Leonhardt, Nathan D., ma Brian J. Willoughby. "Fesoʻotaʻiga faʻaumiumi i le va o ponokalafi faʻaaogaina, taua faʻaipoipoga, ma faʻataga feusuaiga i le taimi o le matua faʻatamaʻia." Faaipoipoga & Aiga Iloiloga naʻo le taliaina (2017).
Nathan D. Leonhardt & Brian J. Willoughby
Faaipoipoga & Aiga Iloiloga, 14 Aug 2017
ABSTRACT
O suʻesuʻega faʻatapulaʻa e iai e uiga i faatosinaga a ponokalafi i luga o faʻataʻitaʻiga a le tagata matua, ma e leai se suʻesuʻega e suʻesuʻeina pe faʻafefea ona faʻaogaina ponokalafi e faʻaalia ai talitonuga o tagata matutua e uiga i le faaipoipoga. O le suʻesuʻega e aofia ai faʻasalalauga faʻasalalau o 568 tagata matutua o loʻo aʻafia ma taunuʻuga umi o 142 tagata auai na mulimuli mai i le faʻataʻitaʻiga muamua. O iloiloga o le le atoatoa na maua ai o ponokalafi na faaaoga e fesootai i se tulaga sili atu ona taua e tuuina atu i le faia o feusuaiga ao le i faaipoipo ma sili atu uiga feusuai. O suʻesuʻega umi o le regression na faaalia ai o ponokalafi e faʻaogaina ai le tulaga tutotonu o le ulugalii faaipoipo ma le tele o uiga feusuai. O nei taunuʻuga e taʻu mai ai o le faʻaaogaina o ponokalafi e fesoʻotaʻi atu e le gata i faʻamatalaga faʻafeusuaʻi a tagata matutua, ae mafai foi ona aʻafia ai tusitusiga lautele lautele.
TALANOAGA
E ui o mafutaga faavae na faʻaalia ai se taua tele i le va o ponokalafi e faʻaogaina ma fesuiaiga eseese uma, pe a uma ona aofia ai le tele o fesuiaiga, faʻaaogaina ponokalafi e naʻo le faʻaaogaina o amioga tatau ma feusuaiga. Tausaga, kenera, taʻaloga, lotu, ma le tulaga o le ulugalii o taʻiala uma ia i le faʻaaogaina o ponokalafi ma fesoʻotaʻiga eseese eseese.
O le talitonuga faʻalotu o se faʻatonuga lea na foliga mai o loʻo i ai se aafiaga faʻasalalauga malosi tele i le va o le ponokalafi ma le faʻaaogaina o talitonuga faʻaleagaga. O lenei mea e taʻu mai ai le malosi o le filifiliga i le va o ponokalafi ma le talitonuga faʻamaonia lea e sili atu ona aloese ai tagata matutua mai ponokalafi ma taua le faaipoipo.
E ui i lea, e tusa lava pe i ai le pule, o le mafutaga e tumau i le va o ponokalafi e faʻaoga ma faʻamatalaga patino tau feusuaʻiga, e aofia ai faʻamatalaga tau feusuaʻiga e faatatau i le faaipoipoga e ala i talitonuga patino i le eria o le ulugalii, e pei ona faaalia i le taua o le fuaina o feusuaiga.
O lenei sailiiliga fou e taʻu mai ai o tagata matutua o loʻo matamata i ponokalafi e tele lava ina talitonu o sauniuniga feusuaiga ma le kemisi o feusuaiga e sili atu le faamuamua mo sauniuniga o le faaipoipoga nai lo i latou e le matamata i ponokalafi. Talu ai ona o tagata faʻamaonia ponokalafi e sili atu le taua i le feusuaʻiga ma le kemisi, o nei faʻamoemoe e mafai ona taʻitaʻia ai tagata matutua ina ia sailia ni paaga feusuaʻi e leʻi faia ma e leʻi faia, lea e ono faʻaititia ai le matutua o tagata matutua mo le mauaina o nisi o tulaga taua o le ulugalii
E pei o faʻamatalaga faʻasolosolo, o le laasaga muamua o ata faʻalelei na faʻaalia ai se sootaga taua i le va o ponokalafi e faʻaogaina ma fesuiaiga uma, e tusa lava pe pulea le taimi 1. Ae peitai, ina ua uma ona faaopoopo atu isi pulega i le taimi 1 vaaiga, o ponokalafi na faaaogaina na na o le fesootaʻi tele lava i suiga i le tulaga lua o le faaipoipoga ma le feusuaʻi.
