Sui mea ua fai ma vaisu i le tulaga o le faʻamaʻi o le COVID-19 (2020)

Lipoti o Mataupu. J Behav Tagata fai ma vaisu. 2020 Nov 16; 2020.00091.

Deborah Louise Sinclair  1   2 Wouter Vanderplasschen  2 Shazly Savahl  3 Maria Florence  1 Tavita Best  4 Steve Sussman  5

PMID: 33216014

FAIA: 10.1556/2006.2020.00091

lē faʻatino

O le salalau o le lalolagi o COVID-19, mulimuli ane nofo-i-le fale manaʻoga, spatial distances fua, ma umi-vavaeʻesea taimi fou maua ai luitau mo tagata i le toe faʻaleleia. I le faʻaaogaina o se talafaʻatusa mai Aferika i Saute, matou te talanoaina ai le COVID-19 e fesoʻotaʻi ma ponokalafi faʻaaogaina e ala i tioata o le toe solomuli ma sui mea ua fai ma vaisu. O Aferika i Saute o le faʻatonu lea o le faʻamaʻi tele i Aferika, ma ua faʻatulafonoina le faʻasāina o le 'ava malosi ma sikaleti. O faʻataʻitaʻiga faʻasolopito e faʻapea o tali i le faʻamalosi faʻamalosi e ono aofia ai le usitaʻia ma le le faʻatagaina, ae o le sailia o isi auala i le mea sa fai ma vaisu ma le suiga. Suiga o isi gaioiga / mea faitino ono maua ai tutusa manaʻoga aafiaga e faatumu ai le gaogao o le faamutaina amioga ua fai ma vaisu, le tumau pe i se taimi umi. E ui lava o sui e le faʻapea o le a toe solomuli, faʻatasi ma le tuʻua ma le faʻaititia o le toe faʻaleleia o le lagolago, e mafai ona latou faʻatupuina le toe solomuli i le taimi muamua poʻo le 'fou' amioga fai ma vaisu. Togafitiga polofesa e tatau ona nofouta i le ono gafatia mo ia leaga aʻafiaga i le taimi ma le maeʻa ai o le COVID-19 faʻamaʻi.

faʻatomuaga

O le salalau o le lalolagi o COVID-19, mulimuli ane nofo-i-le fale manaʻoga, umi-taimi vavaeʻese, ma spatial vaʻavaʻaia fofo maua ai isi luitau mo tagata i le toe mauaina (Marsden et al., 2020). I Aferika i Saute, o le ogatotonu o le faʻamaʻi i totonu o Aferika, o le tapunia o tulafono faʻatonutonu na aofia ai le faʻasa i luga o le faʻatau atu ma le faʻatau atu o le 'ava malosi mai le 27 Mati i le 1 Aukuso 12). I le totonugalemu o le setete-faʻatonutonu, faʻamalosia faʻamalosia (eg Castro-Calvo, Ballester-Arnal, Potenza, Tupu, & Billieux, 2018), sa i ai lipoti o liki i fefaatauaiga faasolitulafono ma gaoi sikaleti ma ava malosi (Luthuli, 2020; Mokone, 2020) ma le gaosiga ma (i taimi) faʻaumatia ai le inu o le 'ava-pia pia (Pyatt, 2020). E ui o le taua tele o le inu 'avaʻava tulaga na faʻamoemoeina (Marsden et al., 2020), faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga faʻailoa mai, mo i latou e iai mausa i le nikotini poʻo le 'ava malosi, o mea e fai ma sui / kolosi faʻafitauli e ono aliaʻe mulimuli ane i le usitaʻia o tulafono faʻatonutonu poʻo se tuʻufaʻatasiga umi i le faʻamamaina. O lona uiga, o tali i le faʻamalosi faʻamalosi e ono aofia ai le usitaʻia ma le le faʻatagaina, ae ia sailia foi isi auala mo le uluaʻi vaisu ma sui. I le faʻaaogaina o se talafaʻatusa mai Aferika i Saute, matou te talanoaina ai ata o ata mataga e faatatau i le COVID-19 e ala i tioata o le toe solia ma sui ai ma vaisu.

