiafia, tausalaina, ma le maasiasi, i le tali atu i le tagata na faia pe a faatusatusa i ata na faia e tamaitai. O nei lagona le lelei e mafai ona mafua mai i le mea moni e faapea o ata na faia e tagata e le aofia ai se muaʻi taʻalo ma taulaʻi toetoe lava a naʻo feusuaʻiga ae o le ata na faia e fafine e fa o le 11-minute e faʻaalu i le faʻataʻitaʻiga. E le o manino pe atagia ai se tali a tamaitai i ata tifaga na faia e alii ma tamaitai, poʻo se faʻamafanafanaga sili atu i faʻaaliga o le muai taʻaloga nai lo feusuaiga. E na'o le fa'aogaina o ata e tutusa mea e mafai ona fo'ia, ae na faia e ali'i po'o fafine. O le vaʻaia vaʻaia i le va o le mafaufau ma le faʻamalosi tino e mafai ona fesoʻotaʻi ma lagona le lelei e mafua ai ona faʻaaogaina e le tamaʻitaʻi isi auala faʻapitoa, e pei o le taliaina lautele o le faʻaalia o feusuaiga, e mafua ai le faʻasaina poʻo le faʻasalaina o lipoti faʻapitoa, ae tuʻu a latou tali physiological. le afaina. O lenei eseesega e mafai foi ona faʻamatalaina e le mea moni e faapea o fafine e lipotia le maualuga o le faʻaosofia o le mafaufau ma le lelei o aʻafiaga ae o nisi taimi e faʻaalia ai le faʻateleina o le tuʻinanau ma aʻafiaga leaga (Peterson & Janssen, i le lomitusi). Pe o le lipoti faʻapitoa poʻo le tali faʻafeusuaiga o le "moni" fua o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga e leʻi foʻia.

I se suʻesuʻega tutusa e Janssen, Kamuta, ma Graham (2003), ina ua fa'aalia i ali'i ma tama'ita'i ata tifaga na filifilia e se ali'i po'o se tama'ita'i su'esu'e tagata faigaluega, na latou lipotia le maualuga maualuga o le fa'aoso fa'aituau i ata na filifilia e sui o le latou lava itupa. E maualuga atu fa'ailoga a ali'i pe a fa'atusatusa i tama'ita'i mo ata vitio uma, ae e maualuga a latou fa'ai'uga mo ata na filifilia e tama. Na lipotia mai e tamaitai le maualalo o le faaosofiaina o feusuaiga i ata tifaga uma nai lo alii, ae na lipotia mai le maualuga o le faaosofia i tamaitai nai lo alii-filifilia ata tifaga. O lenei eseesega e laʻititi lava ma e maualuga atu faʻailoga a alii nai lo tamaitai e oʻo lava i ata tifaga filifilia e tamaitai. Faʻatasi, o nei faʻamaumauga na faʻaalia ai e sili atu le tali atu o alii i lagona faʻafeusuaiga vaʻaia nai lo tamaitai, ma o nei eseesega o feusuaiga na faʻamalosia pe a filifilia le faʻamalosi e se tama. E manaia le foliga mai o tamaloloa e sili atu ona faatosina nai lo tamaitai e le itupa a le tagata suʻesuʻe na filifilia le ata. O lo'o ta'u mai ai e fa'aitiitia le fa'aituau o tama'ita'i i a latou tali atu i fa'aosofiaga fa'afeusuaiga nai lo tama.

E ui o le suʻesuʻega o loʻo faʻamatalaina i luga o loʻo fautua mai ai o loʻo i ai se vaega o ata na filifilia e tama na aʻafia ai tali a tagata auai i nei ata, o le suʻesuʻega e leai se faʻamaoniga pe faʻafefea ona ese ata na filifilia e alii mai ata na filifilia e tamaitai. E ui lava i le mea moni o nei ata na faʻavasegaina mo le aofaʻi o le taimi e aofia ai i le muaʻi taʻalo, feusuaʻiga tautala, ma feusuaʻiga, o loʻo ioe pea alii ma tamaitai e iai se mea, e fesuisuiaʻi ma le itupa e filifilia ata, e sili atu pe itiiti ifo le faʻafefe ia i latou. O le malosi o tama'ita'i e fa'ata'ita'i ai i latou o le tama'ita'i i le ata, na'o le pau lea o le mea na matua fa'atasi ai ma lo latou fa'alogona lipotia. Ae ui i lea, o alii, na latou faʻamaonia le lalelei o le tamaʻitaʻi faʻataʻitaʻi ma le mafai ona mataʻituina le tamaʻitaʻi taua i lo latou faʻaosofia i le ata tifaga faʻaopoopo i le mafaufauina o latou lava i le tulaga. O nei faʻaiʻuga e faʻaalia ai e ui lava o alii ma tamaitai e faʻaalia i latou lava i le faʻataʻitaʻiga, atonu e sili atu ona faʻamaonia e alii le au fai mea i totonu o le faʻaosofia (Tupe & Ehrhardt, 1972). O le mea lea, e foliga mai e eseese taʻiala a alii ma tamaitai pe a vaʻavaʻai i faʻamaʻi faʻafeusuaiga (Symons, 1979); ae ui i lea, o uiga faʻapitoa o faʻamalosi e mafai ona faʻaleleia pe faʻaitiitia ai le gafatia o mataupu e faʻaogaina a latou taʻiala e sili atu ona le iloa.

O se fa'ailoga fa'apitoa o fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga e mafai ona 'ese'ese ona 'auai i ai ali'i ma tama'ita'i, o le fa'asinomaga fa'aletino po'o fa'amatalaga e le fa'afeusuaiga o fa'amalosi. E lagolagoina lea e se su'esu'ega mata'ituina mata'ina talu ai nei o lo'o fa'aalia ai le 'ese'ese o le va'aiga mo tama'ita'i ma tama'ita'i o lo'o matamata i ata o fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga (Rupp & Wallen, 2007). E ui lava o tagata auai uma na faʻaalu le tele o latou taimi e matamata ai e tilotilo i itutinosa, foliga fafine, ma tino fafine i ata, o fafine e faʻaaogaina vailaʻau faʻamaʻi e sili atu ona vaʻavaʻai i tua o ata ma lavalava nai lo alii. O le suʻesuʻega foʻi lea na iloa ai e sili atu le vaʻavaʻai o tamaʻitaʻi i foliga o tamaʻitaʻi i ata nai lo tamaitai. Talu ai ona o alii ma tamaitai i lenei suʻesuʻega e leʻi eseese a latou fua faʻatatau i le auala na latou maua ai ata, o le faʻaituau o fafine i uiga faʻapitoa o mea faʻaosofia, aemaise lava o lavalava ma talaaga, e foliga mai e leʻi fesoʻotaʻi ma le faʻaititia o iloiloga lelei o ata. E ogatasi lea ma se isi su'esu'ega mata'ituina talu ai nei lea na fa'avasega ai e ali'i ma tama'ita'i ata fa'afeusuaiga e tutusa lava le fiafia e ui lava i eseesega o latou va'aiga (Lykins et al., 2006). E le ogatasi ma le suʻesuʻega a Rupp ma Wallen, peitaʻi, o lenei suʻesuʻega mataʻituina e leʻi maua ai se eseesega o feusuaiga i le gauai atu i elemene faʻapitoa o faʻamalositino. Ae ui i lea, o le Lykins et al. O su'esu'ega e le'i 'ese'ese pe na fa'aogaina e tama'ita'i na su'esu'e ni tui fa'amata'u e ui lava na maua mai i su'esu'ega muamua na maua ai le eseesega o le itupa i le va'aiga fa'apitoa e fa'alagolago i le fa'aogaina e tama'ita'i. Fa'atasi, o nei su'esu'ega o lo'o fa'ailoa mai ai o tama'ita'i ma tama'ita'i o lo'o i ai ni fa'aituau eseese o le mafaufau e ono fa'atupuina ai le maualuga o le fiafia i fa'aosofiaga fa'afeusuaiga va'aia. Peita'i, se'ia fa'aogaina e le galuega su'esu'e mata i le lumana'i le fua fa'afeusuaiga, e le'o manino atoatoa po'o a elemene o fa'afeusuaiga va'aia e fa'aleleia ai fa'afeusuaiga i ali'i ma tama'ita'i.

O faʻamaoniga mai suʻesuʻega e suʻesuʻe ai le masani i faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga o loʻo tuʻuina atu ai nisi faʻamaoniga e iloilo e alii ma tamaitai faʻamalosi faʻafeusuaiga e faʻaaoga ai taʻiala eseese. O le fa'aalia pea o fa'ata'ita'iga fa'afeusuaiga a ali'i ma tama'ita'i e masani lava ona fa'atupuina ai le fa'aletino ma le tu'ufa'atasiga masani o fa'afeusuaiga i ali'i (Koukounas & Over, 2001; O'Donohue & Geer, 1985), ae le tutusa iʻuga i fafine. I se suʻesuʻega se tasi na maua ai e le masani tamaitai pe a matamata pea lava pea i ata tutusa, faʻaalia i itu uma ma fua faʻatatau o le faʻaosofia, faʻatalanoaga faʻataʻitaʻiga na maua ai se taʻiala tulaga ese na faʻaaogaina e tamaitai e faatumauina ai le fiafia (Laan & Everaerd, 1995). E 85 pasene o tama'ita'i mata'upu na fai mai a'o toe fa'ata'ita'i na latou fa'alogo atili i fa'amatalaga e feso'ota'i ma le le fa'afeusuaiga o fa'aosofiaga, e pei o fa'amatalaga tala'aga po'o fa'ailoga e uiga i le va o tagata fai ata tifaga. E mafai, i se tulaga lautele, e mafai e fafine ona sili atu ona gauai atu i faʻamatalaga faʻamatalaga ma faʻamatalaga e le faʻafeusuaiga o faʻaosofiaga faʻafeusuaiga nai lo alii. O le i ai o elemene fa'ale-aganu'u i lagona fa'afeusuaiga va'aia e mafai fo'i ona ta'ita'iina atu ai i le fa'atupuina o le fa'atupuina o tama'ita'i, e pei ona lagolagoina e le mea moni e fa'apea, na lipotia mai e tama'ita'i le tele o tali fa'afeusuaiga i ata fa'apisinisi na faia e ali'i. (Kinsey et al., 1953).