Ma le isi, e pei ona faʻamoemoeina ona o suʻesuʻega talu ai (Braithwaite et al., 2015), faʻaaogaina ponokalafi na matuā fesoʻotaʻi atu i se amio faʻafeusuai. O lenei mea e faaopoopo ai faʻamaoniga faʻamaonia i le tusitala o tala, lagolagoina le manatu e faʻaaoga e ponokalafi le faʻatagaina o amioga faʻafeusuaiga, ae le naʻo se faʻalapotopotoga faʻapitoa.
Talu ai o le sili atu faʻatagaina feusuaʻiga amio lelei foliga mai e fesoʻotaʻi ma le le masani ai i feusuaiga (Braithwaite et al., 2015), e aofia ai le maualuga numera o feusuaiga paʻaga (Willoughby et al., 2014), ponokalafi faʻaaoga mafai foi maualalo avanoa mo lelei ulugali taunuʻuga ala i lona aʻafiaga i le faʻatagaina o feusuaʻiga (Busby et al., 2010; Busby, Willoughby, & Carroll, 2013; Sassler et al., 2012).
O faʻamatalaga faʻamalosikalafi na faʻaaogaina i le taimi e tasi e le faʻaalia ai suiga i le ola faʻalefeapoipoga pe a faʻaaogaina le faʻaogaina o suiga, ae na matua vavalo se suiga i le vaeluaga o le aiga o se sailiga manaia. E taʻu mai e lenei mea e ui o ponokalafi e faʻaaoga i le taimi o le matutua o le tagata matua e le suia ai le manatu o le tagata matua i le lalolagi atoa i le taua o le faaipoipoga, e fesoʻotaʻi ma le taua o le taua o le taua i le lumanai. Faaaogaina o ponokalafi e foliga mai
i ai le sili atu aafiaga i luga o le faʻaalia o tagata matutua manatu o le faʻaipoipoga faʻatatau i isi itu i le olaga, e ese mai le faʻatosinaina o latou manatu o le atoa taua o le faʻalapotopotoga. O i latou e faʻaogaina ponokalafi e foliga mai o loʻo taofia le talitonuga e taua le faʻaipoipoga; ae ui i lea, ua foliga mai ua amata ona vaʻai i le faʻaipoipoga o se mea e le taua tele pe a faʻatusatusa i isi olaga faʻamuamua. O lenei faʻamaonia suʻesuʻega muamua na fautuaina ai o le faʻaipoipoga faʻaipoipoga ma le faʻaalia o le ulugaliʻi faʻaalia ai ni lua tuʻaiga eseese fale e ono fesuisuiaʻi i itu eseese i le taimi o le matua. (Willoughby, Medaris, James, & Bartholomew, 2015).
E ui lava i tapulaa, o le suʻesuʻega o loʻo faʻaalia ai le faʻaaogaina o ponokalafi, talitonuga faʻafeusuaiga, ma uiga feusuaʻiga e fesoʻotaʻi, faatasi ai ma le natura umi o faʻamaumauga o faʻataʻitaʻiga o faʻataʻitaʻiga o faʻataʻitaʻiga o loʻo i ai se aafiaga faʻapitoa i le vaeluaga o le faaipoipoga i le taimi. O lenei mea e iai ni aʻafiaga aoga mo tagata aʻoʻoga o loʻo sauniuni tagata matutua mo le faʻamaonia, ma o le matamataina o ponokalafi e mafai ona faʻaalia ai faʻamatalaga tau feusuaiga. Faʻalauteleina le iloa pe faʻapefea ona faʻaalia e faʻamatalaga ponokalafi manaʻoga mo le faʻaipoipo, aemaise lava feusuaiga i totonu o le faaipoipoga, e fesoasoani i faiaoga e tuʻuina atu faʻamatalaga e ogatasi ma faanaunauga o tagata matutua e amataina le latou faaipoipoga, aemaise a latou feusuaiga i totonu o le faaipoipoga.
I le aotelega, o ponokalafi e foliga mai ei ai se faatosinaga itiiti i le auala o mafaufau ai tagata e uiga i feusuaiga ma fegalegaleaiga lautele, lea e mafai ona tauaveina i se tele o aganuu faaleaganuu (Schumm, 2015). Faʻatasi, tusitala faʻasologa o feusuaiga, ma mea faʻapitoa faaipoipo e maua mai ai le talaaga faʻavae ma faʻavae e manaʻomia e atiina ae ai se malamalamaaga sili atu o faʻamatalaga a ponokalafi i luga o talitonuga o le ulugalii ma tusitusiga. O lenei mea e mafai ona fesoasoani e faʻatalanoaina ai suʻesuʻega ma faiga faʻavae i le lumanaʻi e faʻatatau i tulafono faatonutonu o ponokalafi
;