Sui sui mea ua fai ma sui o le sui o le tasi amioga fai ma vaisu e leisi (Sussman, 2017). O le sui e ono faʻatumuina le gaogao o le faʻamutaina amioga ua fai ma vaisu, mo se taimi le tumau pe i se taimi umi, maua ai tutusa lagona fiafia. Faʻafouina le tumau e mafai ona tupu i le taimi o le faʻamalosi faamalosia, faʻamuta pe a fai o le sui e le tautua tautua faʻamoemoeina pe a o le mea sili ona fai ma vaisu gaioiga / meafaitino toe avanoa (Sinclair et al., 2020). O le sui / sui e ono faʻafesoʻotaʻi i se tasi vaʻaiga faʻasolosolo ma e le gata e fesoʻotaʻi ma le faʻamamaina amioga (ie, o se taui taui; Castro-Calvo et al., 2018); e faʻalagolago i le avanoa ma le faʻafaigofieina, o le lautele e maua ai faʻapalepaleina faʻateʻaina faʻailoga, ma le faʻafitauli o loʻo ia auai ai (eg, agafesoʻotaʻi pe naʻo ia, Sussman et al., 2011). Faʻavae luga o avanoa suʻesuʻega, tele sui e aofia ai le fesuiaiga o vailaʻau. Mo se faʻataʻitaʻiga, o tali i le Operation Intercept, o se tulafono a le malo tele a Amerika i le va o le 21 Setema - 2 Oketopa 1969 e faʻatonutonu ai le aumaia o mariuana ma isi vailaʻau i le isi itu o le tuaoi o Amerika ma Mexico, e aofia ai le le faʻatagaina, faʻaititia le faʻaaogaina ma le suiga (Gooberman, 1974). Suʻesuʻe, e aofia ai hashish, ava malosi, barbiturates, amphetamines, cocaine ma heroin, na faʻataʻitaʻia i le taimi o le utiuti poʻo sa faʻaaoga muamua (Gooberman, 1974). Faʻapena foi, tali i le Ausetalia "heroin lāmala" o le 2000/2001 na faʻaalia e le siʻitia o le tau, maualalo le lelei ma le utiuti o le mauaina o heroin o: faʻaititia le faʻaititia, toʻaitiiti ova, na sui ai cocaine, cannabis, amphetamines ma benzodiazepines (Degenhardt, Aso, Gilmour, & Hall, 2006; Weatherburn, Jones, Freeman, & Makkai, 2003) ma le atinaʻeina o le fale-tupu methamphetamine maketi. O vailaʻau ua suia foi ma amioga faʻamalosi e pei o le matamataina o ponokalafi.Tadpatrikar & Sharma, 2018).

O se siʻitia maualuga o ponokalafi taumafaina na matauina i le taimi o le faʻamaʻi COVID-19 (Mestre-Bach, Blycker, & Potenza, 2020), pei o lugalaina ma solo gaioiga mafai ona faʻaaogaina e tauia ai mo le faʻatapulaʻaina i totonu o le tagata lava ia fesoʻotaʻiga e aofia ai paʻaga (Lehmiller, Garcia, Gesselman, & Mark, 2020) ma / pe faʻafetauia ma faʻafitauli e fesoʻotaʻi faʻamaʻi (Grubbs, 2020). Peitai, o le lautele o nei amioga e taimi-faʻatapulaʻaina poʻo le tumau faʻasologa o le faʻamaʻi e le o iloa (Mestre-Bach et al., 2020). E ui lava o le maualuga-taimi faʻaaogaina na o ia e le o le faʻailoaina o faʻafitauli faʻaaogaina ponokalafi (PPU), PPU e auai i taimi uma (Bőthe, Tóth-Király, Potenza, et al., 2020). O ni tagata taʻitoʻatasi ma le PPU o le a faʻaalia le le talafeagai pe fai ma vaisu, e mafua ai le mafaufau faʻanoanoa (Király et al., 2020), faʻafitauli i feusuaʻiga vavalalata (Szymanski & Stewart-Richardson, 2014) ma feusuaʻiga (Bőthe, Tóth-Király, Griffiths, et al., 2020). Tagata faʻaalia le PPU o se mea e fai ma vaisu, ae ui i lea, ono aʻafia i se aʻafiaga maualuga o le toe solomuli. O mea e ono aʻafia ai le toe solia e aofia ai le motusia o fesoʻotaʻiga, faʻafesoʻotaʻiga ma le avea ai o se fesoasoani mai le toe faʻaleleia o fesoʻotaʻigaDekkers, Vos, & Vanderplasschen, 2020), lagona le leai se malosi (Mestre-Bach et al., 2020) ma tuʻufua pe a faʻamalosia e faʻaoso tulaʻi (Volkow, 2020). I le taimi o le faʻamalosi faʻamalosi, pe a taofia le tagata mai le auai i se mea ua tuʻuina atu gaoioiga, fesuiaʻi salience ono tulaʻi mai ai le amio faʻamamaina e puleaina mafaufauga ma gaioiga ma avea ma sili ona taua (Griffiths, 2005).