I se suʻesuʻega lea na masani ai alii ma tamaitai i le faʻaalia faifaipea o faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga, o se eseesega o feusuaiga i le faʻaosofia o le mafaufau na matauina i totonu o mea faʻamalosi na toe faʻafoʻisia le tali atu i feusuaiga pe a uma le masani (Kelley & Musialowski, 1986). I lenei su'esu'ega, na va'aia e ali'i ma tama'ita'i le ata tifaga lava e tasi i le fa aso soso'o ma na fa'aalia uma e ali'i ma tama'ita'i le masani i fua fa'aletino ma fa'atatau o le fa'aoso. I le aso lona lima, na tu'uina atu ai mataupu i se ata tifaga o lo'o fa'aalia ai i latou lava o lo'o faia ni faiga fa'afeusuaiga fou po'o se ata o ni tagata fou o lo'o fa'atinoina amioga na va'aia i ulua'i ata. Na lipotia e alii le maualuga o le faaosofia o le mafaufau i le aso lona lima e tutusa ma lena i le taimi muamua mo na o ata tifaga na faia ai e tagata fou ni amioga tau feusuaiga. O le isi itu, na toe fo'i atu le fa'aoso fa'anaunauta'iga o tama'ita'i i tulaga o aso muamua pe a matamata i ata na fa'aalia ai amioga fou a le au faifa'ato'aga. O nei faʻamatalaga na faʻamatalaina o loʻo fautua mai e faʻaalia e tamaloloa se fiafiaga mo faʻafeusuaiga faʻatasi ma tagata fou, ae sili atu le tali atu o fafine i faʻamalosi e fautua mai ai le mautu ma le saogalemu o se paaga faifai pea. E masani ona manatu o fafine e fiafia i fa'aosofiaga e fa'aalia ai mafutaga fa'afealofani mautu e ui lava o lenei manatu e itiiti le lagolago malosi. Mo se faʻataʻitaʻiga, ina ua talosagaina alii ma tamaitai e faitau se tasi o tala e lua o aafiaga feusuaʻi i le va o se ulugalii faʻafeusuaiga, e ese naʻo le tulaga o le alofa faʻaalia i le va o tagata, o alii ma tamaitai na faʻatatauina le tala e faʻatusatusa i tulaga maualuga o le alofa ma pei. sili atu fa'afeusuaiga (Schmidt, Sigusch, & Schafer, 1973). Le Kelley ma Musialowski (1986) O su'esu'ega e mafai fo'i ona atagia mai ai o tama'ita'i e sili atu nai lo ali'i e fa'atino i latou lava i ata ma fa'apea o le mautu o paaga e ono tauia patino. Ae ui i lea, o le vaʻaia i le tulaga faʻaosofia, poʻo le faʻafefe, o loʻo faʻaalia foi i tama e fesoʻotaʻi lelei ma le faʻafeusuaiga, e ui lava e le o manino i lalo o le a le tulaga e faʻaogaina ai e tane lenei taʻiala.

O le mataupu faavae na faʻavaeina ai le eseesega o feusuaiga i le fiafia mo mea faʻapitoa o faʻaosofiaga faʻafeusuaiga pe o faʻamalosi e faʻaalia tagata tutusa pe faʻafeusuaiga. E masani lava, o tane fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga fa'atupu fa'atupu fa'atasi ma fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga e maualalo ifo nai lo tama'ita'i fa'atatauina ata o isi fafine. Ina ua tuʻuina atu i tamaʻitaʻi ma tamaʻitaʻi aʻoga ni ata o tane ma fafine o loʻo faʻataʻitaʻiina, na lipotia mai e tamaloloa se tali sili atu ona le fiafia i ata o alii nai lo tamaitai (Schmidt, 1975). I se fa'afeagai, sa fa'atusatusa e tama'ita'i ata o itupa e lua. E tusa ai ma nei suʻesuʻega, Costa, Braun, ma Birbaumer (2003) lipotia tutusa le maualuga o le faaosofia o tamaitai i ata o le itupa tutusa ma le faafeagai o le lavalava, ae o tamaloloa e maualuga le maualuga o le itupa. O faʻataʻitaʻiga tutusa na matauina pe a tuʻuina atu i mataupu ata tifaga o feusuaiga pe faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga (Steinman et al., 1981). Na fa'aalia e tamaloloa se tulaga maualalo tele o le fa'aalia e le tagata lava ia fa'afeusuaiga i ata tifaga o lo'o fa'aalia ai tamaloloa se to'alua nai lo ata tifaga fa'afeusuaiga. O tama'ita'i, i se fa'afeagai, e le'i fa'aalia se 'ese'esega i le fa'aalia o fa'afeusuaiga i le va o ata tifaga fa'afeusuaiga po'o tama'ita'i. O lipoti autu e ogatasi ma suʻesuʻega mataʻituina mataʻutia e faʻaaoga ai le gauai atu i vaega eseese o ata e fai ma fua faʻatatau o le tului (Lykins, Meana, & Strauss, 2007; Rupp & Wallen, 2007). I nei suʻesuʻega, na faʻaalu uma e alii ma tamaitai le tele o le taimi e tilotilo ai i le tamaʻitaʻi pe a faʻatusatusa i le tama tane i ata o loʻo faʻaalia ai feusuaiga.

O galuega talu ai o loʻo fautua mai ai o le faʻaituau o tane faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga e faʻalagolago i a latou feusuaʻiga, e faʻapea e iai se faʻaituau patino o tama i le faʻamoemoe o a latou tuʻinanaiga feusuaʻiga, e ui o fafine e le (Chivers et al., 2004). Ina ua matamata alii ma tamaitai i ata tifaga o feusuaiga faatauatane po o feusuaiga, o fua o le itupa o alii ma lipoti autu na faaalia ai e sili ona tali atu alii i ata tifaga e faaalia ai feusuaiga ma se tagata o le itupa latou te tosina i ai. O lenei fa'aosofiaga fa'apitoa na sa'o mo mataupu uma mai se fa'ata'ita'iga e aofia ai tane fa'afeusuaiga, tane fa'afeusuaiga, ma fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga tane-i-fa'afafine. Mo tama'ita'i, i se isi itu, e le'i 'ese'ese fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga le itupa a le au faifa'ailoga o lo'o faia faiga fa'afeusuaiga. Chivers et al. fa'aliliuina nei su'esu'ega e fa'ailoa mai ai i ali'i ma tama'ita'i o le fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga e ese'ese le fa'atulagaina o ali'i e fa'apitoa a'o fafine e leai. O lenei faʻamatalaga o loʻo lagolagoina e se suʻesuʻega tulitatao lea e faʻaalia ai e tamaitai, ae le o alii, se tali maualuga atu i le itupa o se tagata (tane ma le fafine bonobos) fegalegaleaiga feusuaʻiga faʻatusatusa i le faʻaituau faʻamalosi, aʻo alii e leʻi (Chivers & Bailey, 2005).

I le aotelega, faʻavae i luga o tusitusiga o loʻo faʻamatalaina i luga, faʻatapulaʻaina eseesega o feusuaiga na maua i totonu o faʻasalalauga e faʻaalia ai tali i faʻafeusuaiga. O tamaitai e foliga mai e tali lelei atu i mea faʻaosofia e mafai ai ona latou faʻaalia i latou lava i le tulaga ae o tamaloloa e sili atu i faʻamalosi e mafai ai ona faʻamaonia le au faifaʻailoga (Tupe & Ehrhardt, 1972). E mafai ona saofagā lea i le tu'inanau o tama e fa'ailoga tagata i le va o le fa'atupu fa'afeusuaiga ma le fa'afeagai a'o fa'ailoa e tama'ita'i le tulaga tutusa o le fa'aoso i tagata uma e lua. Aemaise lava, afai e faʻaalia e tamaʻitaʻi i latou lava i faʻamalosi e "avea" ma tamaʻitaʻi faʻataʻitaʻi i totonu o faʻamalosi, o le a faʻaosoina i latou e faʻamalosi a le itupa tutusa. E le gata i lea, e mafai e fafine ona fiafia i faʻamalosi e faʻaalia ai tulaga mautu ae o tamaloloa e fiafia i mea fou. O le mafua'aga autu o le eseesega o le itupa i le fiafia e faaosofia e le o manino. Ae ui i lea, ona o tulaga tutusa i ituaiga eseese o loʻo faʻaalia ai e le tele o tane le fiafia i tamaʻitaʻi talaʻi e faʻateleina le manuia o le fanautama (Symons, 1979), e mafai e se tasi ona fa'apea se fa'afuafuaga fa'avae mo lenei eseesega o feusuaiga i mea fou e fiafia i ai. E le gata i lea, o nei eseesega o feusuaiga e mafai ona atagia mai ai le faʻavaeina o taʻiala e faʻaleleia ai le faʻaleleia o tamaʻitaʻi pe afai e iai sana paaga faʻatuatuaina umi e fesoasoani i le tausiga o talavou, aʻafiaga faʻaagafesootai, poʻo le tuʻufaʻatasia o ia mea uma e lua. O le mea e sili ona taua e uiga i nei suʻesuʻega o le fautuaga e suʻesuʻe e tane ma fafine le faʻafeusuaiga tutusa e eseʻese. O nei eseesega i le iloiloga e mafai ona fa'avaeina le va'aiga va'aia va'aiga i fa'afeusuaiga fa'apitoa. Afai e ese le su'esu'eina e tane ma fafine mai le amataga, o le mea mulimuli, o le eseesega o feusuaiga i le fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga o le a fa'amoemoeina ma e ono atagia mai ai lenei eseesega muamua i le iloiloga fa'aosofia. O le isi vaega o loʻo tuʻuina atu ai faʻamaoniga o le eseesega o feusuaiga na matauina mai lipoti faʻapitoa o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga atonu o se fua o le eseesega o feusuaiga i le gaioiga o le mafaufau o mea faʻaosofia, e atagia i eseesega i gaioiga neural.

Eseesega Fa'afeusuaiga i Tali Neural i Fa'aoso Fa'afeusuaiga

I le tala faasolopito, o suʻesuʻega o se aʻafiaga o neural i le tali atu i faʻafeusuaiga na faʻalagolago i suʻesuʻega o manuʻa i faʻataʻitaʻiga manu. E ui lava o nei suʻesuʻega na faʻaalia ai faʻamatalaga taua, e pei o le taua tele o le hypothalamus ma le amygdala i le faʻafeusuaiga ma le faʻaalia o amioga faʻamalosi, e le mafai ona toe faʻaaogaina i tagata auai ma atonu e le mafai ona faʻatalanoaina tali sili atu ona faigata i le faʻafeusuaiga faʻamalosi. atonu e taua i le malamalama i le faaosofiaina o feusuaiga a tagata. E ui o manu faʻataʻitaʻiga o amioga faʻafeusuaiga ma mea e fiafia i ai o loʻo i ai ni aʻafiaga taua mo lo tatou malamalama i amioga faʻafeusuaiga tagata (Pfaus, Kippin, & Genaro, 2003), latou te i tua atu o le lautele o lenei iloiloga. I totonu o tagata, o auala lata mai nei neuroimaging ua faʻatagaina ai suʻesuʻega pe faʻafefea ona tali atu le faiʻai i faʻamalosi tau feusuaiga. O PET ma le fMRI o faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga e faʻaogaina ai suiga i le tafe toto e faʻaalia ai eseesega faʻaitulagi i gaioiga neural. PET, ona o loʻo faʻaaogaina le faʻaputuina o faʻasalalauga faʻasalalau, e sili atu ona manino le fesoʻotaʻi atu i gaioiga neural ma, e le pei o le fMRI, e mafai ona iloa uma le faʻateleina o le faʻagaoioia ma le faʻaleagaina o gaioiga neural. Faatasi ai ma le fMRI, ua na o le iloa ua suia le gaioiga, ae le o le itu o le suiga. O auala uma e lua e faʻalagolago i le manatu o se suiga i le faʻaogaina o le toto e le faiʻai e faʻaalia ai le faʻateleina o gaioiga neural e ui o le faʻaogaina tonu o lenei mafutaga e le o manino.

