Aisea e Mafai ai Ona Tatou Lagona Lelei?

Jeannine Stamatakis, faiaoga i le tele o kolisi i le Eria o San Francisco Bay, tali mai i Scientific American:

E le mafai ona faafitia le maualuga e te lagona pe a uma ona e tamoe i le paka po o se aau i le matafaga. O le faamalositino e le gata e faʻaleleia ai lou soifua maloloina faaletino-e pei ona faigofie ona vaʻaia e se tasi e ala i le matamata i se malafoni poʻo se fusuaga-ae faʻaleleia ai le soifua maloloina o le mafaufau.

E tusa ai ma se suʻesuʻega talu ai nei, o mea laiti uma e fesoasoani. O tagata na auai i se vaega itiiti o faamalositino na lipotia mai e sili atu le soifua maloloina o le mafaufau nai lo isi e leai. O le isi suʻesuʻega, mai le American College of Sports Medicine, na faʻaalia ai o le ono vaiaso o le tietie uila poʻo le toleniga mamafa na faʻaitiitia ai le atuatuvale ma le itaitaʻi o fafine na maua i le faʻamaʻi o le popolevale.

Ina ia iloa le tele o faʻamalositino e manaʻomia e faʻamalolo ai le atuatuvale, na matauina e le au suʻesuʻe i le National Institute of Mental Health le auala na suia ai e le faʻamalositino muamua fegalegaleaiga i le va o isumu faʻamalosi ma faʻapolopolo. A tuu i totonu o le pa e tasi, o isumu malolosi e masani ona faʻaleagaina i latou e agamalu. I lenei suʻesuʻega, o tamaʻi isumu e leʻi mafai ona faʻaogaina uili taʻavale ma isi mea faʻamalositino aʻo leʻi nonofo faʻatasi ma isumu faʻamalosi sa matua popole ma popole, faʻafefe i tulimanu pogisa pe malulu pe a tuʻuina i se teritori e le masani ai. Ae o rodents agamalu na maua le avanoa e faʻamalositino ai aʻo leʻi fetaiaʻi ma a latou taupulepulega na faʻaalia le tetee i le atuatuvale. Sa latou gaua'i a'o nonofo fa'atasi ma isumu fe'ai ae toe fo'i i tua ina ua na'o i latou. Na faaiʻuina e le au suʻesuʻe e oʻo lava i sina vaega itiiti o faʻamalositino na maua ai e isumu agamalu le maufetuunaʻi.

Sa tilotilo le au saienitisi i sela o le faiʻai o nei isumu e taʻua o le atuatuvale ma iloa ai o rodents na faʻaalia le tele o gaioiga i totonu o latou medial prefrontal cortex ma a latou amygdala, o ia mea uma e lua o loʻo aʻafia i le gaioiga o lagona. O isumu e le'i fa'amalositino a'o le'i feoa'i i totonu ma isumu fe'ai na fa'aalia ai le itiiti o le gaioiga i vaega nei o le fai'ai.

E ui lava o lenei suʻesuʻega na faia i isumu, o faʻaiʻuga e ono iai foʻi aʻafiaga mo tagata. O le faamalositino e le aunoa, e oo lava i le savali mo le 20 minute i le tele o taimi i le vaiaso, e mafai ona fesoasoani ia te oe e taulimaina ai le atuatuvale. Ia eli ese na seevae tamo'e mai tua o lau kapoti ma e alu.