Faʻamamaina amioga le mama i amioga (CSBD) ua faauigaina o se "faiga faifai pea o le le mafai ona faʻatonutonu, faʻaosofia soo feusuaʻiga poʻo unaʻi, mafua ai i le toe faia amioga feusuaʻi i luga o se vaitaimi umi (eg, ono masina pe sili atu) e mafua ai faʻailoga tigaina pe faʻaletonu i oe lava, aiga, aga fesoʻotaʻi, aʻoaʻoga, galuega poʻo isi taua vaega o le faʻagaioiga ”(Kraus et al., 2018, i. 109). CSBD e masani ona sili ona taatele i aliʻi (Kraus et al., 2018). I totonu Bőthe, Potenza ma paaga '(2020) Talu ai nei suʻesuʻega, o le CSBD-19 Scale na faʻatautaia i 9,325 tagata matutua i Siamani, le US ma Hanikeri, maua fua faʻatusatusaga o 4.2-7% ma 0-5.5% mo maualuga lamatiaga o le CSBD i aliʻi ma fafine faʻatulagaina. I se suʻesuʻega na muamua atu e Dickenson, Gleason, Coleman, ma Miner (2018) i le Iunaite Setete, 8.6% (7% o fafine ma 10.3% o aliʻi) o se sui faʻataʻitaʻi o tagata matutua (N = 2,325) na faʻamaonia le faʻauigaina o le CSBD, o le mafaufau loloto taua faʻanoanoa lagona ma / poʻo faʻaletonu i luga o le leiloa o puleaina o lagona feusuaiga, lagona ma amioga.

O le CSBD e maualuga lona faʻafitauli ma le faʻaaogaina o vailaʻau (SUDs) (Kraus et al., 2018). Mo se faʻataʻitaʻiga, i se suʻesuʻega a Aferika i Saute, 54% o tagata na mauaina togafitiga faʻapitoa mo le SUD na suʻesuʻe lelei mo le taalo i petipetiga poʻo feusuaiga, poʻo uma (Keen, Sathiparsad, & Taylor, 2015). O le CSBD sa fesoʻotaʻi foʻi ma le olaga atoa o faʻasaua i feusuaiga, ae maise lava i aliʻi (Slavin, Blycker, et al., 2020; Slavin, Scoglio, Blycker, Potenza, & Kraus, 2020). Ole faʻataʻitaʻiina ole tamaititi afaina e masani ona le mailoa etiological factor ile atinaʻeina o (fesoʻotaʻi) amioga faʻatamaʻi (Lim, Cheung, Kho, & Tang, 2020; Sundin & Lilja, 2019; Talavou, 1990).