O suʻesuʻega faʻataʻitaʻiga e faʻaalia ai, i le tali atu i faʻafeusuaiga, o alii ma tamaitai e faʻaalia le faʻateleina o le faʻagaoioia i le tele o vaega faiʻai tutusa e manatu e aʻafia i le tali atu i faʻamaʻi faʻafeusuaiga vaaia, e aofia ai le thalamus, amygdala, pito i luma pito i lalo, orbital prefrontal cortex, medial pito i luma, cingulate cortex, insula, corpus callossum, pito tino maualalo, fusiform gyrus, occipitotemporal lobe, striatum, caudate, ma globus pallidus. O suʻesuʻega talu ai nei o loʻo vaʻavaʻai faapitoa mo eseesega o feusuaiga i le tali atu i le seti tutusa o feusuaiga na maua ai, i le tali atu i ata tifaga, o alii ma tamaitai na faʻaalia le tele o vaega o loʻo faʻafeiloaʻi i le tali atu i le faʻafeusuaiga i le cingulate anterior, medial prefrontal cortex, orbital prefrontal cortex. , insula, amygdala, talamus, ma ventral striatum (Karama et al., 2002; Ponseti et al., 2006). Ae ui i lea, naʻo tamaloloa na faʻaalia le faʻateleina o le faʻamalosia i le hypothalamus i le taimi o le tuʻuina atu o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga ma lona faʻamalosia e fesoʻotaʻi tele ma faʻamatalaga autu a alii o le faʻaosofia. O se tasi o faʻamatalaga talafeagai mo lenei eseesega o feusuaiga e faapea o le hypothalamus e mafai ona aʻafia i le faʻaogaina o le tino i mea faʻafeusuaiga, e pei o le fausiaina, poʻo le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga e faʻagaoioia ai le hypothalamic gonadal axis, e mafua ai le faʻateleina o le faʻamaʻiina o le steroid o loʻo vaaia i alii pe a maeʻa feusuaiga (Stoleru, Ennaji, Cournot, & Spira, 1993). O se suesuega a Hamann, Herman, Nolan, ma Wallen (2004), faʻaaogaina le fMRI ma ata faʻasolosolo, na maua ai se eseesega tutusa o feusuaiga i le faʻamalosia o le hypothalamic i le tali atu i ata faʻafeusuaiga o gaioiga faʻafeusuaiga. Na faʻaalia foi e alii le maualuga o le faʻagaoioia lautele i le tali atu i feusuaiga faʻafeusuaiga nai lo tamaitai i le amygdale e ui lava e leʻi lipotia e alii ma tamaitai tulaga eseese o le faʻaosofia i ata.

E taua le iloa pe o le eseesega o feusuaiga o loʻo matauina i le faʻagaioiina o neura e atagia mai ai le eseesega i le gaioiga o le mafaufau i le va o alii ma tamaitai i le tali atu i faʻafeusuaiga poʻo le naʻo le eseesega ona o eseesega o feusuaiga poʻo physiological. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le faʻateleina o le faʻamalosia o le hypothalamic o loʻo matauina i tamaloloa e mafai ona mafua mai i le mea moni e mafai e alii ona maua ni faʻavae ma e suia ai le gaioiga o le hypothalamic. Matou te le manatu o le tulaga lea, peitaʻi, ona o le eseesega o feusuaiga i gaioiga neural i le hypothalamus ma le amygdala e matauina naʻo le tali atu i le faʻaalia i le faʻaalia o feusuaiga ae le o le taimi o le orgasm (Holstege & Georgiadis, 2004). O le mea moni, faʻatasi ai ma le orgasm, o loʻo i ai le amygdala deactivation ma orgasm, aemaise lava i tane, e sosoʻo ai ma se vaitaimi o le faʻaitiitia o le fiafia i faʻafeusuaiga. O le mea lea, o le gaioiga faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga i le taimi o le faʻafeusuaiga e muamua atu i le orgasm e foliga mai e sili atu ona atagia mai ai le faʻaogaina o le mafaufau o faʻamaʻi faʻafeusuaiga, e pei o le faʻaosofia ma le manaʻoga, nai lo le faʻaosofia o le physiological.

E ui lava o fesoʻotaʻiga neural lautele o loʻo faʻavaeina faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga e tutusa i alii ma tamaitai, o nei taʻaloga e mafai ona faʻaogaina eseese e faʻavae i luga o uiga o le faʻafeusuaiga faʻaalia. E pei ona faamatalaina muamua, e iai le eseesega o feusuaiga i ituaiga o mea faaosofia e lipotia e alii ma tamaitai e faatosina ma faaosofia ai feusuaiga (Janssen et al., 2003; Kelley & Musialowski, 1986; Schmidt, 1975). O galuega lata mai e lagolagoina ai le manatu e ese le tali atu o fai'ai o tane ma fafine i fa'aoso fa'afeusuaiga e fa'atatau i mea o lo'o i totonu o le fa'aosofiaga. E i ai le eseesega o feusuaiga i le faʻamalosia o neural i le va o alii ma tamaitai e faʻatatau i le itupa a le tagata fai mea i le faʻamalosi (Rupp, Herman, Hamann, & Wallen, 2004). A'o iai i le fMRI scanner, o mata'upu na matamata pea i ata o lo'o fa'aalia ai tama'ita'i, tama'ita'i, o se tulaga le fa'aituau, po'o se fa'amautu, o lo'o tu'uina atu i se mamanu poloka. O le faʻaosoina o faʻamaʻi faʻafeusuaiga na faʻatusatusa i le faʻagaoioia i le taimi o le tulaga le mautonu. O le fa'agaoioia sili atu i fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga fa'atusatusa i fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga na va'aia i tamaloloa i totonu o le tino maualalo ma le occipital lobes. E le'i fa'aalia e tama'ita'i so'o se vaega o le fa'ateleina o le fa'agaoioia i le fa'afeagai pe a fa'atusatusa i le fa'aosofiaina o le itupa tutusa. Na faʻaalia e tamaloloa le tele o faʻagaioiga eseese o vaega faiʻai e fesoʻotaʻi ma faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga nai lo tamaitai, e aofia ai le amygdala, hippocampus, basal ganglia, ma nisi vaega o le pito i luma. E le'i fa'aalia e tama'ita'i nei 'ese'esega, e ta'u mai ai e le fa'ailogaina fa'alagona e tama'ita'i i le va o itupa fa'afeagai ma fa'aosofiaga o itupa tutusa e pei ona faia e tamaloloa. Na'o tama'ita'i na fa'aalia le fa'ateleina o le fa'agaoioiga i le itupa e tasi pe a fa'atusatusa i fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga i vaega va'aia. O nei eseesega e mafai ona atagia ai taʻiala eseese mo tamaʻitaʻi i le faʻaogaina o le mafaufau o mea faʻamalosi, aemaise i le faʻaogaina e tamaʻitaʻi o latou mafaufau i le faʻafeusuaiga. O le faʻateleina o le faʻagaoioia e tamaʻitaʻi i totonu o nei vaega o le cortical e mafai ona atagia mai ai se auala sili atu ona faigata i faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga e taulaʻi e le gata i tulaga faʻafeusuaiga o se faʻaosofia, ae faʻapea foʻi i mea e le o faʻafeusuaiga ma atonu e sili atu faʻalapotopotoga (Rupp & Wallen, 2007).

O suʻesuʻega o loʻo faʻalavelaveina ai faʻamoemoega faʻapitoa o faʻamaʻi faʻafeusuaiga vaʻaia e faʻaalia ai le avanoa e eseese ai alii ma tamaitai i la latou fuafuaga o le gaioiga o le mafaufau pe a tuʻuina atu faʻaaliga faʻafeusuaiga e maua ai le vaʻaia o eseesega i le faʻagaina o neural. O se suʻesuʻega neuroimaging talu ai nei (Ponseti et al., 2006) na maua e faapea pe a le maua elemene faʻalapotopotoga lautele o faʻamalosi, alii ma tamaitai, e tusa lava po o le a le faʻafeusuaiga, faʻaalia mamanu tutusa o le faʻagaioiina o neural i le tali atu i le faʻaalia o feusuaiga. I lenei su'esu'ega, e va'aia e ali'i ma tama'ita'i fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga ma tama'ita'i ata o itutino fa'afeusuaiga e aunoa ma se isi vaega o le tino po'o se fa'amatalaga. Na faʻaalia e tusitala e leʻi eseʻese tane ma fafine i la latou tali atu i le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga (pe a faʻatusatusa i ata o le IAPS o le valence fetaui ma le faʻafefe) i le tali atu i ata e aunoa ma se faʻamatalaga avanoa. Ae ui i lea, o le a le mea na ese ai, o le ituaiga o faʻaosofia na maua ai le faʻateleina o le faʻagaoioia i vaega e fesoʻotaʻi ma taui, aemaise lava le ventral striatum ma centrodian thalamus. Mo tane ma tamaʻitaʻi faʻafeusuaiga ma faʻafeusuaiga, o le faʻagaoioia o le faiga o taui na sili ona maualuga pe a matamata i ata o latou itupa e fiafia i ai. O lenei suʻesuʻega e lagolagoina ai lo tatou manatu e le eseese tane ma fafine i ala neura o loʻo faʻavaeina faʻafeusuaiga, ae naʻo le faʻaosofia ma taʻiala e faʻagaoioia ai faiga.

O se suʻesuʻega o le tali a le EEG i faʻamaʻi tutusa ma le faʻafeagai i tane ma fafine e lagolagoina ai faʻataʻitaʻiga suʻesuʻega ma fautua mai e faʻaitiitia e fafine le va o le tutusa ma le faʻafeusuaiga faʻaosofia nai lo alii (Costell, Lunde, Kopell, & Wittner, 1972). Costell et al. fuaina le amplitude o le contingent negative variation (CNV) galu. O lenei vaega o le EEG e tupu i le va o le tuʻuina atu o le lapataiga ma le faʻamoemoega faʻaosofia ma e manatu e atagia ai le maualuga o le faʻamoemoe ma le faʻalauteleina o le gauai. O le fa'aosofiaga fa'amoemoe o se ata o se tama po'o se tama'ita'i e le lavalava, po'o se ata le fa'afeusuaiga o se tagata. O le lapataiga faʻaosofia o se 500 msec muaʻi vaʻaia o le 10 sec faʻaosofia faʻaosofia. O alii ma tamaitai na faʻaalia le tele o le CNV i le faʻafeagai o feusuaiga nai lo le faʻaituau. E naʻo fafine, e ui i lea, na faʻaalia le faʻateleina o le tali atu i faʻamaʻi faʻafeusuaiga tutusa pe a faʻatusatusa i le le mautonu. O nei faʻamatalaga o loʻo fautua mai ai i le tulaga o le neural, e tutusa ma le mea na matauina i le tulaga o amioga, e sili atu le vaʻaia e alii nai lo tamaitai i le va o le faʻafeagai ma le itupa tutusa.

Matou te fa'apea e mafai ona 'ese'ese tama'ita'i ma tama'ita'i po'o a ituaiga fa'atupu fa'afeusuaiga e amata ai fa'aosofiaga ma fa'afeusuaiga. Aemaise lava, uiga ese'ese o fa'aosofiaga fa'afeusuaiga va'aia, e pei o le itupa o le au faifa'atasiga po'o fa'amatalaga tulaga o lo'o aofia ai, atonu e fesuisuia'i le aoga i le fa'aosoina o fa'afeusuaiga i ali'i ma fafine. O le mea lea, e pei ona fautuaina i luga, o le tulaga o le mafaufau o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga i le taimi e iloilo ai e alii ma tamaitai faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga atonu o se itu taua o le eseesega e maua ai le vaʻaia o eseesega o feusuaiga i le tali atu i feusuaiga.

Aafiaga Faaleaganuu

O tusitusiga o loʻo iloiloina i luga o loʻo tuʻuina atu ai faʻamaoniga o loʻo i ai eseesega feusuaʻiga i le tali atu i le faʻaalia o feusuaiga. O le amataga o le tali fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga i fa'afeusuaiga e le'o iloa. O mea fa'apitoa e mafai ona sociological, evolusione, physiological, psychological, po'o se mea e foliga mai o se tuufaatasiga. O fesuiaiga faʻale-aganuʻu e foliga mai e tele sona sao i le vaʻaia o eseesega o feusuaiga i lipoti o faʻafeusuaiga. O nisi tagata suʻesuʻe e finau e faapea o feusuaiga e tele lava o se mea faʻaagafesootai (Reiss, 1986). I le tala faasolopito, o aganuu i Sisifo ua tuʻuina atu ai i alii le tele o saolotoga tau feusuaiga ma faʻamalosia ai tamaitai i le faʻaalia o le faʻaosofia o feusuaiga poʻo le fiafia i mea tau feusuaiga, o se tulaga faʻalua e iai e oʻo lava i sina tikeri i aso nei (Crawford & Popp, 2003; Murnen & Stockton, 1997). O se suʻesuʻega o mataupu o ata televise lauiloa e faʻaalia ai tagata matutua 12-22 tausaga na maua ai e tele atu agafesootai ma faʻalagona aʻafiaga leaga i vaaiga na amata ai e fafine ni feusuaʻiga nai lo le taimi na faia ai e tane (Aubrey, 2004). E le gata o le televise lauiloa, ae o ata foi na faʻaaogaina mo aʻoaʻoga faʻafeusuaiga mai le 1990 i le 2000 na maua e faʻaalia ai se tulaga faʻalua faʻafeusuaiga e faʻamalosia ai le faʻaogaina ma le faʻaeteete o tamaitai (Hartley & Drew, 2001). O a'oa'oga fa'aagafesootai e maua e ali'i ma tama'ita'i i o latou olaga atoa e mafai ona fa'atalanoaina o latou lagona fa'apitoa o tu'inanau fa'afeusuaiga e tali atu ai i lagona fa'afeusuaiga. O loʻo i ai eseesega faʻale-aganuʻu i uiga faʻafeusuaiga e taʻu mai ai o aʻafiaga faʻaagafesootai e saofagā i le matauina o eseesega i uiga ma amioga faʻafeusuaiga (Reiss, 1986; Widmer, Treas, & Newcomb, 1998). E lē gata i lea, o le auai i le lotu ma le faailoaina o lotu e fesootaʻi ma le faaitiitia o le tuufau o feusuaʻiga (Haerich, 1992; Jensen, Newell, & Holman, 1990). Afai o a'oa'oga fa'alelotu e fa'atauva'a fa'afeusuaiga i tama'ita'i, e ono a'afia ai uiga ma amioga fa'afeusuaiga a fafine, ma fa'aituau ai a latou tali lipotia i fa'afeusuaiga. I totonu o le fale suesue, e ui lava e masani ona faʻaalia e tamaloloa le tele o faʻafeusuaiga mai lipine vitio o fegalegaleaiga faʻafeagai faʻafeagai nai lo tamaitai, o lenei eseesega feusuaʻiga na faʻaititia i tamaloloa ma le tele o le faʻaalia i fafine, poto faʻaaʻoaʻoga, ma le faʻaitiitia o matafaioi tau tane (Koukounas & Letch, 2001). Faʻatasi, o tusitusiga muamua o loʻo fautua mai ai o le eseesega i le va o alii ma tamaitai i le poto masani, matafaioi o itupa, ma lagona e uiga i feusuaiga e mafai ona maua ai tulaga eseese o le faʻaosofia.

Talu ai e ono lagona e tamaitai le sili atu o le manatu ia i latou lava i la latou tali atu i faʻafeusuaiga ona o faʻamoemoega faʻalapotopotoga, atonu latou te taumafai e faʻalavelave a latou tali e fetaui ma matafaioi faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga lea e le faʻaalia ai e tamaitai tulaga maualuga o tali faʻafeusuaiga. O se suʻesuʻega e suʻesuʻeina ai le faʻaituau i le lipotia e le tagata lava ia o amioga faʻafeusuaiga na faʻatautaia ai uiga faʻafeusuaiga ma amioga faʻafeusuaiga i tamaiti aʻoga i lalo o tulaga e tolu ma maua ai o fafine, e sili atu nai lo alii, e leʻi lipotia a latou amioga faʻafeusuaiga pe a le faʻamaonia le faʻamaonia (Alexander & Fisher, 2003). E mafai e tama'ita'i ona fa'atino tulaga fa'apena fa'afeusuaiga e tali tutusa pe a tu'uina atu fa'amalosi fa'afeusuaiga. E ese mai i tamaitai, atonu e masani ona latou le lipotia a latou aafiaga tau feusuaʻiga talu ai e fetaui ma o latou manatu faʻalapotopotoga faʻalapotopotoga, e mafai e alii ona sili atu lipoti o latou aafiaga faʻafeusuaiga talu ai e fetaui ma a latou matafaioi faʻafeusuaiga (Fisher, 2007). O se suʻesuʻega talu ai nei na maua ai o tamaloloa e faʻaalia i le maualuga o le hypermasculinity ma le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga na lipotia mai le tele o paaga faʻafeusuaiga pe a iai se fafine faʻataʻitaʻi e faʻatautaia le suʻesuʻega e le taʻua, nai lo le iai o se tamaʻitaʻi faʻataʻitaʻi. O lenei aafiaga na faatoa matauina, ae ui i lea, ina ua i ai i le itulau faavaa o le suʻesuʻega se faʻamatalaga o loʻo faʻaalia talu ai nei o fafine e sili atu le faʻatagaina o feusuaiga ma le poto masani nai lo alii. O suʻesuʻega e faʻapea o tamaʻitaʻi e sili atu le faʻamaoniaina o faʻataʻitaʻiga masani a tama tane e suia a latou lipoti pe a iai se feʻau o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga fafine, ma latou te faia naʻo le i ai o se tamaʻitaʻi faʻataʻitaʻi, e faʻamaonia ai le lavelave o aʻafiaga o agafesootai masani ma uiga i le saʻo. lipoti o amioga tau feusuaiga i alii. O nei suʻesuʻega faʻatasi o loʻo faʻamamafaina ai le eseesega ma le faʻalauteleina o aʻafiaga e foliga mai o loʻo i ai i alii ma tamaitai ia latou lipoti o amioga faʻafeusuaiga, lea e taua le mafaufau pe a suʻesuʻeina eseesega o feusuaiga i le tali atu i faʻafeusuaiga.

O lenei faʻalavelave poʻo le faʻaleleia atili o le tali atu e mafai ona i ai ni aʻafiaga taua, e le gata mo suʻesuʻega e fuaina ai lipoti faʻapitoa o faʻafeusuaiga, ae faʻapea foʻi mo suʻesuʻega o le faʻamalosi tino poʻo le faʻamalosia o neural. E tusa ai ma le faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga a lenei pepa, o le taofiofia o suʻesuʻega faʻapitoa a tamaʻitaʻi o le a faʻaitiitia ai faʻamatalaga lelei i luga o le faʻaosofia o le tino e maua ai le maualalo o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga i tamaʻitaʻi e faʻalavelaveina lipoti faʻapitoa. O le faʻasaina foi e aʻafia ai fua o le faʻagaioiina o neura, faʻaalia e se suʻesuʻega fMRI lea na taʻu atu ai i tamaloloa e matamata i ata tifaga faʻatasi ma le aunoa ma le taofia o latou tali. O tamaloloa e aunoa ma se faʻalavelave na faʻaalia le faʻaogaina o uiga i le amygdala, lobes i luma o le tino, ma le hypothalamus, ae o tamaloloa na taofia a latou tali e leʻi (Beauregard, Levesque, & Bourgouin, 2001). O le mea lea, afai e sili atu ona faʻalavelave faʻasalalau e fafine a latou tali faʻafeusuaiga latou lipotia muamua le maualuga o le tuʻinanau ma neural arousal i le tali atu i faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga atonu e atagia ai le sili atu o le faʻaogaina o le tagata lava ia i fafine nai lo alii.

O le a'afiaga o uiga fa'afeusuaiga fa'aagafesoota'i ma fa'atatauga o mataupu e fa'afetaui a latou fa'amatalaga a le itupa i fa'amoemoega fa'aagafesootai e mafai ona fa'amatalaina ai le tele o le fe'avea'i o lo'o lipotia i tusitusiga e uiga i lipoti o fa'afeusuaiga fafine. O fua fa'atatau a tama'ita'i e uiga i fa'afeusuaiga e masani ona le fetaui ma fua fa'aletino po'o fa'aoso (Heiman, 1977; Laan et al., 1995; Steinman et al., 1981). O le tasi e fa'afoeina atonu o uiga fa'afeusuaiga, ona o lo'o i ai so'otaga taua i le va o nei uiga ma le maualuga o le fa'afeusuaiga. Mo se faʻataʻitaʻiga, o fafine e sili atu le le lelei o feusuaiga na lipotia mai le maualalo o le maualuga o le faʻafeusuaiga i le tali atu i ata mataga nai lo tamaitai e sili atu le lelei o feusuaiga (Kelly & Musialowski, 1986). I se tulaga talitutusa, o se isi suʻesuʻega na maua ai e ui lava o le faʻaosofia o le tino e tutusa i le tali atu i ituaiga eseese e lua o ata tifaga, o le ata na faʻaalia ai lagona o le maasiasi, ita, poʻo le taʻusalaina na maua ai le maualalo o faʻatatauga o le faʻafeusuaiga (Laan et al., 1994). O lenei va'aiga i le va o le fa'atupuina o le tino ma le physiological e le gata i uiga fa'afeusuaiga, ae e feso'ota'i fo'i ma fa'afeusuaiga. Chivers et al. (2004) na maua ai e tutusa lava le faaosofia o le itupa o tamaitai i ata tifaga o feusuaiga faatauafafine ma feusuaiga e tusa lava po o a latou lava faʻafeusuaiga. I se fa'atusatusaga, o latou fa'aoso fa'afeusuaiga na fa'ailoa mai e ese'ese i le va o fa'aosofiaga e fa'atatau i le itupa a le au fai ata tifaga ma e fetaui lelei ma a latou lava ta'utinoga fa'afeusuaiga. E leʻi faʻaalia e tamaloloa se faʻalavelave tutusa. O faʻataʻitaʻiga ogaoga o le le fetaui o tamaʻitaʻi i le va o le mafaufau ma le physiological arousal i fafine o lipoti faʻafomaʻi o tagata na afaina i feusuaiga o loʻo faʻamatalaina ai le faʻaosofia o le itupa i le taimi o le faʻalavelave.