Lalo, matou te tuuina atu le faʻataʻitaʻiga a le mataupu a JP e faʻamanino ai le faiga o mea ua fai ma vaisu ma, faʻapitoa lava, toe paʻu i le taimi o le lokaina i Aferika i Saute. O fea le toe faʻaleleia mai le SUDs o loʻo faʻagaioia o se naunautaiga e tausisi i aso uma o le olaga faʻaaloalo, tagatanuʻu ma le soifua maloloina o le tagata lava ia (O le Betty Ford Institute Consensus Panel, 2007), JP's toe faʻagasologa gaioiga mafai ona maua i luga o se faʻasologa o tamaʻi filifiliga: motusia le fesoʻotaʻiga mai le toe faʻaleleia lagolago; o loʻo taumafai e faʻaseʻe se fafine ma fefaʻasoaaʻi ma ia e uiga i le matamata i ponokalafi. E ui e foliga mai e le taua, o nei faʻaiuga - faʻatasi - faʻafaigofie ona toe solomuli (Marlatt & George, 1984). Talanoa e uiga i tulaga, taimi ma mea o le tagofia o mea ua fai ma vaisu e "faʻatagaina" mo le faʻatosinaina o se faʻailoga o le lata mai o le toe paʻu o le tino i le leai o se lelei lelei faʻatonuga tomai (Kalema et al., 2019; Melemis, 2015).

Lipoti mataupu

O JP o se aliʻi 50-tausaga le matua i le faʻamalologa mai le faʻaleagaina o le ava malosi ma o se sui o le Alcoholics Anonymous (AA) mo 25 tausaga. Na ia muaʻi iloa le 'ava malosi pe a ma le 7 ona tausaga, ae o lana "inu' ava na amata i le 15 tausaga. Na talitonu JP o le 'ava malosi na suia ona uiga, ma avea ai o ia ma le le matamuli, mafai ai ona ia fesoʻotaʻi ma taofiofia lona fiafia i feusuaiga faʻaipoipo, lea na ia fefe pe a mataala. Ae le i amata ona matamata tusi ma ata mataga, o le vave faʻatinoina o ni mea faʻafiafia; faitau mekasini a tamaʻitaʻi, ma le gaoiina o ni tala faʻamaeʻa ma le vaʻaia o mataupu i feusuaiga. Na ia tuumuli ese mai le olaga faaleaiga lea na iloga mai i le paaga a lona tina tina saua ma le faaaogaina o vailaʻau. Mai tausaga 16 i le 20, na sauaina faʻamalosi e se tama matua. Ua ia aloaʻia foʻi nei amioga "fealofani" o tausoga matutua e pei o le sauaina o tamaiti. I le 24 o ona tausaga, ina ua fautuaina o ia e lona tama e "fai se mea e uiga i" ana amioga inu, na ia faafesootaia le AA ma i totonu o le lua aso na auai ai i lana fonotaga muamua. Ae i le vaʻai atu i ai, na ia faʻailoa mai mo le 20 tausaga na ia amio e pei o le "'onana' 'ma" o mataupu autu na aliaʻe mai ".

Ina ua amata ona faʻaaloalo, na ia manaʻo i se fegalegaleaiga alofa, muamua lava e ola i fafo atu i feusuaiga. Peitai, na feteenai ma lona valaauga e avea ma patele Katoliko ma, i le 25 o ona tausaga, na ulufale ai i le seminare. I le taimi o ana toleniga, sa faʻaauau ai pea le faʻaaloalo malosi. Na ia faia ni sootaga se lua: tasi ma le faʻaipoipo fafine faʻaputuputuina ma le isi na faʻaosofia o ia e faamuta lana aʻoaʻoga. Na avea o ia ma fesoasoani fesoasoani i le 2008, tusia i luga o lona tagofia o mea ua fai ma vaisu ma le toe faaleleia galuega e lagolago togafitiga ma ina ua mavae le tausiga.