O le a'afiaga o fegalegaleai i le taofiofia o tama'ita'i i nisi o vaega o le tali atu i feusuaiga, ae le o isi, ua fa'amamafaina ai le lavelave o tali fa'afeusuaiga a fafine. E tele gaioiga fa'ale-mafaufau ma fa'aletino e mafai ona 'ese'ese a'afiaga fa'aagafesootai, suia le tali tu'inanau ma le itutinosa. E le gata i lea, e ui lava e itiiti ifo le maʻoti o tamaʻitaʻi e tali atu i le itutino nai lo alii (Chivers et al, 2004; Chivers & Bailey, 2005), o latou lipoti fa'apitoa atonu e sili atu ona a'afia fa'ale-agafesootai ma fa'apea e sili atu ona fa'asaina. E fa'aalia e tama'ita'i le fa'aoso fa'afeusuaiga i le tele o fa'aosofiaga latou te le'o lipotia mai o ni fa'atupu fa'afeusuaiga fa'atatau, e pei o le fa'aalia o feusua'iga i le va o ni tagata se to'alua o le itupa e le fiafia i ai po'o ni tagata e le o ni tagata (Chivers et al., 2004; Chivers & Bailey, 2005). O le fa'aoso fa'apitoa a tama'ita'i e foliga mai o lo'o atagia mai ai le taua o le fa'aituau fa'apitoa i feusuaiga a tama'ita'i. Afai e tupu fa'aoso fa'afeusuaiga i fa'aosofiaga e le fa'aosoina e tama'ita'i, e foliga mai e le mafai ona latou faia feusua'iga ma na fa'aosofia, e ui lava e mafai ona latou faia. I se fa'afeagai, e itiiti fa'aoso fa'afeusuaiga e foliga mai e le maua ai le fa'atupu fa'afeusuaiga, o lona uiga fa'atatau, ae le o le fa'afeusuaiga, ua avea le fa'atupu fa'afeusuaiga ma mea taua i le fa'avasegaina o amioga fa'afeusuaiga a tama'ita'i. E matua iloga lava le ese'esega lea mai faiga fa'afeusuaiga a ali'i lea o le fa'atupu fa'aletagata e aunoa ma le fa'aoso fa'afeusuaiga o le a taofia ai le tele o amioga fa'afeusuaiga ma avea ai le fa'afeusuaiga o se vaega fa'atulafonoina taua o faiga fa'afeusuaiga a ali'i.

Faʻatasi, o nei suʻesuʻega e faʻaalia ai i fafine le motusia i le va o lipoti faʻaletino ma faʻavae o le faʻafeusuaiga. Pe o nei eseesega e afua mai i agafesootai e fa'aituau lipoti a tama'ita'i ma lagona o fa'afeusuaiga e le'i fo'ia. Po'o le a lava le mafua'aga, o ia fa'aituau e ono suia ai le va'aiga a tama'ita'i i lo latou fa'aoso fa'aletino ina ia latou le o'o fa'atatau i lagona fa'ale-mafaufau fa'atasi ma a latou tali fa'afeusuaiga. I le isi itu, o se taunuuga o faʻamoemoega faʻaagafesootai, e mafai e fafine ona faʻalavelaveina le maualuga o le faʻafefe latou te lipotia, ina ia le atagia ai le maualuga o le faʻaosofia latou te oʻo moni i ai. O le fea o nei faiga e aoga, pe o se isi faiga e maua ai lenei motusia, e faigata ona iloa ona tatou te le o iloa le taua o le faʻamalosi i le itutinosa mo lagona faʻapitoa o fafine o le faʻafeusuaiga. O se vaega taua o su'esu'ega i le lumana'i, o le sao lea e fai e fa'aagafesootai i le fa'atupuina o uiga fa'afeusuaiga ma pe fa'afefea ona fa'amalieina tali tu'ufa'atasi ma le physiological i fa'aosofiaga fa'afeusuaiga.

Fa'aa'afiaga Fa'aola

I le faaopoopo atu i faʻalavelave faʻaagafesootai, o le eseesega o meaola i le va o alii ma tamaitai e foliga mai e saofagā i le eseesega o feusuaiga i le tali atu i faʻafeusuaiga. E ui lava o agafesootai e mafai ona fa'amalosia malosi le tali atu o tane ma fafine i fa'aosofiaga fa'afeusuaiga, e mafai e mea fa'ale-aganu'u ona iloa le tele e mafai ai e mea fa'aagafesoota'i ona fa'aogaina le fa'atupuina o le tino ma le physiological. Gonadal steroid hormones e foliga mai o sui tauva mo aʻafiaga o meaola i luga o le mafaufau o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga, e aofia ai suʻesuʻega faʻaosofia, gauai, ma le faʻaosofia o feusuaiga. E mafai e Hormone ona gaoioi e ala i le suia o le mafaufau ma le valence o faʻamalosi faʻafeusuaiga. O galuega talu ai ua faʻaalia ai o tamaloloa e sili atu le faʻaogaina ma le physiological faʻaosofia i faʻafeusuaiga faʻamalosi ma le maualuga o le gauai ma lagona lelei (Koukounas & McCabe, 2001). E mafai ona a'afia le fa'alogo ma isi fa'agaioiga o le mafaufau ile maualuga ole testosterone ile tane. O se suʻesuʻega PET na maua ai o le faʻagaoioia i le taumatau ogatotonu occipital gyrus ma le taumatau pito i lalo o le pito i luma, o vaega e fesoʻotaʻi ma lagona ma le faʻaosofia, i le tali atu i le matamataina o ata tifaga faʻataʻitaʻi sa faʻamaopoopo lelei ma le maualuga o le testosterone i alii (Stoleru et al., 1999). E le gata i lea, o tane hypogonadal, o loʻo maualalo le maualuga o le testosterone, latou te le faʻaalia ni faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga masani o tamaloloa e masani ona maualuga le testosterone e tali atu i le matamata i ata tifaga (Park et al., 2001). Ae ui i lea, i le maeʻa ai o le tolu masina o le faʻaopoopoga o le testosterone, o tane hypogonadal e faʻaalia le faʻateleina o le faʻagaoioia i le pito i lalo pito i luma, cingulate, insula, corpus callossum, thalamus, ma globus pallidus, e pei ona matauina i alii masani i le tali atu i feusuaiga. Ona o tane hypogonadal e leʻi togafitia e mafai ona maua ni faʻavae pe a vaʻavaʻai i feusuaiga faʻamalosi i fua tutusa ma alii masani (Kwan, Greenleaf, Mann, Crapo, & Davidson, 1983), o nei suʻesuʻega e aʻafia ai le testosterone i le tali atu e le o le tino i feusuaiga. Latou te leʻi mauaina se eseesega i le faʻagaoioia i le amygdala atonu o se taunuuga o metotia. Fa'ato'a fa'ato'a fa'atupuina ai e tagata su'esu'e fMRI le fa'ai'uga e su'esu'e sa'o ai lenei fa'ai'uga loloto fa'amau.

O suʻesuʻega muamua o loʻo fautua mai ai o le testosterone e aʻafia ai le faʻafeusuaiga i fafine. Alexander ma Sherwin (1993) na maua ai o le gauai atu i suʻega faʻafeusuaiga faʻataʻitaʻiga i totonu o se vaega laiti o fafine, e maualalo le maualuga o le testosterone, na faʻapipiʻiina ma latou maualuga maualuga o le testosterone. Sa talosagaina i latou e toe fai se fe'au su'esu'e fa'atatau i le taliga e tasi a'o tu'uina atu se fe'au fa'alavelave, a lē o uiga fa'afeusuaiga pe lē fa'afeusuaiga, pe a mae'a sina fa'atuai i le isi taliga o mata'upu. Na faia e tamaitai uma le tele o mea sese i le toe faia o le feʻau faʻamoemoe pe a faʻafeusuaiga le tagata faʻalavelave nai lo le taimi na faʻaosofia ai le le mautonu. I le 12 fafine e maualalo le testosterone na faʻateleina, ae le o le faʻataʻitaʻiga lautele, o mea sese i le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga na faʻamaopoopoina ma le testosterone, ma faʻaalia ai o loʻo i ai se faʻailoga mo le gaioiga o le hormone. E ui lava e faigata ona faʻamatalaina iʻuga ona o le mea na tupu naʻo tamaʻitaʻi e matua maualalo le maualuga o le testosterone, latou te fautua mai e mafai e le testosterone ona faʻateleina le gauai atu i feusuaiga. O lenei manatu o loʻo lagolagoina e se suʻesuʻega na tuʻuina atu ai le testosterone exogenous i fafine masani ma suia ai a latou tali i faʻafeusuaiga (Tuiten et al., 2000). O tamaitai na mauaina se tui e tasi o le testosterone na lipotia, e fa itula i le maeʻa ai o le pulega, faʻateleina le "tuʻinanau" feusuaʻiga ma faʻaalia le faʻaosofia i ata vitio. E ui o lenei suʻesuʻega e manaʻomia ona toe faia, e faʻaalia ai se faʻagaioiga o le testosterone i luga o le mafaufau o le faʻaosofia o feusuaiga.

Testosterone metabolites, aemaise o le estrogen, e mafai foi ona aʻafia ai le faʻaalia o feusuaiga i alii ma tamaitai. I se tulaga faavae, o hormones e tali atu i mata (Suzuki et al., 2001) e mafai moni lava pe fa'apefea ona va'aia e se tasi lo latou si'osi'omaga e fa'aituau atu i fa'ailoga fa'afeusuaiga susulu, mo se fa'ata'ita'iga. O le manatu i, ma le gauai atu i, le siosiomaga e mafai foi ona aafia i hormones, atonu e le tuusao e ala i aafiaga hormonal i le faaosofiaga tau feusuaiga (Rupp & Wallen, 2007; Wallen, 1990, 2001). O le tele o suʻesuʻega i fafine e maua ai le faʻateleina o manaʻoga tau feusuaiga, masturbation, ma le amataina o feusuaiga i le taimi o le ovulatory e fesuisuiai i luga o le taamilosaga (Harvey, 1987; Tarin & Gomez-Piquer, 2002; Wallen, 2001). Ae ui i lea, o a'afiaga o le ta'amilosaga o le ma'i masina e masani ona fa'apitoa (Tarin & Gomez-Piquer, 2002) ma nisi o suʻesuʻega e le o faʻaalia ai se suiga i tulaga faʻavae o le faʻaoso i le taamilosaga poʻo le faʻateleina o le faʻafefe i fafo atu o le ovulation (Schreiner-Engel, Schiavi, Smith, & White, 1981). O su'esu'ega le talafeagai o lo'o su'esu'eina ai a'afiaga o le hormonal i le fiafia o tama'ita'i i fa'aosofiaga fa'afeusuaiga va'aia e ono mafua, i se vaega, i fa'afitauli fa'apitoa. O le fa'afitauli masani masani o le tele o su'esu'ega e fa'aaogaina iunite fa'atatau o fua e fai ma fa'ailoga o le fiafia i fa'aosofiaga. O le fa'aogaina o fua fa'atatau e le mafai ona fa'aalia sa'o a'afiaga o le homone ona o su'esu'ega fa'atatau e masani ona mafatia i le fa'aituau ma le fa'asaina (Alexander & Fisher, 2003) ma 'aua ne'i o'o atu i a'afiaga fa'aletonu o le ta'amilosaga o le ma'i masina i le aulelei ma le fa'ata'ita'i o tama'ita'i (Travin & Gomez-Piquer, 2002). Mo se faʻataʻitaʻiga, e lipotia e fafine se manaʻoga sili atu e alu i patī ma faʻafeiloaʻi alii i le taimi o le ovulation (Haselton & Gangestad, 2006) ma fa'aalia atili teuga ma teuga (Haselton, Mortezaie, Pillsworth, Bleske-Rechek, & Frederick, 2006). O se fa'afitauli masani lona lua i le su'esu'eina o a'afiaga o le ta'amilosaga o le ma'i masina i le fiafia o tama'ita'i i fa'aosofiaga fa'afeusuaiga va'aia, o le fa'aogaina lea o se mamanu o mata'upu. O le faʻaaogaina i totonu o mataupu faʻatusatusaga i le taamilosaga o le maʻitaga a se fafine e ono faʻafitauli pe a mafaufau i taunuʻuga o se suʻesuʻega talu ai o loʻo faʻaalia ai o le faʻafeusuaiga o le tino i le tali atu i lagona faʻafeusuaiga vaʻaia e le faʻalagolago i le tulaga o le hormonal i le taimi o suʻega, ae i luga o le tulaga o le hormonal. tama'ita'i i le taimi muamua na latou fa'aalia (Slob, Bax, Hop, Rowland, & van der Werff ten Bosch, 1983). I lena su'esu'ega, o le tulaga o le hormonal i le taimi muamua o le su'ega na fa'aalia ai le fa'atalanoaina o la'asaga mulimuli ane o le tali fa'afeusuaiga ile va'aiga va'aia. O tama'ita'i na muamua fa'aalia i lagona fa'afeusuaiga va'aia i le taimi o la latou luteal vaega na maualalo le maualuga o le fa'aoso fa'aletino pe a fa'ata'ita'iina mulimuli ane i isi vaega o latou ta'amilosaga fa'aletausaga nai lo tama'ita'i na muamua fa'aalia i se isi vaega. I lenei auala, o hormones atonu na muamua pe faʻapipiʻi fafine ina ia faʻateleina tali i faʻaosofia na latou faʻaalia pe a maualuga atu le tuʻinanau o feusuaiga. O le mea lea, o su'esu'ega muamua o le su'esu'eina o suiga i le fiafia o tama'ita'i i lagona fa'afeusuaiga va'aia i le va'aiga o le ma'i masina e ono mafatia i lenei fa'afememea'i o le tulaga o le hormonal i le taimi muamua.

E le gata i aafiaga o le hormonal i le fiafia atoa o feusuaiga ma le faaosofia, o le vaaiga a tamaitai i le aulelei o alii e eseese ma o latou taamilosaga ova. O mea e fiafia i ai tamaitai e tusa ai ma le tane o foliga o alii e fesuisuiai i le taamilosaga o le maʻi masina (Gangestad & Simpson, 2000). E fa'aalia e tama'ita'i le fiafia i uiga fa'atama'i tane i le taimi o la latou fa'ata'ita'iga o le ta'amilosaga e le o matauina i isi vaega (Feinberg et al., 2006; Gangestad, Simpson, Cousins, Garver-Apgar, & Christensen, 2004; Penton-Voak & Perrett, 2000). O le mea moni, pe a faʻataʻitaʻiina i le taimi o le luteal phase, e maua e fafine foliga tamaʻitaʻi e sili atu ona lalelei nai lo foliga tama (Jones et al., 2005). O le fesuisuiai o mea e fiafia i ai e mafai ona atagia ai le fesuisuiai o mea e ave i ai le faamuamua i le taamilosaga o le ma'i masina (Gangestad & Simpson, 2000). E ui lava o tane e sili atu ona foliga faʻaletagata e mafai ona maua ai kenera e sili atu le malosi, o tama tane e itiiti lava le faʻatupeina i fanau (Waynforth, Delwadia, & Camm, 2005) ma ulufale i mafutaga faipaaga (van Anders & Watson, 2006). I le ovulation, pe a foliga mai e maʻitaga, e mafai e fafine ona faʻamuamua le mauaina o kenera talafeagai ma sili atu ona tosina atu i tama tane. I le taimi o le luteal phase, i se faʻatusatusaga, pe a sauni hormones mo le maʻitaga, e mafai ona suia le faʻamuamua mai le faʻaipoipo ma tama tane i le sailia o se paaga mautu e mafai ona tuʻuina atu tupe faʻaalu matua ma punaoa. O le filifiliga o se paaga o se filifiliga lavelave e faapaleni ai le taui e mafai ona maua o le maualuga o le tulaga tau kenera ma tulaga lamatia o le maualalo o le tausiga faamatua po o faama'i pipisi mai feusuaiga ma faama'i. E le o iloa i le taimi nei pe fa'afefea ona feso'ota'i le hormonal states ma le fesuisuia'i o mana'oga o paaga e fa'afetaui ai mana'oga o tama'ita'i mo uiga tane. Atonu o se a'afiaga tutotonu lea o le mafaufau ma o le tulaga o le hormonal o se tagata e fa'atūina ai se fa'asologa fa'asolosolo fa'asolosolo e su'esu'eina ai ni paaga.

Suiga i le fa'aoso fa'afeusuaiga atoa ma le mana'o ma le mana'o o le paaga fa'atasi ai ma le fesuisuia'i o le maualuga o le homone i le ma'i masina e ono mafua ona o le fesuisuia'i o le fa'agaioiina o lagona fa'afeusuaiga i le taamilosaga. O lenei manatu e lagolagoina e se suʻesuʻega neuroimaging talu ai nei na maua ai le eseesega i le faʻagaoioia o neural i fafine o loʻo vaʻavaʻai i faʻataʻitaʻiga faʻafeusuaiga e faʻatatau i la latou maʻi masina i le taimi o suʻega (Gizewski et al., 2006). Aemaise lava, na sili atu le faʻagaoioia o fafine i le cingulate i luma, insula agavale, ma le tuʻu ese o le orbitofrontal cortex pe a faʻataʻitaʻiina i le ogatotonu o le luteal pe a faʻatusatusa i le maʻitaga. O faʻamaoniga mo lenei mea e maua mai i suʻesuʻega a le ERP o fafine o loʻo vaʻavaʻai i feusuaiga faʻafeusuaiga lea e suia ai le gaioiga a le ERP i le vaega o le taamilosaga (Krug, Plihal, Fehm, & Fanau mai, 2000). E sefulutasi fafine na matamata i ata o tamaloloa e le lavalava, ata le tutusa o tagata, ma pepe i le taimi o latou maʻi masina, ovulatory, ma luteal phase. Na'o le taimi o le ovulatory phase, pe a maualuga le estrogen, na fa'aalia ai e fafine le fa'atuputeleina o le vaega lelei tuai (LPC) i feusuaiga pe a fa'atusatusa i le le mautonu. O le LPC e manatu e ma'ale'ale ile vance ma tulaga ole fa'agaioiga o lagona. Faʻatasi ma suiga faʻatatau i le LPC, na lipotia mai e fafine le sili atu o le valence lelei i le tali atu i le faʻafeusuaiga i le taimi o le ovulatory. E ono mafai e le fesuiaiga o loʻo matauina i tusitusiga e uiga i eseesega o feusuaiga i le tali atu i le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga atonu o se vaega o se taunuuga mai suiga o le taamilosaga i le lagona o tamaitai. Masalo o le maualuga o le estrogen i le taimi o le periovulatory phase e faateleina ai le gauai o tamaitai ma le lelei o lagona o feusuaiga i tulaga tutusa ma tulaga e matauina i alii e fesuisuiai le maualuga o le hormone gonadal i se vaega laʻititi nai lo tamaitai.

E ui lava o faʻamaumauga talafeagai e faʻatusatusa i le taimi nei, e manino lava o le tulaga o le hormonal o mataupu e foliga mai o se fesuiaiga taua e mafaufau i ai pe a suʻesuʻeina eseesega o feusuaiga i le tali atu i le mafaufau i feusuaiga. O suʻesuʻega muamua na faʻaaogaina ai fafine o loʻo faʻaaogaina tui faʻagata (Hamann et al., 2004), pe le'i iloiloina po'o fea na i ai mataupu i o latou ma'i masina (Chivers & Bailey, 2005; Hamann et al., 2004; Koukounas & McCabe, 2001; Ponseti et al., 2006). O nei fa'afitauli o le mamanu ua punitia ai se mea e foliga mai e taua tele ma ua fa'ateleina ai le fesuisuia'i o i'uga. O suʻesuʻega i le lumanaʻi e manaʻomia le suʻesuʻeina saʻo o le aʻafiaga o le tulaga o le hormonal i luga o le vaʻaia o faʻamaʻi faʻafeusuaiga ma pe faʻafefea ona fesoʻotaʻi ma eseesega i alii ma tamaitai.

FAAIUGA

O fa'amaumauga o lo'o maua i le taimi nei o lo'o lagolagoina malosi le manatu e 'ese'ese tane ma tama'ita'i i tu'aiga fa'aosofia latou te maua ai le fa'afeusuaiga ma le fa'aosofia. Matou te le o iloa lava le sootaga i le va o nei eseesega o feusuaiga i mea e fiafia i ai ma eseesega i le physiological arousal ona e leʻi i ai se metric masani e faʻatusatusa ai le faʻaosoina o le physiological i alii ma tamaitai. O mea eseese e manino lelei le tali atu i fa'afeusuaiga fa'aosofia i tane ma fafine. O faʻamaoniga e faʻamaonia ai o nisi na vaʻaia muamua le eseesega o feusuaiga i le tali atu i faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga atonu, i se vaega, e atagia ai se tali eseʻesega i mea o loʻo faʻaaogaina. O tamaloloa e a'afia i le itupa o le tagata fai ata tifaga o lo'o fa'aalia i totonu o le fa'aosofiaga a'o mea fa'apitoa, atonu e mafai ai ona fa'atupuina se va'aiga fa'aagafesootai, atonu e sili atu ona taua i fafine. E le gata i lea, e masani lava ona sili atu le fiafia o alii i faʻamalosi e faʻatagaina ai le faʻamaonia o le tagata fai mea ma le faʻaalia o latou lava i totonu o le faʻaaliga, ae o fafine e faʻaosofia muamua e ala i faʻamalosi e faʻatagaina ai le vaʻaia, e ui lava e faʻaaogaina e alii le fuafuaga faʻataʻitaʻiga lea e fesoʻotaʻi lelei ma le faʻafeusuaiga (Koukounas & Over, 2001). Pe o nei mea e fiafia i ai e a'oa'oina pe fa'anatura e le o iloa. Galue e Chivers ma Bailey (2005) o lo'o fa'ailoa mai ai o tama'ita'i e itiiti le fa'apitoa o latou faiga fa'aoso nai lo ali'i, atonu o se faiga e puipuia ai. O galuega i le lumana'i o le a manuia mai le fa'avasegaina o uiga e 'ese'ese fa'afiafia i ali'i ma fafine. O le malamalama i nei eseesega e taua tele i suʻesuʻega i le lumanaʻi i le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga e faʻamoemoe e faʻaogaina faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga e faʻatusalia faʻafeiloaʻi i alii ma tamaitai.