Ina ua maeʻa fetaiaʻi ma Feusuaiga ma Alofa Addicts Anonymous (SLAA) e ala i galuega, amata JP auai i fonotaga i le 2019. O le auai na mafua ai le isi "ala faʻaleagaga" ma le aloaʻia o amioga uumi o se feusuaiga ma le alofa vaisu (tauivi i fegalegaleaiga; filifilia fafine le avanoa ; matamata ponokalafi ma masturbating faamalosia). JP talitonu o lana (ponokalafi) "vaisu na i ai lava iina," ae na faʻateleina i le inu ava malosi; na te faʻatusatusaina i le "inuina o le vai muamua." O lona uiga, na ia vaʻai i lona tagofia o itutinosa o se sui o lana tagofia o le 'ava malosi. E faapefea na ia mauaina ponokalafi suia i le aluga o taimi: mai le matamata DVD, i le i ai o se filifiliga i luga o se flash drive; Googling ata ma matamata 'upega tafaʻilagi mai lana telefoni. Na ia teʻena le mauaina o se telefonipoto seʻia oʻo i le 40 tausaga ona o le fefe neʻi faʻateleina ana matamata mataga. O le faʻaaogaina o lana telefoni e mafai ai ona matamata i ponokalafi i soʻo se taimi e manaʻo ai ma soʻo se mea e tu ai. E ui lava na "fefe" o ia i le amataga, ae ua ia faʻaaogaina nei lana telefoni e ulufale ai i mea e faʻatulagaina e "faʻataunuʻu" ai ona lagona faʻafeusuaiga. O lana uo teine ​​o loʻo i ai nei (o loʻo faia se faʻaipoipoga faʻaipoipo ma JP) faʻatatau i ana ponokalafi faʻaaogaina o se faʻalata. Peitai, pe a matamata i ponokalafi, ua "faapipiia" o ia i lana telefoni; "E le mafai ona lava" ma o le "le mautonu" o le "taufaafefe" mo ia. Na ia taofi le matamata i ponokalafi "i ni nai vaiaso ae le i lokaina".

O le faʻasilasilaga o le lokaina o Aferika i Saute ia Mati 23rd, 2020 na o gatasi ma lana fonotaga mulimuli a le tagata-AA. Lua vaiaso i le lokaina, na auai JP i lana muamua fonotaga i le initoneti AA ma mulimuli ane ai le fonotaga a le SLAA. Peitaʻi, ona o le popole i le le amanaʻia ma le maualuga o le totogi o faʻamatalaga feaveaʻi, na ia le toe auai ai i fonotaga a le SLAA. O tulafono a le Quarantine na faasa ai foi le la fesootaiga ma lana uo teine ​​ma o JP na faaalia le lagona le fiafia, tuua toatasi ma le "moomoo mo se vavalalata." Na ia mauaina se "slip" ina ua maeʻa lana talosaga e fefaʻasoaaʻi feusuaʻiga ma se fafine na ia faia muamua feʻau i telefoni feaveaʻi, na teʻena, ma amata fefaʻasoaaʻi ma ia lava e matamata i ponokalafi. I le taimi nei, o le maimoaina o sili atu ponokalafi nai lo le taimi muamua fuafuaina ma mimigi faʻamalosia, na ia faʻamatalaina "lagona gaogao, itaita, mafolafola, lelava, le mafai ona faʻagaioia, leai ni moe" ma le misia o se taimi atofaina faʻaiuga. Ina ia faʻamautuina le le tumau, na ia faailoaina le manaʻomia e sili atu lelei le faʻafouina o lona olaga i le fale i le taimi o le lokaina, ma ia suʻesuʻe lana tama sauaina ma le fesoʻotaʻiga i ana feusuaiga le mafaufau.