O le eseesega o feusuaiga o loʻo matauina i le faʻaosofiaina o feusuaiga i le vaʻaia o feusuaiga atonu o le tuʻufaʻatasia o aʻafiaga o agafesootai ma meaola i luga o gaioiga faʻapitoa e faʻatonuina le manatu ma le iloiloga o nei faʻaosofia. Fa'avae i le va'aiga eseese o tama'ita'i ma tama'ita'i i nei fa'aosofiaga e lelei ma fa'aoso, o le a i'u ai i le va'aia o le eseesega i tali fa'aletino ma le mafaufau. Fa'aosofiaga fa'afeusuaiga, fa'amoemoega fa'atatau ile itupa, ma uiga fa'afeusuaiga o mea fa'alemafaufau ia e ono a'afia ai le tali atu a le tagata auai ile fa'aosofiaga fa'afeusuaiga, aemaise lava i fafine. O le lagolago malosi mo lenei manatu o loʻo faʻaalia i le suʻesuʻega masani e faʻapea o fua faʻatatau ma le physiological o faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga i fafine e masani ona le faʻamaonia.

O le suʻesuʻega atili o le mafaufau o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga e taua tele i lo tatou malamalama i le gaioiga faʻafeusuaiga, e le gata i le auala e tali atu ai tagata auai i tulaga faʻataʻitaʻi, ae maise i le malamalama i feusuaiga i fafo atu o le fale suesue. O togafitiga o lo'o i ai nei mo le fa'aleagaina o feusuaiga i tama'ita'i ma tama'ita'i e fa'atatau i le vaega fa'aletino o le fa'aoso fa'afeusuaiga, e pei o le mafai ona fa'atumauina se fa'atutu po'o le fa'auluina o le va'a. Matou te finau e ui lava i le alualu i luma faʻasaienisi faʻasaienisi lata mai, o le togafitiga sili ona talafeagai o le mafaufau faʻamalosi. O tamaitai, aemaise lava, atonu e sili atu ona lelei le tautuaina e togafitiga faʻafeusuaiga e faʻatatau i vaega o le mafaufau o le faʻaosofia o feusuaiga, nai lo le tulituliloaina o vailaʻau faʻamaʻi, atonu e le aoga. Ma le mea mulimuli, e ui o le iloiloga o loʻo i ai nei e taulaʻi atu i le eseesega o feusuaiga i le gaioiga o le mafaufau o le vaʻaia o feusuaʻiga, o le eseesega i le gauai ma le fiafia mo elemene eseese o ata e le mafai ona tulaga ese i feusuaiga. Nai lo lena, o le eseesega i le tali atu i lagona faʻafeusuaiga vaʻaia e mafai ona avea ma se tasi faʻataʻitaʻiga e lagolagoina ai le manatu o le faiʻai o alii ma tamaitai e eseese galuega i la latou suʻesuʻega o le siʻosiʻomaga e maua ai ni faʻataʻitaʻiga faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga.

FUAFUAGA

  • Alexander MG, Fisher TD. Upumoni ma taunuʻuga: Faʻaaogaina o le paipa pepelo e suʻesuʻe ai eseesega o feusuaiga i le faʻaalia e le tagata lava ia feusuaiga. Tusitala o Su'esu'ega Fa'afeusuaiga. 2003;40:27–35. [PubMed]
  • Alexander GM, Sherwin BB. O vaila'au fa'afeusuaiga, amioga fa'afeusuaiga, ma le filifilia o le gauai atu mo le fa'aoso fa'ama'i i fafine e fa'aaogaina tui fa'agata. Psychoneuroedocrinology. 1993;18:91–102. [PubMed]
  • Aubrey JS. Feusuaiga ma faʻasalaga: O se suʻesuʻega o aʻafiaga tau feusuaʻiga ma tulaga faʻafeusuaiga faʻalua i polokalame talavou. Matafaioi Feusuaiga. 2004;50:505–514.
  • Bancroft J. Tali faʻapitoa ma le physiological i faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga i alii ma tamaitai. I: Lennart L, faatonu. Sosaiete, atuatuvalega, ma faama'i (Vol. 3.): O le fuataina ma le fanautama - o tane/tamaitai matafaioi ma mafutaga. Oxford: Oxford University Press; 1978. itulau 154–163.
  • Basson R. O se faʻataʻitaʻiga o le faʻafeusuaiga o fafine. Journal of Sex and Marital Therapy. 2002;28:1–10. [PubMed]
  • Beauregard M, Levesque J, Bourgouin P. Neural faʻamaopoopoina o le pulea e le tagata lava ia o lagona. Tusitala o le Neuroscience. 2001;21:1–6. [PubMed]
  • Chivers ML, Bailey JM. O se eseesega o feusuaiga i foliga e faʻaalia ai le tali tuinanau. Biological Psychology. 2005;70:115–120. [PubMed]
  • Chivers ML, Reiger G, Latty E, Bailey JM. O se eseesega o feusuaiga i le tulaga faʻapitoa o faʻafeusuaiga. Psychological Science. 2004;15:736–744. [PubMed]
  • Costa M, Braun C, Birbaumer N. Eseesega o itupa i le tali atu i ata o nudes: O se suʻesuʻega magnetoencephalographic. Biological Psychology. 2003;63:129–147. [PubMed]
  • Costell RM, Lunde DT, Kopell BS, Wittner WK. Suiga le lelei fa'aletonu e fai ma fa'ailoga o mea e fiafia i ai feusua'iga. Saienisi. 1972;177:718–720. [PubMed]
  • Crawford M, Popp D. Faiga fa'afeusuaiga fa'alua: O se iloiloga ma faiga fa'ata'ita'iga o le luasefulu tausaga o su'esu'ega. Tusitala o Su'esu'ega Fa'afeusuaiga. 2003;40:13–26. [PubMed]
  • Feinberg DR, Jones BC, Law Smith MJ, Moore FR, DeBruine LM, Cornwell RE, et al. Taamilosaga o le ma'i masina, tulaga o le estrogen, ma mea e fiafia i ai tane i le leo o le tagata. Hormone ma Amio. 2006;49:215–222. [PubMed]
  • Faifaiva TD. Ituaiga o le suʻega ma agafesootai masani aʻafiaga i lipoti o amioga faʻafeusuaiga i alii ma tamaitai talavou. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 2007;36:89–100. [PubMed]
  • Gangestad SW, Simpson JA. Le fa'atuputeleina o fa'aipoipoga a tagata: Fefa'ataua'iga ma fuafuaga fa'aopoopo. Saienisi Amio ma Fai'ai. 2000;23:573–644. [PubMed]
  • Gangestad SW, Simpson JA, Cousins ​​AJ, Garver-Apgar CE, Christensen PN. O mea e fiafia i ai tama'ita'i mo fa'aaliga amio a ali'i e suia i le ta'amilosaga o le ma'i masina. Psychological Science. 2004;15:203–207. [PubMed]
  • Gizewski ER, Krause E, Karama S, Baars A, Senf W, Forsting M. O loʻo i ai eseesega i le faʻagaioiina o le cerebral i le va o tamaʻitaʻi i vaega eseese o le manstrual i le taimi o le matamataina o mea faʻamalosi erotic: O suʻesuʻega fMRI. Su'esu'ega Fai'ai Fa'ata'ita'i. 2006;174:101–108. [PubMed]
  • Haerich P. Fa'ataga fa'afeusuaiga a'o le'i fa'aipoipo ma le fa'alelotu: O se su'esu'ega muamua. Journal for the Scientific Study of Religion. 1992;31:361–365.
  • Hall KS, Binik Y, Di Tomasso E. Fesoʻotaʻiga i le va o fua faʻaletino ma faʻavae o le faʻafeusuaiga. Suesuega ma Togafitiga Amio. 1985;23:297–303. [PubMed]
  • Hamann S, Herman RA, Nolan CL, Wallen K. O alii ma tamaitai e ese i le tali a le amygdala i gaioiga vaaia tau feusuaiga. Natura Neuroscience. 2004; 7: 1-6. [PubMed]
  • Hartley H, Drew T. Feʻau faʻafeusuaiga i ata tifaga faʻafeusuaiga: Faʻasologa ma aʻafiaga mo faʻafitauli tau feusuaiga a fafine. Tamaitai ma Togafitiga. 2001;24:133–146.
  • Harvey SM. Amioga fa'afeusuaiga tama'ita'i: Fesuia'iga i le taimi o le ma'i masina. Journal of Psychosomatic Research. 1987;31:101–110. [PubMed]
  • Haselton MG, Gangestad SW. Fa'aali tu'utu'uga o mana'oga o tama'ita'i ma le pa'aga a ali'i o lo'o leoleoina le taamilosaga o le ovulatory. Hormone ma Amio. 2006;49:509–518. [PubMed]
  • Haselton MG, Mortezaie M, Pillsworth EG, Bleske-Rechek A, Frederick DA. Su'ega fa'atama'i i teuteuga fafine a tagata: I tafatafa o le fa'atosina, o la'ei fafine e fa'afiafiaina. Hormone ma Amio. 2007;51:40–45. [PubMed]
  • Heiman JR. O se su'esu'ega psychophysiological o faiga fa'afeusuaiga i alii ma tamaitai. Psychophysiology. 1977;14:266–274. [PubMed]
  • Heiman JR. Fa'ata'ita'iga fa'afeusuaiga a tama'ita'i. Fa'amaumauga a le General Psychiatry. 1980;37:1311–1316. [PubMed]
  • Holstege G, Georgiadis JR. O le fa'agaoioia o le fai'ai i le taimi o le orgasm e tutusa lava i alii ma tamaitai. Hormone ma Amio. 2004;46:132.
  • Janssen E, Kamuta D, Graham CA. Filifilia o ata mo su'esu'ega tau feusuaiga: eseesega o alii ma tamaitai i mea e fiafia i ai ata tifaga. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 2003;32:243–251. [PubMed]
  • Janssen E, Everaerd W, Spiering M, Janssen J. Faʻagasologa otometi ma le iloiloga o le faʻafeusuaiga. A'o aga'i atu i se fa'ata'ita'iga o fa'amatalaga o fa'afeusuaiga. Tusitala o Su'esu'ega Fa'afeusuaiga. 2000;37:8–23.
  • Jensen L, Newell RJ, Holman T. Amioga feusuai, auai i le lotu, ma talitonuga tuufau i alii ma tamaitai talavou e lei faaipoipo. Journal for the Scientific Study of Religion. 1990;29:113–117.
  • Jones BC, Little AC, Boothroyd L, DeBruine LM, Feinberg DR, Law Smith MJ, et al. O le tuuto atu i mafutaga ma mea e fiafia i ai mo le faʻatamaʻitaʻi ma foliga vaaia o le soifua maloloina i foliga e sili ona malosi i aso o le maʻi masina pe a maualuga le maualuga o le progesterone. Hormone ma Amio. 2005;48:283–290. [PubMed]
  • Karama S, Roch Lecours A, Leroux J, Bourgouin P, Beaudoin G, Joubert S, et al. Vaega o le fai'ai fa'agaoioia i alii ma tamaitai i le taimi o le matamataina o ata tifaga erotic. Fa'afanua Fai'ai o le Tagata. 2002;16:1–13. [PubMed]
  • Kelley K, Musialowski D. Fa'aalia fa'afia i fa'aoso fa'afeusuaiga: Tala fou, fa'afeusuaiga, ma uiga fa'afeusuaiga. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 1986;15:487–498. [PubMed]
  • Kinsey AC, Pomeroy WB, Martin CE, Gebhard PH. Amioga fa'afeusuaiga i le tama'ita'i. Filatelefaia: WB Saunders; 1953.
  • Korff J, Geer JH. Le sootaga i le va o le tali fa'afeusuaiga ma le tali fa'afeusuaiga. Psychophysiology. 1983;20:121–127. [PubMed]
  • Koukounas E, Letch NM. Fa'atatauga fa'ale-mafaufau ole va'aiga ile fa'amoemoega fa'afeusuaiga i fafine. Journal of Social Psychology. 2001;141:443–456. [PubMed]
  • Koukounas E, McCabe MP. Feusuaiga ma lagona fesuisuiai e aʻafia ai le tali atu i feusuaiga i le erotica: O se suʻesuʻega a le psychophysiological. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 2001;30:393–408. [PubMed]
  • Koukounas E, i luga o le R. Mauaina o le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga: Aʻafiaga o le taulaʻi atu. Biological Psychology. 2001;58:49–64. [PubMed]
  • Krug R, Plihal W, Fehm HL, Fanau J. Aafiaga filifilia o le taamilosaga o le maʻitaga i luga o le vaʻaia o faʻamalosi ma le taua o le faʻaleleia: O se suʻesuʻega faʻapitoa e mafai ona tupu. Psychophysiology. 2000;37:111–122. [PubMed]
  • Kwan M, Greenleaf WJ, Mann J, Crapo L, Davidson JM. Le natura o gaioiga androgen i luga o feusuaiga a tama: O se suʻesuʻega tuʻufaʻatasia-suʻesuʻega a le tagata lava ia i luga o tane hypogonadal. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. 1983;57:557–562. [PubMed]
  • Laan E, Everaerd W. Mauaina o fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga fafine i fa'ase'e ma ata. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 1995;24:517–541. [PubMed]
  • Laan E, Everaerd W, van Bellen G, Hanewald G. Tali fa'afeusuaiga ma fa'alagona a tama'ita'i i tama'ita'i ma tama'ita'i mea fa'atauva'a. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 1994;23:153–169. [PubMed]
  • Laan E, Everaerd W, Van der Velde J, Geer JH. Fa'atonuga o aafiaga fa'apitoa o fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga i tama'ita'i: Manatu fa'aalia mai le fa'aoso fa'afeusuaiga ma mea fa'aosofia fa'afeusuaiga. Psychophysiology. 1995;32:444–451. [PubMed]
  • Lykins A, Meana M, Kambe G. Suʻesuʻeina o faʻataʻitaʻiga vaʻavaʻai eseese i faʻamaʻi faʻamalosi ma le le faʻaogaina e faʻaaoga ai metotia mataʻituina. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 2006;35:569–575. [PubMed]
  • Lykins AD, Meana M, Strauss CP. Eseesega o feusuaiga i le va'aia va'aia i fa'aoso fa'aoso ma fa'aoso. 2007 Manuscript tuuina atu mo le lolomiina. [PubMed]
  • Tupe J, Ehrhardt AA. Le tane ma le fafine tama ma teine: o le eseesega ma le dimorphism o le faasinomaga o alii ma tamaitai mai le maitaga i le matua. Baltimore: Johns Hopkins University Press; 1972.
  • Murnen SK, Stockton M. Gender ma le faʻaalia o le tagata lava ia i le tali atu i le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga: O se iloiloga meta-analytic. Matafaioi Feusuaiga. 1997;37:135–153.
  • O'Donohue WT, Geer JH. O le masani o le fa'afeusuaiga. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 1985;14:233–246. [PubMed]
  • Maota EM, Gorzalka BB. Fa'asologa eseese o le fa'aoso i fafine fa'afeusuaiga ma fafine fa'aletonu: Fa'aletino ma vaega fa'apitoa o tali fa'afeusuaiga. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 1992;21:135–159. [PubMed]
  • Park K, Seo JJ, Kang HK, Ryu SB, Kim HJ, Jeong GW. O se mea fou e mafai ona fa'alagolago i le maualuga o le toto okesene (BOLD) MRI mo le iloiloina o nofoaga tutotonu o le fa'atūina o penile. Tusitala Fa'ava-o-malo o Su'esu'ega Ipotence. 2001;13:73–81. [PubMed]
  • Penton-Voak IS, Perrett DI. O le fiafia o tama'ita'i i foliga o tama e suia fa'ata'amilomilo. Evolution of Human Amio. 2000;21:39–48.
  • Peterson ZD, Janssen E. Ambivalent aʻafiaga ma tali faʻafeusuaiga: O le aʻafiaga o le faʻatupu faʻatasi o lagona lelei ma le le lelei i luga o tali faʻafeusuaiga faʻapitoa ma le physiological i faʻamalositino. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. (i lomitusi) [PubMed]
  • Pfaus JG, Kippin TE, Genaro C. O le a se mea e mafai ona taʻu mai e faʻataʻitaʻiga manu ia i tatou e uiga i le tali atu i feusuaiga a tagata. Iloiloga Faaletausaga o Su'esu'ega Fa'afeusuaiga. 2003;14:1–63. [PubMed]
  • Ponseti J, Bosinski HA, Wolff S, Peller M, Jansen O, Mehdorn HM, et al. O se endophenotype galue mo le faʻafeusuaiga i tagata. NeuroImage. 2006;33:825–833. [PubMed]
  • Redoute J, Stoleru S, Gregoire M, Costes N, Cincotti L, Lavennes F, et al. Fa'atonuga o fai'ai o fa'aoso fa'afeusuaiga va'aia i tama tane. Fa'afanua Fai'ai o le Tagata. 2000;11:162–177. [PubMed]
  • Reiss LL. O se malaga faʻale-aganuʻu i feusuaiga. Tusitala o Faaipoipoga ma Aiga. 1986;48:233–242.
  • Rupp H, Herman R, Hamann S, Wallen K. Sex differences i le tutusa ma le faʻafeusuaiga faʻamalosi e faʻaaoga ai le fMRI. Hormone ma Amio. 2004;46:101.
  • Rupp HA, Wallen K. Sex differences i le matamataina o feusuaiga: O se suʻesuʻega mata-mata i alii ma tamaitai. Hormone ma Amio. 2007;51:524–533. [PubMed]
  • Schmidt G. Feeseeseaʻiga a tama-taʻitaʻi i le faʻaosofia o feusuaiga ma amioga i le taimi ma le maeʻa ona faʻaalia i faʻamaʻi faʻafeusuaiga. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 1975;4:353–365. [PubMed]
  • Schmidt G, Sigusch V, Schafer S. Tali i le faitauina o tala taufaaleaga: Feeseeseaʻiga o tane ma fafine. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 1973;2:181–199. [PubMed]
  • Schreiner-Engel P, Schiavi RC, Smith H, White D. Faʻaoso faʻafeusuaiga ma le taamilosaga o le maʻitaga. Foma'i Fa'afoma'i. 1981;43:199–214. [PubMed]
  • Slob AK, Bax CM, Hop WCJ, Rowland DL, van der Werff sefulu Bosch JJ. Fa'aoso fa'afeusuaiga ma le ma'i masina. Psychoneuroedocrinology. 1996;21:545–558. [PubMed]
  • Steinman DL, Wincze JP, Sakheim, Barlow DH, Mavissakalian M. O se faʻatusatusaga o faʻataʻitaʻiga tane ma fafine o le faʻafeusuaiga. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 1981;10:529–547. [PubMed]
  • Stoleru SG, Ennaji A, Cournot A, Spira A. LH pulsatile secretion ma testosterone toto maualuga e aʻafia e le faʻafeusuaiga faʻafeusuaiga i alii tagata. Psychoneuroedocrinology. 1993;18:205–218. [PubMed]
  • Stoleru S, Gregoire M, Gerard D, Decety J, Lafarge E, Cinotti L, et al. Neuroanatomical fa'amaopoopoina o fa'aoso fa'afeusuaiga fa'aalia i tamaloloa. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 1999;28:1–21. [PubMed]
  • Suzuki T, Kinoshita Y, Tachibana M, Matsushima Y, Kobayashi Y, Adachi W, et al. Fa'aaliga o fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga homone fa'afeusuaiga i le mata o le tagata. Su'esu'ega Mata i le taimi nei. 2001;21:28–33. [PubMed]
  • Symons D. O le fa'aleleia o feusuaiga a tagata. Niu Ioka: Oxford University Press; 1979.
  • Tarin JJ, Gomez-Piquer V. E i ai i fafine se vaitaimi vevela natia? Toeaina o Tagata. 2002;17:2243–2248. [PubMed]
  • Tuiten A, Van Honk J, Koppeschaar H, Bernaards C, Thijssen J, Verbaten R. Taimi aʻafiaga o le faʻatonuga o le testosterone i luga o feusuaiga i fafine. Fa'amaumauga a le General Psychiatry. 2000;57:149–153. [PubMed]
  • van Anders SM, Watson NV. Tulaga sootaga ma le testosterone i North American heterosexual ma non-heterosexual alii ma tamaitai: Cross-sectional ma longitudinal data. Psychoneuroedocrinology. 2006;31:715–723. [PubMed]
  • Wallen K. Manao ma le gafatia: Hormones ma le faʻatonutonuina o amioga faʻafeusuaiga fafine. Neuroscience ma Biobehavioral Reviews. 1990;14:405–420. [PubMed]
  • Wallen K. Sex and context: Hormones and primate fa'aosofiaga fa'afeusuaiga. Hormone ma Amio. 2001;40:339–357. [PubMed]
  • Waynforth D, Delwadia S, Camm M. O le a'afiaga o faiga fa'aipoipoga a tama'ita'i i luga o le fiafia mo le fa'ailoga mata. Evolution ma Amio a Tagata. 2005;26:409–416.
  • Widmer ED, Treas J, Newcomb R. Uiga agaʻi i feusuaiga le faʻaipoipo i atunuu e 24. Tusitala o Su'esu'ega Fa'afeusuaiga. 1998;35:349–358.
  • Wincze JP, Hoon P, Hoon EF. Fa'afeusuaiga fa'afeusuaiga i tama'ita'i: Fa'atusatusaga o le mafaufau ma le physiological tali e ala i fua fa'aauau. Archives o Amioga Fa'afeusuaiga. 1977;6:121–133. [PubMed]