Talanoaga ma faaiuga

O lenei mataupu o loʻo faʻailoa mai ai, e ono faʻateleina le ono suia o mea ua fai ma vaisu ona o le tagata lava ia (eg faʻamalosi; puleaina o tomai; tali lelei ma le aʻafia), siosiomaga (pei o le toe faʻaleleia o fesoasoani; faʻaaogaina o vailaʻau ma amioga) faʻataʻitaʻiga o meaʻai faʻamalieina). A o sui e leai talafeagai portend a toe paʻu, faʻatasi ai ma le tuʻua, faʻaititia le toe faʻaleleia lagolago ma (le lelei) mafaufau ma afaina aʻafiaga tali i se paʻu (ie le faʻatagaina aafiaga solia; Collins & Witkiewitz, 2013), latou mafai ono faʻatupuina le toe tupu i le taimi muamua poʻo se "fou" amioga. O lona uiga, o le matafaioi na faʻatatau i le faʻamaʻi e fesoʻotaʻi ma le paʻu (ma le sui) ma le faʻafefea ona toe faʻatulagaina pe a tupu, e i ai ona aafiaga mo le tausiga ma le toe faʻatuina o le toe faʻaleleia. O amioga le tagofia o mea ua fai ma vaisu i se seti o vaisu e mafai ona taofia ai le mautu o le toe faaleleia pe taitai atu ai i le toe paʻu atu i le amioga faasaina. O le mea lea, o le olaga atoa toe faʻaleleia gaioiga tatau ona auai i uma malosiʻaga e faʻateleina toe tupu ai tulaga lamatia (Schneider, Sealy, Montgomery, & Irons, 2005). Ole faʻafitauli ole faʻamalosi tamaititi e le mafai ona foʻia e mafai ona faia se sao taua ile faʻamalosi o le 'ava malosi ma feusuaʻiga ma mafai ai ona muamua toe solomuli; mafai ona manaʻomia se fofo o le manuʻa (Talavou, 1990).

O mea ua fai ma vaisu atonu na aliae mai i le taimi o le faʻamaʻi pipisi, faʻatapulaʻa le faʻaaogaina ma le mauaina o nisi vailaʻau ma amioga, ae o isi (faʻapea o mea na faʻafaigofieina e le initaneti) ono mafai ona mauaina ma tumau i le taimi ma le maeʻa ai o le faʻamaʻi. E le uma amioga sui vaisu moni. Peitai, o le mea tonu lava lenei o le fesuiaʻiga i vaisu auala e tatau ona nofouta i ai polofesa o mea ua fai ma vaisu i le taimi ma le maeʻa ai o le faʻamaʻi o le COVID-19, ma lona ono faʻatupulaia o vaisu i le leai o se fesoasoani toe faʻaleleia (ma le ono faʻaauau pea o faʻatasi ai faʻafitauli pei o manua). O le mea na tupu, e tatau i le auaunaga a le SUD ona faʻaalu se iloiloga atoatoa (vailaʻau ma le leai o ni vailaʻau), talanoa i amioga sui i totonu o togafitiga faʻafomaʻi ma tuʻufaʻatasia nei faʻamatalaga i totonu o le toe faʻaleleia o tausiga ma le lagolago. Ina ia faʻamalosia le tuʻulafoaʻi, o tagata i totonu poʻo le sailia o le toe faʻaleleia e tatau ona faʻamalosia e faʻatumau sootaga i fesoʻotaʻiga i luga o upega tafaʻilagi ala i luga ole laiga poʻo telefoni ma saili faʻapolofesa fesoasoani i vaitaimi o le leiloa o le faʻatonutonu poʻo le mafatia (Király et al., 2020). O suʻesuʻega i le lumanaʻi e tatau ona suʻesuʻeina pe o le afaina ma le malamalama gaioiga i le galuega pe a maeʻa le pasese e eseʻese i le feagai ai ma se faʻamaʻi, ma le iʻuga o taunuuga mo le puleaina o mea ua fai ma vaisu ma faʻamalosia le toe faʻaleleia.

Amio Taualoa

O le suʻesuʻega na faʻamaonia e le Humanities and Social Research Ethics Committee o le Iunivesite o Western Cape (Cape Town, South Africa) ma sa faʻatautaia e tusa ai ma le Tautinoga a Helsinki. Na logoina le mataupu e uiga i suʻesuʻega ma avane le faʻatagaga mo le suʻesuʻega o mataupu.

Faatupeina o punaoa

O lenei galuega na lagolagoina e le National Research Foundation o Aferika i Saute (foaʻi 107586 ma 121068) ma le Ghent University's Special Research Fund (BOF) mo Sui Tauva mai Atinaʻe Atunuʻu.

Fesoasoani a le au tusitala

Na tusia e DS le ata muamua o le suʻesuʻega, ma na toe iloiloina e le WV, SYS, DB, SS ma le MF. Na tusia e tusitala uma le vaega mulimuli o le tusitusiga mo le tuuina atu.

Feeseeseaiga o tului

Fai mai tusitala e leai se feteenaʻiga tului.